Γράφει η

Αλεξάνδρα Αθανασίου, Ακτινoδιαγνώστρια Μαστού, Διευθύντρια Τμήματος Απεικόνισης Μαστών ΜΗΤΕΡΑ

Τι είναι ο προσυμπτωματικός απεικονιστικός έλεγχος μαστού και γιατί είναι σημαντικός;

O προσυμπτωματικός απεικονιστικός έλεγχος μαστού αναφέρεται στη διενέργεια εξετάσεων ΠΡΟΤΟΥ εμφανιστούν συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο του καρκίνου του μαστού. Ο απώτερος στόχος είναι η όσο το δυνατόν πιο πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Oι καρκίνοι που ανιχνεύονται μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) είναι μικρότερου μεγέθους από τους συμπτωματικούς καρκίνους, οι οποίοι είναι ψηλαφητοί, μεγαλύτεροι σε μέγεθος και ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μετάστασής τους εκτός μαστού. Το μέγεθος και η επέκταση του όγκου αρχικά αποτελούν δύο από τις βασικές παραμέτρους για τη συνολική πρόγνωση ασθενών με καρκίνο μαστού.

Ακούμε πολλά για τη μαστογραφία. Παραμένει η πρώτη απεικονιστική εξέταση μαστού και γιατί;

Η μαστογραφία παραμένει η πρώτη εξέταση απεικόνισης μαστού διότι είναι η μόνη που μέχρι στιγμής έχει τεκμηριωθεί από τυχαιοποιημένες πολυκεντρικές μελέτες ότι μειώνει τη θνησιμότητα από καρκίνο του μαστού λόγω της έγκαιρης πρώιμης διάγνωσης. Επίσης η μαστογραφία είναι η εξέταση απεικόνισης η οποία μας αναδεικνύει καλύτερα τις μικροαποτιτανώσεις. Οι περισσότερες μικροαποτιτανώσεις είναι καλοήθεις, εντούτοις ένα μικρό ποσοστό τους αποτελεί την πρωιμότερη εκδήλωση του καρκίνου του μαστού ο οποίος αν διαγνωσθεί σε αυτό το στάδιο έχει πάνω από 95% πιθανότητα πλήρους ίασης.
Η σύγχρονη ψηφιακή μαστογραφία χρησιμοποιεί πλέον ελάχιστη δόση ακτινοβολίας. Η συμπίεση των μαστών είναι η ελάχιστη απαραίτητη ώστε να αναλυθεί ικανοποιητικά ο μαζικός αδένας. Η όποια δυσφορία κατά τη διάρκεια της εξέτασης είναι διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, ενώ μπορεί και να αποφευχθεί αν η εξέταση διενεργηθεί εκτός ημερομηνιών αμέσως πριν ή κατά τη διάρκεια εμμήνου ρύσεως.

Λέγεται ότι η μαστογραφία είναι «δυσάρεστη» εξέταση λόγω συμπίεσης των μαστών, οπότε κάνω μόνο υπερηχογράφημα. Με καλύπτει;

Το υπερηχογράφημα ως πρώτη εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου ενδείκνυται ΜΟΝΟ σε νέες γυναίκες (<35 ετών) και σε εγκύους. Το υπερηχογράφημα δεν αποτελεί ευαίσθητη μέθοδο για την ανίχνευση και αξιολόγηση των μικροαποτιτανώσεων. Κατά συνέπεια δεν καλύπτει ως μοναδική μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου. Επιπλέον για να έχει τη βέλτιστη διαγνωστική ευαισθησία πρέπει να «κατευθύνεται» ανάλογα με τα ευρήματα της μαστογραφίας.

