Ένας στους πέντε κατοίκους της χώρας μας δεν έχει επισκεφθεί ποτέ στη ζωή του Οφθαλμίατρο, ενώ 2 στους 5 (42%) δεν έχουν μετρήσει ποτέ την πίεση των ματιών τους. Επίσης, σε άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών, στα οποία το γλαύκωμα είναι συχνότερο, μόνο οι μισοί (51%) επισκέπτονται τακτικά τον Οφθαλμίατρό τους, ενώ περίπου 15% δεν έχουν μετρήσει ποτέ την πίεση των ματιών τους.

Αυτά τόνισαν σε συνέντευξη τύπου, με την ευκαιρία ολοκλήρωσης του Προγράμματος ενημέρωσης του Ελληνικού πληθυσμού γύρω από τα σοβαρά οφθαλμολογικά προβλήματα, ο Επίκουρος Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (Ε.Ο.Ε.) κ. Δημήτριος Παπακωνσταντίνου, ο Διευθυντής Χειρουργός Οφθαλμίατρος στο Οφθαλμιατρείο Αθηνών, Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Ομοσπονδίας Οφθαλμολογικών Εταιρειών (Ε.Ο.Ο.Ε.) κ. Ευστράτιος Παροικάκης, ο ηθοποιός και «Πρεσβευτής» του Προγράμματος κ. Μανώλης Βακούσης, ο Γενικός Γραμματέας των Γιατρών του Κόσμου κ. Νικήτας Κανάκης, η Εικαστικός, Επιστημονική Υπεύθυνη της Μονάδας Ακαδημαϊκής Στήριξης και Προσβασιμότητας Φοιτητών με Αναπηρία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) κ. Ουρανία Αναστασιάδου και η εκπρόσωπος της φαρμακευτικής εταιρίας Novartis Hellas, Senior Corporate Communications & Sustainability Manager κ. Διονυσία Ηλιοπούλου.

Το Πρόγραμμα υλοποιεί η Ελληνική Ομοσπονδία Οφθαλμολογικών Εταιρειών (Ε.Ο.Ο.Ε.), σε συνεργασία με τις Οφθαλμολογικές Εταιρείες τεσσάρων πόλεων, τους Γιατρούς του Κόσμου και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.), με την ευγενική υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρίας Novartis.

«Αφετηρία» των δράσεων αυτών ήταν το Εμπορικό Κέντρο The Mall Athens (Ανδρέα Παπανδρέου 35, Μαρούσι) το περασμένο Σάββατο, με πενθήμερη «πορεία» σε πέντε (5) Δήμους της Αττικής και«τερματισμό» στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία το Σάββατο 19 Οκτωβρίου.

Η διεξαγωγή του Προγράμματος είναι μια πρωτοβουλία της Ε.Ο.Ο.Ε., η οποία έχει στόχο την ευαισθητοποίηση επιστημόνων και ευρύτερου κοινού γύρω από τις σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις και την άμεση προστασία του αγαθού της όρασης, τόσο στα αστικά κέντρα, όσο και σε περιοχές της χώρας με δύσκολη υγειονομική πρόσβαση. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το Δεκέμβριο του 2012 από την Πάτρα (2 – 8 Δεκεμβρίου 2012), συνεχίστηκαν στη Θεσσαλονίκη (9 – 16Φεβρουαρίου 2013) και τα Ιωάννινα (1 – 8 Ιουνίου 2013) και «κλείνουν» τον κύκλο τους τώρα στην Αθήνα.

Όπως είναι γνωστό, οι σοβαρές παθήσεις που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την όραση αναδεικνύονται στις μέρες μας σε μείζον ιατροκοινωνικό πρόβλημα παγκοσμίως. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: περίπου 516 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο εμφανίζουν σήμερα πολύ σοβαρές οφθαλμικές διαταραχές. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), από αυτούς τα 40 - 45εκατομμύρια είναι τυφλοί, εκ των οποίων το 1.5 εκατομμύριο παιδιά, ενώ ένας συνάνθρωπός μας τυφλώνεται κάθε 5 δευτερόλεπτα σε διεθνές επίπεδο.

