Αγγλικός όρος

acute pancreatitis

Ορισμός

Παγκρεατίτιδα αιφνίδιας έναρξης, με κύρια κλινικά γνωρίσματα το επιγαστρικό άλγος, τη ναυτία, τους εμέτους και τα αυξημένα επίπεδα παγκρεατικών ενζύμων στον ορό. Ενδέχεται επίσης να αναπτυχθούν, σε ποικίλο βαθμό, παγκρεατική φλεγμονή, νέκρωση, αιμορραγία, γάγγραινα ή σχηματισμός ψευδοκύστης. Η νόσος μπορεί να είναι σχετικά ήπια, οπότε και υποχωρεί σε 3 ή 4 μέρες, ή και αρκετά βαριάς μορφής ώστε να προκαλέσει πολλαπλή οργανική και συστημική ανεπάρκεια, καταπληξία και θάνατο (στο 5% περίπου των ασθενών).

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Οι κοινότερες αιτίες της νόσου είναι η κατάχρηση οινοπνεύματος και η απόφραξη του παγκρεατικού πόρου από χολολίθους; λιγότερο συχνά, η παγκρεατίτιδα προκαλείται από: έκθεση σε φάρμακα (π.χ. θειαζιδικά διουρητικά, πενταμιδίνη και πολλά άλλα), υπερτριγλυκεριδαιμία, υπερκαλιαιμία, κοιλιακό τραύμα, ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. παρωτίτιδα ή ίωση από ιό Coxsackie).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Ο ασθενής δεν πρέπει να λαμβάνει απολύτως τίποτα από του στόματος μέχρι να υποχωρήσουν το άλγος, η ναυτία και οι έμετοι και να παρέχουν ενδείξεις ομαλοποίησης οι διάφοροι διαγνωστικοί δείκτες (π.χ. τα επίπεδα λιπάσης του ορού). Μεταξύ των τυπικών υποστηρικτικών μέτρων περιλαμβάνεται η χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών, μερικές φορές σε μεγάλες ποσότητες εάν παρατηρείται αφυδάτωση ή άτυπη κατανομή των υγρών στην κοιλιακή χώρα.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η εκ νέου χορήγηση τροφής στους ασθενείς πριν την αποκατάσταση της παγκρεατικής φλεγμονής οδηγεί συχνά σε υποτροπή.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ: Χρησιμοποιούνται αρκετές τεχνικές για τον καθορισμό της εξέλιξης της κατάστασης των ασθενών με παγκρεατίτιδα και την αξιολόγηση της πιθανής ωφελιμότητας της εντατικής θεραπείας. Η καλύτερη από αυτές είναι το σύστημα APACHE II· ταξινομεί τους ασθενείς με παγκρεατίτιδα με βάση 14 μετρήσιμες φυσιολογικές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένων:

1. της θερμοκρασίας του σώματος

2. της καρδιακής συχνότητας

3. της μέσης αρτηριακής πίεσης

4. του αναπνευστικού ρυθμού

5. των επιπέδων κρεατινίνης και νατρίου στον ορό

6. του αρτηριακού pH

7. του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων

8. της κλίμακας κώματος Glasgow

9. της ηλικίας (μεταξύ άλλων παραγόντων).

Άλλες μέθοδοι για την αξιολόγηση της σοβαρότητας της κατάστασης σε περίπτωση παγκρεατίτιδας, βασίζονται σε ανωμαλίες που αποκαλύπτει η αξονική τομογραφία ή στην εκτίμηση άλλων φυσιολογικών κριτηρίων, όπως τα επίπεδα γλυκόζης και ασβεστίου στον ορό, η έλλειψη υγρών και η ηπατική λειτουργία.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Χρησιμοποιούνται η ενδοφλέβια λήψη υγρών και η παρεντερική χορήγηση αντιεμετικών και αναλγητικών. Σε ασθενείς με επίμονη ναυτία και εμέτους μπορεί να εισαχθεί ένας ρινογαστρικός σωλήνας που να εκτελεί ήπια, διαλείπουσα αναρρόφηση. Σε ασθενείς με ενδείξεις παγκρεατίτιδας βαριάς μορφής πρέπει να δίνεται πλήρης παρεντερική διατροφή. Αυτοί οι ασθενείς ενδέχεται να βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση. Σ' αυτή την περίπτωση απαιτείται στενή παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, της οξυγόνωσης και του αερισμού, της θερμοκρασίας του σώματος, του καρδιακού ρυθμού, των ηλεκτρολυτών, των επιπέδων ασβεστίου του ορού, της νεφρικής λειτουργίας, της συνολικής πρόσληψης και αποβολής, του σωματικού βάρους, καθώς και παρακολούθηση για πιθανή εκδήλωση παραληρήματος ή πολυοργανικής συστημικής ανεπάρκειας. Η οξεία παγκρεατίτιδα συχνά οδηγεί σε παρατεταμένη και πολύπλοκη νοσοκομειακή περίθαλψη. Καθ' όλη τη διάρκεια της νόσου πρέπει να εξασφαλίζονται ασκήσεις κινητικού εύρους, σωστή τοποθέτηση του πάσχοντος, προφύλαξη από την εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, στοματική υγιεινή, και άλλα μέτρα φυσικής υποστήριξης για την αποφυγή της καταβολής και των επιπλοκών που προκαλούνται σε μακροχρόνια περιστατικά. Τόσο ο ασθενής όσο και η οικογένεια μπορεί να χρειαστούν ηθική και ψυχολογική υποστήριξη, ιδίως στην περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών (πνευμονικές, καρδιαγγειακές, νεφρικές, ανοσολογικές και διαταραχές της πήξης). Μετά την αποθεραπεία της παγκρεατίτιδας, οι αλκοολικοί ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται να αναζητήσουν βοήθεια στους Ανώνυμους Αλκοολικούς (Alcoholics Anonymous) ή άλλα υποστηρικτικά προγράμματα. Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης μπορεί να βοηθήσει η συμπληρωματική παρακολούθηση από γαστρεντερολόγο, διατροφολόγο ή ιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Οι ασθενείς θα πρέπει να επιστρέφουν για άμεση επαναξιολόγηση εάν επανεμφανίσουν ναυτία, εμέτους, επιγαστρικό άλγος, πυρετούς ή ίκτερο μετά από εκκένωση.

Κύριος όρος

pancreatitis