Ποιος είναι ο διαγνωστικός ρόλος του υπερηχογραφήματος;

Το υπερηχογράφημα είναι συμπληρωματική εξέταση. Συνιστάται για τον έλεγχο μαστών αυξημένης πυκνότητας στη μαστογραφία, δεν μπορεί όμως να αντικαταστήσει τη μαστογραφία ως εξέταση προσυμπτωματικού ελέγχου. Το υπερηχογράφημα είναι η μόνη εξέταση που μπορεί να επιβεβαιώσει τον κυστικό ή συμπαγή χαρακτήρα ενός μορφώματος. Επίσης, μπορεί να κατευθύνει την ορθή παρακέντηση/βιοψία για λήψη υλικού και ταυτοποίηση αλλοιώσεων.

Πότε και πώς πρέπει να γίνεται ο προσυμπτωματικός έλεγχος γενικού πληθυσμού;

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας, η πρώτη μαστογραφία γίνεται γύρω στα 40, αν δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι (π.χ. θετικό οικογενειακό ιστορικό), και κατόπιν σε ετήσια βάση. Ο μαστογραφικός προσυμπτωματικός έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται ακόμα και σε γυναίκες μεγάλης ηλικίας εφόσον δεν συντρέχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι που να αντιτίθενται στη διενέργειά του. Στις δεκαετίες των 20 και 30 ο προσυμπτωματικός έλεγχος γίνεται με κλινική ψηλάφηση και υπερηχογράφημα.

Πότε και πώς γίνεται ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου;

Ως ομάδα υψηλού κινδύνου ορίζονται οι γυναίκες που παρουσιάζουν >20% life-time risk (κίνδυνος κατά τη διάρκεια της ζωής) για καρκίνο μαστού (όπως υπολογίζεται με βάση ειδικά μοντέλα και ανάλογα το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό) ή γυναίκες που φέρουν γενετικές μεταλλάξεις (π.χ. σύνδρομα ΒRCA1, BRCA 2) ή έχουν ακτινοβοληθεί στο θώρακα σε νεαρή ηλικία. Σε αυτή την περίπτωση ο προσυμπτωματικός έλεγχος ξεκινά στα 30 με ετήσια μαστογραφία και μαγνητική μαστογραφία.

Η μαγνητική μαστογραφία αποτελεί μέθοδο προσυμπτωματικού ελέγχου γενικού πληθυσμού;

Μέχρι στιγμής, η μαγνητική μαστογραφία δεν έχει τεκμηριωθεί ως μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου του γενικού πληθυσμού. Αυτή τη στιγμή «τρέχουν» πολυκεντρικά πρωτόκολλα ώστε να αποδειχθεί ενδεχόμενο όφελος από τη χρήση αυτής της εξέτασης σε βάση προσυμπτωματικού ελέγχου για το γενικό πληθυσμό. Όσον αφορά την αυξημένη πυκνότητα μαστών στη μαστογραφία, μέχρι στιγμής προτείνεται η διενέργεια συμπληρωματικού υπερηχογραφήματος. Η ένδειξη για την συμπληρωματική μαγνητική μαστογραφία δεν έχει ακόμα τεκμηριωθεί. Περιμένουμε τα αποτελέσματα ερευνητικών πρωτοκόλλων που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ποια τα συμπτώματα που πρέπει να με οδηγήσουν να εξεταστώ πριν κλείσει χρόνος από την τελευταία μου προληπτική εξέταση;
Αν ο τελευταίος σας απεικονιστικός έλεγχος ήταν φυσιολογικός, αλλά παρά ταύτα ψηλαφήσετε ένα νεοεμφανιζόμενο μόρφωμα στο στήθος σας ή διαπιστώσετε αλλαγή στη θηλή (εισολκή-έκκριση) ή αλλαγή στο χρώμα ή στην όψη του δέρματος ή διογκωμένους λεμφαδένες στη μασχάλη, τότε πρέπει να συμβουλευθείτε το γιατρό σας.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
GSK: Μήνυση κατά Pfizer-BioNTech για τις πατέντες των εμβολίων mRNA
Το Τai chi βελτιώνει την ποιότητα ύπνου ασθενών με προχωρημένο καρκίνο πνεύμονα [μελέτη]
Πώς θα αυξήσουμε την αντοχή μας