Ο φόβος της τύφλωσης αποτελεί το μεγαλύτερο φόβο του ανθρώπου μετά το φόβο του θανάτου, καθώς το 70% του συνόλου των πληροφοριών που λαμβάνουμε από το περιβάλλον, απαραίτητες τόσο για τη διαβίωση, όσο και για την ψυχαγωγία μας, προσλαμβάνονται από τα μάτια.

Στην Ελλάδα, τα άτομα με πολύ σοβαρό πρόβλημα όρασης είναι περισσότερα από 25.000 (περίπου250 ανά 100.000 κατοίκους). Οι αιτίες που οδηγούν σε σοβαρές οπτικές διαταραχές ποικίλουν, όπως ποικίλουν και οι ηλικίες εμφάνισής τους. Οι πιο συχνές είναι το γλαύκωμα, οι παθήσεις της ωχράς κηλίδας, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η αμβλυωπία κτλ, ενώ υπάρχουν και άλλες λιγότερο συχνές.

Ωστόσο, η πρώιμη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών προλαμβάνει ή/ και καθυστερεί τις δυσμενείς τους συνέπειες.

Το γλαύκωμα αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα ανησυχίας για τη δημόσια υγεία, καθώς είναι η δεύτερη κύρια αιτία τύφλωσης παγκοσμίως, μετά τον καταρράκτη, και η πρώτη αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης σε ολόκληρο τον κόσμο.

Περιλαμβάνει µια ομάδα οφθαλμικών παθήσεων (γλαυκώματα διαφόρων τύπων) οι οποίες χαρακτηρίζονται από βλάβη στο οπτικό νεύρο, το όργανο που μεταφέρει την εικόνα από το µάτι στον εγκέφαλο. Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Το γλαύκωμα μπορεί να καταστρέψει αυτές τις ίνες και να οδηγήσει σταδιακά σε χαρακτηριστική ατροφία του οπτικού νεύρου και απώλεια του οπτικού πεδίου. Με την πάροδο του χρόνου το οπτικό πεδίο «συρρικνώνεται» τόσο πολύ που οδηγεί σε τύφλωση. Η πάθηση εμφανίζεται κατά κανόνα και στα δύο μάτια με χρονική διαφορά.

Παρά το γεγονός ότι η νόσος εμφανίζεται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, συχνότερα παρατηρείται στις μεγαλύτερες ηλικίες και, μάλιστα, με τη σημερινή αύξηση του μέσου όρου ζωής, οι εκτιμήσεις της επίπτωσής του αυξάνονται.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), υπολογίζεται ότι το 2002 υπήρχαν 4.5 εκατομμύρια άνθρωποι τυφλοί από γλαύκωμα, ενώ προβλέπεται ότι μέχρι το 2020 ο αριθμός των πασχόντων θα ανέλθει στα 79.6 εκατομμύρια. Μάλιστα, από αυτούς τα 11.2 εκατομμύρια θα είναι αμφοτερόπλευρα τυφλοί.

Η ωχρά κηλίδα είναι η εξειδικευμένη κεντρική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, έχει υψηλή διαφοροποίηση και ευαίσθητη «αρχιτεκτονική» και είναι υπεύθυνη για την ευκρινή (κεντρική) όραση. Λόγω της λεπτής δομής της μπορεί να διαταραχθεί σε μια σειρά παθήσεων, με αποτέλεσμα την ελάττωση της «ποιοτικής» όρασης, τη δυσκολία, ή αδυναμία ανάγνωσης, οδήγησης, αναγνώρισης προσώπων και άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων. Οι ασθενείς αναφέρουν εμφάνιση κεντρικού σκοτώματος στο οπτικό πεδίο, ή στρέβλωση των αντικειμένων.

