Στον άνθρωπο η μύτη παρά την ασυνήθη εξωτερική της εμφάνιση, επιτελεί ποικιλία λειτουργιών που σχετίζονται με την μοναδική ανατομία της. Είναι γεγονός ότι η μύτη αντιπροσωπεύει συγκριτικά μικρή μόνον περιοχή. Όμως η αλλεργική ρινίτιδα είναι η συχνότερη από όλες τις άλλες αλλεργικές παθήσεις, προσβάλλουσα περισσότερα από 50.000.000 άτομα στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. 

Επιδημιολογία

Γενικά η συχνότητα της νόσου σε παγκόσμια βάση κυμαίνεται από 7% έως 12% και κατ' άλλους έως 16%. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι περί του 10% το οποίο θα μπορούσε να μεταφρασθεί σε περίπου 1.000.000 Έλληνες και Ελληνίδες ασθενείς.

Τα παιδιά ατοπικών γονέων έχουν 80πλάσια πιθανότητα να αναπτύξουν αλλεργική ρινίτιδα, ενώ 80% των γονέων με αλλεργική ρινίτιδα έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας.

Αν και η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται κατά κανόνα περί το τέλος της παιδικής ηλικίας, σε πολλές περιπτώσεις εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας ή και μεταγενέστερα. H αλλεργία θα πρέπει να θεωρείται ως γενετικό νόσημα.

Παρά το γεγονός ότι η γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη αλλεργικής ρινίτιδας αποτελεί σημαντικό παράγοντα, απαιτείται και η ευαισθητοποίηση του ατόμου σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα.

Η τελευταία είναι δυνατόν να διαρκέσει από λίγους μήνες έως και χρόνια, ενώ τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από κάθε νέα έκθεση του ατόμου στα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα. Επειδή πρόκειται για πάθηση που δεν απειλεί τη ζωή του ασθενούς και τα συμπτώματά της όταν είναι ήπια, δεν επιφέρουν τις περισσότερες φορές κοινωνικο-εργασιακές ανωμαλίες, συχνά αγνοείται από τους ασθενείς αλλά και τους ιατρούς.

Όμως, η νοσηρότητα της αλλεργικής ρινίτιδας, από μόνη της ή σε συνδυασμό με το άσθμα ή με τις διάφορες επιπλοκές της, αλλά και οι οικονομικές και κοινωνικές της επιπτώσεις μπορεί να είναι τεράστιες. Έτσι οι Αμερικανοί ξοδεύουν κάθε χρόνο 224.000.000 δολάρια για αμοιβές γιατρών, 297.000.000 δολάρια για αγορά φαρμάκων, ενώ η αλλεργική ρινίτιδα ενοχοποιείται για την απώλεια 2.000.000 σχολικών ωρών και 3.500.000 εργατο-ωρών και τη ζημία 154.000.000 δολαρίων σε ημερομίσθια.

Παθοφυσιολογία

Όταν κάποια ουσία που προκαλεί αλλεργία (αλλεργιογόνο) εισέλθει στον οργανισμό ατόμου που έχει ήδη ευαισθητοποιηθεί τότε ενεργοποιείται συγκεκριμένος μηχανισμός που ευθύνεται για την πρόκληση των συμπτωμάτων. Έτσι η επαφή του αλλεργιογόνου (πχ.

γύρεως) με τα ειδικά κύτταρα που συμμετέχουν στην αλλεργική αντίδραση (σιτεύτηκα κύτταρα) προκαλεί σπάσιμο της μεμβράνης των κυττάρων αυτών και την απελευθέρωση χημικών ουσιών οι οποίες μεταβαίνουν στα όργανα στόχος (πχ.

στη μύτη) και προκαλούν την ανάλογη συμπτωματολογία (πχ. φτερνίσματα, καταρροή κλπ).

Αιτιολογικοί παράγοντες

Τα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα είναι εκείνα που κατά κύριο λόγο ευθύνονται για την αλλεργική ρινίτιδα. Στα μικροσκοπικά αυτά, αερομεταφερόμενα σωματίδια περιλαμβάνονται οι γύρεις, τα σπόρια των μυκήτων, τα επιθήλια και τα τριχώματα των παραγωγικών και των κατοικίδιων ζώων και τα ακάρεα της οικιακής σκόνης.

Ακάρεα της οικιακής σκόνης

Στους χώρους διαβιώσεως των χαμηλών κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων, τα ούρα των ποντικών και τα παράγωγα των κατσαριδών (κόπρανα, δέρματα, αυγά, σίελος) αποτελούν τις κύριες πηγές των αλλεργιογόνων της σκόνης.