Οι συχνότερες παθήσεις που αφορούν την ωχρά κηλίδα είναι η ηλικιακή εκφύλιση (ΗΕΩ), το διαβητικό οίδημα, το οίδημα από θρομβώσεις φλεβών του αμφιβληστροειδούς, η επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη και η ιδιοπαθής οπή της ωχράς κηλίδας. Η ηλικιακή εκφύλιση (ΗΕΩ) αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης των πασχόντων ηλικίας άνω των 60 ετών, το διαβητικό οίδημα της ωχράς αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης των ατόμων εργασιακής ηλικίας που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, ενώ και το οίδημα της ωχράς, που οφείλεται σε θρόμβωση φλεβών του αμφιβληστροειδούς, αποτελεί συχνή αγγειακή αιτία τύφλωσης για τους ενήλικες, ιδιαίτερα για όσους πάσχουν από υπέρταση.

Η επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη και η ιδιοπαθής οπή της ωχράς κηλίδας είναι παθήσεις χωρίς συστηματική συσχέτιση, αλλά με αμιγώς οφθαλμολογική εντόπιση και οι οποίες αντιμετωπίζονται χειρουργικά. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, 39 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο έχουν χάσει την όρασή τους εξαιτίας των παθήσεων της ωχράς, και άλλα 245 εκατομμύρια έχουν εξαιρετικά χαμηλή όραση.

Στις ανεπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, ποσοστό σχεδόν 70% των ασθενών που έχουν υποστεί σοβαρή απώλεια όρασης πάσχει από παθήσεις της ωχρά κηλίδας.

Η νόσος εμφανίζεται με δύο κύριες μορφές:
1. Την ξηρά μορφή, που είναι και η συχνότερη (περίπου 90% των ασθενών με ΗΕΩ)
2. Την υγρά (ή εξιδρωματική) μορφή, που εμφανίζεται στο 10% περίπου των ασθενών με ΗΕΩ.

Η ξηρά μορφή αρχίζει με ήπια συμπτώματα μείωσης της όρασης, τα οποία συνήθως εξελίσσονται αργά, και μπορεί να καταλήξει σε σοβαρότερη μείωση της κεντρικής όρασης στη μορφή της γεωγραφικής ατροφίας της ωχράς κηλίδας. Ωστόσο ένα ποσοστό περίπου 30% της ξηράς μορφής μεταπίπτει στην υγρά μορφή.

Η υγρά μορφή έχει συνήθως γρήγορη εξέλιξη και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή μείωση της όρασης (κεντρική τύφλωση) μέσα σε διάστημα λιγότερο του έτους. Ως κύρια αιτία της εμφάνισης της εξιδρωματικής μορφής αναγνωρίζεται η δημιουργία νεοαγγείων στο χοριοειδή χιτώνα στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Έχει αποδειχθεί ότι ο παράγοντας VEGF ενοχοποιείται για το σχηματισμό των παθολογικών αγγείων στην περιοχή της ωχράς.

Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση, θεραπεία για την ξηρά μορφή δεν υπάρχει. Οι ασθενείς, ωστόσο, πρέπει να ενημερώνονται για τον κίνδυνο μετάπτωσης στην υγρά μορφή, καθώς και για τον πιθανό ρόλο της κατάλληλης διατροφής και λήψης ειδικών πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου.

Η υγρά μορφή μπορεί να αντιμετωπιστεί σήμερα με ικανοποιητικά αποτελέσματα για την όραση των ασθενών, κυρίως με την ενδοϋαλοειδική έγχυση ανασταλτικών παραγόντων του VEGF. Η ενδοϋαλοειδική έγχυση είναι η χορήγηση των ουσιών στο εσωτερικό του ματιού (υαλοειδές) με ένεση από εξειδικευμένους Οφθαλμιάτρους σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους με συνθήκες ασηψίας.

Η αντιμετώπιση της εξιδρωματικής μορφής της ΗΕΩ με εξειδικευμένους ανασταλτικούς παράγοντες του VEGF (όπως η ρανιμπιζουμάμπη) μπορεί να επιβραδύνει, ή ακόμα και να αναστρέψει, την επιδείνωση της οπτικής οξύτητας.

Διεθνείς πολυκεντρικές και επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι με τη χρήση αυτών επιτυγχάνεται σε μεγάλο ποσοστό η διατήρηση ή η βελτίωση της όρασης των ασθενών και το ποσοστό τυφλότητας μειώνεται δραματικά. Η μείωση της τυφλότητας είναι ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για τους ασθενείς, που μπορούν να αντεπεξέλθουν στις καθημερινές τους ανάγκες χωρίς βοήθεια, όσο και για την οικογένεια και την πολιτεία που ελαφρύνονται από πρόσθετα κόστη (ανάγκη οικιακής βοηθού, επιδόματα τυφλότητας, αναπηρικές συντάξεις, κτλ).

Μαζί βλέπουμε τη ζωή ομορφότερη

Με αυτά τα δεδομένα, το Πρόγραμμα «Μαζί βλέπουμε τη ζωή ομορφότερη» περιέλαβε τη διεξαγωγή επιστημονικών Ημερίδων για το τοπικό ιατρικό δυναμικό κάθε πόλης, καθώς και ενημερωτικών εκδηλώσεων για το ευρύτερο κοινό. Ταυτόχρονα, συμβάλλοντας στη γενική προσπάθεια, δύο απόφοιτοι της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) με πρόβλημα όρασης, η κ. Γεωργία Γερογιάννη και ο κ. Φώτης Φλεβοτόμος, εξέθεσαν τα έργα τους σε κάθε πόλη στην ειδική Έκθεση Εικαστικών Τεχνών “Eye Create”, στοχεύοντας, μέσα από την Τέχνη, στην ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στο θέμα της προάσπισης της όρασης. Η συνεργασία πραγματοποιήθηκε με το Γραφείο Διασύνδεσης της Α.Σ.Κ.Τ.

Μια από τις κεντρικότερες δράσεις του Προγράμματος αποτέλεσε η διενέργεια δωρεάν προληπτικών και διαγνωστικών οφθαλμολογικών εξετάσεων, με τη συμβολή της ειδικής Κινητής Οφθαλμολογικής Μονάδας «ΙΡΙΣ» των Γιατρών του Κόσμου. Οι εξετάσεις στόχευσαν στον έλεγχο για την ανακάλυψη σοβαρών νοσημάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε τύφλωση. Πέραν των βασικών πόλεων της εκστρατείας, το κλιμάκιο των Γιατρών του Κόσμου επεσκέφθη και θα συνεχίσει να επισκέπτεται πλήθος άλλων περιοχών της χώρας έως το τέλος του 2013.

Το συνολικό έργο δε θα μπορούσε παρά να «αγκαλιάζει» και την ακριτική Ελλάδα και τους ακρίτες μας, καθώς στις δράσεις του περιέλαβε και την «αναδοχή» του Καστελλόριζου. Στο πλαίσιο της δράσης αυτής, τον περασμένο Ιούνιο η Μονάδα «ΙΡΙΣ», μαζί με κλιμάκιο των επιστημόνων και των υπολοίπων συνεργαζόμενων φορέων, μετέβη στο νησί και διενήργησε επί τέσσερις (4) ημέρες (27 – 30 Ιουνίου) δωρεάν οφθαλμολογικές εξετάσεις στους κατοίκους, ενώ παράλληλα διοργάνωσε και ειδική ενημερωτική εκδήλωση για το κοινό στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Μεγίστης (29 Ιουνίου).

Όσοι διαγνώστηκαν με σοβαρό νόσημα που θέτει σε κίνδυνο την όρασή τους, θα παραπέμπονται για ένα χρόνο για περαιτέρω ιατρική διερεύνηση στην Οφθαλμολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου, με την ευγενική υποστήριξη της Novartis.