Τα αλλεργιογόνα τροφικής προέλευσης (γάλα, αυγά, φιστίκια, δημητριακά, ψάρια, ροδάκινα, μπαχαρικά κ.α.) παίζουν λιγότερο σημαντικό ρόλο στην αιτιολογία της αλλεργικής ρινίτιδας, πλην όμως θα πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη, ιδίως σε νεαρά παιδιά.

Αντανακλαστικοί μηχανισμοί και συναισθηματικές επιδράσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα σχετίζονται με τη ρινική λειτουργία.

Έχουν αναφερθεί διάφοροι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε αγγειακή διόγκωση και απόφραξη των ρινικών αεραγωγών όπως: αναπνευστικές λοιμώξεις, εισπνοή ερεθιστικών σκονών ή χημικών ατμών, έντονες οσμές και λαμπερά φώτα, ψύχρανση της επιφάνειας του σώματος, έμμηνος ρύση και εγκυμοσύνη, σεξουαλική διέγερση, και καταστάσεις που προκαλούν ψυχικό βρασμό, δυσαρέσκεια και απογοήτευση.

Συμπτώματα

Στα τυπικά συμπτώματα της εποχιακής αλλεργικής ρινίτιδας περιλαμβάνονται η ρινική συμφόρηση ή απόφραξη (μπούκωμα), το υδαρές ρινικό έκκριμα (καταρροή), οι παροξυσμικοί πταρμοί και ο κνησμός της ρινός μετά από έκθεση σε γνωστό αλλεργιογόνο.

Μερικοί ασθενείς παραπονούνται για κνησμό στο φάρυγγα ή την υπερώα. Η παροχέτευση του περιεχομένου της ρινός στο φάρυγγα έχει ως αποτέλεσμα τις συχνές προσπάθειες καθαρισμού του φάρυγγα (ξηρός χαρακτηριστικός βήχας ή βραχνάδα).

Συχνά την αλλεργική ρινίτιδα συνοδεύουν πονοκέφαλοι, άλγος υπεράνω των παραρρινικών κόλπων, γενικευμένη αδυναμία και καταβολή, ανοσμία και μερικές φορές απώλεια της αίσθησης της γεύσης. Η κλασική εικόνα της αλλεργικής ρινός διαπιστώνεται κατά την κλινική εξέταση: διογκωμένες, υγρές, ωχρές ρινικές κόγχες καλυπτόμενες από στίλβον, διαυγές, ορώδες ή υδαρές έκκριμα.

Περιστασιακά όμως και μετά παρέλευση αρκετών ημερών το έκκριμα μπορεί να γίνει παχύρρευστο και υποκίτρινο. Στη περίπτωση αυτή θα πρέπει να τεθεί η υπόνοια της επιλοίμωξης. Στα κλινικά ευρήματα περιλαμβάνονται επίσης και διάφορα «στίγματα» χαρακτηριστικά της αλλεργίας του ανώτερου αναπνευστικού όπως οι «αλλεργικοί κύκλοι» (allergic shiners), o «αλλεργικός χαιρετισμός», το «αλλεργικό ή αδενοειδές προσωπείο», η «αλλεργική πτυχή», η «γραμμή του Dennie» (ή σημείο Morgan), οι ανωμαλίες της στοματικής κοιλότητας (όπως εφίππευση τομέων οδόντων της άνω γνάθου, στένωση του θόλου της σκληρής υπερώας κ.

α.), η γεωγραφική γλώσσα και οι μεγάλες και μαλακές βλεφαρίδες.

Στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα τα συμπτώματα αρχίζουν την άνοιξη (περίοδος ανθοφορίας) και συνεχίζονται μέχρι τους μήνες Ιούνιο έως Αύγουστο, ανάλογα με τη φύση των αλλεργιογόνων γύρεων (δένδρα, αγρωστώδη, ζιζάνια) και των κλιματολογικών συνθηκών.

Η «καθ' όλον το έτος» αλλεργική ρινίτιδα χαρακτηρίζεται από διαλείπουσα ή συνεχή ρινική συμπτωματολογία, που είναι το αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης χωρίς εποχιακή κατανομή.

Aπό μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι πυκνότητα γυρεοκόκκων από 1-10/κυβικό μέτρο αέρος δεν προκαλεί συμπτώματα ενώ 11-25 γύρεις/ κυβικό μέτρο προκαλούν συμπτώματα στο 50% των ευαίσθητων ατόμων. Αντίθετα, πυκνότητα 25 και άνω γυρεοκόκκων ανά κυβικό μέτρο, προκαλούν συμπτώματα στο σύνολο σχεδόν των αλλεργικών ασθενών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
1.026 πάσχοντες από αιμορροφιλία στην Ελλάδα - Εκστρατεία ευαισθητοποίησης #WearYourEverydayGenes
Νέα εξέταση ούρων θα μπορούσε να βοηθά άντρες να αποφύγουν τη βιοψία στον καρκίνο προστάτη
Γιατί είναι ξηρά τα χέρια μου;