Οι δράσεις του τελευταίου «σταθμού» του Προγράμματος, της Αθήνας, πραγματοποιούνται με τη συνεργασία και τη συμμετοχή του αρμόδιου τοπικού επιστημονικού φορέα, της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (Ε.Ο.Ε.).

Η έναρξη όλων των εκδηλώσεων σηματοδοτείται από τα Εγκαίνια της Εικαστικής Έκθεσης “Eye Create”, τα οποία πραγματοποιήθηκαν το περασμένο Σάββατο στο THE MALL ATHENS.

Επιπλέον, οι εξετάσεις για το κοινό θα πραγματοποιηθούν κατόπιν ραντεβού στις 12 – 17 Οκτωβρίου 2013 στους Δήμους Αθηναίων, Ηλιούπολης, Ν. Ηρακλείου, Πειραιά και Περιστερίου, ενώ θα συνεχιστούν έως το τέλος Οκτωβρίου στα κατά τόπους πολυιατρεία των Γιατρών του Κόσμου. Το πρόγραμμα έχει ως εξής:

Δωρεάν οφθαλμολογικές εξετάσεις από τους γιατρούς του κόσμου

Δήμος Ν. Ηρακλείου: 14/10, μόνο για τα μέλη των ΚΑΠΗ, 09:30-14:30 και 15:30-18:30, Α’ ΚΑΠΗ, Πολυτεχνείου & Ελπίδος 14, (τηλ. ραντεβού 210 – 2825202, κύριος Ιωάννης Αργύρης)
Δήμος Περιστερίου: 15/10, 09:30-14:30 και 15:30-18:30, Γ’ ΚΑΠΗ, Κ. Βάρναλη & Ραιδεστού, (τηλ. ραντεβού 210 – 5740590 κυρία Χριστίνα Γαλανοπούλου για τα μέλη του Γ’ ΚΑΠΗ, και 210 – 5727448 κυρία Χαρά Θεοδωράκη για τα μέλη του Ε’ ΚΑΠΗ)
Δήμος Αθηναίων: 16/10, 15:30-19:30, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50 (τηλ. ραντεβού 210 – 4414788, κυρία Αναστασία Στρούντζου)
Δήμος Πειραιά: 17/10, 09:30-14:30 και 15:30-18:30, Δημοτική Πινακοθήκη, Φίλωνος 29, Παλαιό Ταχυδρομείο, (τηλ. ραντεβού 210 – 4414788, κυρία Αναστασία Στρούντζου).

Ταυτόχρονα, κατά το διάστημα 13 – 17 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθούν ενημερωτικές εκδηλώσεις για το κοινό από ειδικούς επιστήμονες Οφθαλμιάτρους μέλη της Ομοσπονδίας στους ίδιους Δήμους. Το Πρόγραμμα έχει ως εξής:

Ημερίδες ανοιχτές στο κοινό

Δήμος Ν. Ηρακλείου:14/10, 16:00-17:30, Α’ ΚΑΠΗ, Πολυτεχνείου & Ελπίδος 14
Δήμος Περιστερίου:15/10, 09:00-10:30, Γ’ ΚΑΠΗ, Κ. Βάρναλη & Ραιδεστού, Περιστέρι
Δήμος Αθηναίων:16/10, 18:00-19:30, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Ακαδημίας 50
Δήμος Πειραιά:17/10, 18:00-19:30, Δημοτική Πινακοθήκη, Φίλωνος 29, Παλαιό Ταχυδρομείο

Οι δράσεις του Προγράμματος θα κλείσουν με τη διοργάνωση επιστημονικής Ημερίδας για ιατρούς και επαγγελματίες υγείας το Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2013 στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία (ώρες 10:30 – 14:30).

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πόσα κιλά μπορούμε να χάσουμε σε έναν μήνα με ασφάλεια
Θανατηφόρα βακτήρια διψούν για ανθρώπινο αίμα
Οι επιπλοκές στην εγκυμοσύνη είναι πιθανόν να αυξάνουν τους κινδύνους υγείας για δεκαετίες [μελέτη]