Η νόσος του Parkinson είναι μια χρόνια, προοδευτικά εξελισσόμενη, εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου. Όπως υποδηλώνει ο όρος ¨εκφυλιστική¨, κάποια από τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνα για τον προγραμματισμό και την αρμονία της κίνησης, χάνουν στην πορεία της ενήλικης ζωής προοδευτικά τη λειτουργικότητά τους. Η “απώλεια” αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή έκπτωση της κινητικότητας του ατόμου.

Η νόσος εμφανίζεται στην πλειοψηφία των ασθενών μετά το 60ο έτος ηλικίας. Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη νόσο του Parkinson (E.P.D.A.), περίπου το 1% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 60 ετών, παρουσιάζει συμπτώματα της ασθένειας αυτής. Σπανιότερα, η πρώτη εκδήλωση της μπορεί να εμφανιστεί πριν το 50ο έτος ηλικίας, και αφορά περίπου το 10-15% των περιπτώσεων.

Πώς προκαλούνται τα συμπτώματα της νόσου;

Ο προγραμματισμός και η αρμονία της κίνησης ελέγχεται από τον εγκέφαλο με την παραγωγή μιας χημικής ουσίας που λέγεται ντοπαμίνη. Η ουσία αυτή παράγεται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα μιας περιοχής στη βάση του εγκεφάλου (στέλεχος), που καλείται μέλαινα ουσία.

Στην πορεία των ετών και κάτω από την επίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων ενδέχεται να εκφυλιστεί η λειτουργία των εν λόγω κυττάρων, έτσι ώστε μειώνονται τα επίπεδα παραγωγής της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης, όπως και η διαταραχή της σύνδεσης μεταξύ των νευρικών κυττάρων οδηγεί στην έκπτωση της αρμονίας της κίνησης. Στο χρονικό αυτό σημείο εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της νόσου.

Τι προκαλεί τη νόσο;

Τα αίτια της νόσου παραμένουν μέχρι και σήμερα το “μαύρο κουτί” της νευρολογίας. Επί του παρόντος γίνονται συστηματικές έρευνες παγκοσμίως για την ανακάλυψη της αιτίας, όπως επίσης και για την πιθανή συσχέτισή της νόσου με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου του Parkinson;

Τα συμπτώματα της νόσου χωρίζονται σε αυτά που αφορούν την κίνηση (κινητικά) και σε αυτά που αφορούν άλλες εγκεφαλικές λειτουργίες (μη κινητικά).

Τα κινητικά συμπτώματα είναι ο τρόμος, συνήθως των χεριών και σπανιότερα των ποδιών ή/και του κεφαλιού, η βραδύτητα στις κινήσεις, ο επηρεασμός της λεπτής κινητικότητας (π.χ. κούμπωμα πουκαμίσου), η αλλαγή της βάδισης με κάμψη του κορμού προς τα εμπρός, η δυσκαμψία των μυών, και η αστάθεια λόγω διαταραχής της ισορροπίας, που μπορεί να προκαλέσει συχνές πτώσεις.

Τα μη κινητικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την κατάθλιψη, τα ψυχωσικά επεισόδια με εμφάνιση οπτικών ή ακουστικών ψευδαισθήσεων, τις διαταραχές του ύπνου, τη δυσκοιλιότητα, την εύκολη κόπωση και τις διαταραχές της όσφρησης ή εκκένωσης του στομάχου, που αποτελούν και τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου. Αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι η κλινική πορεία κάθε ασθενούς είναι μοναδική, έτσι ώστε κανένας ασθενής δεν εμφανίζει όλα τα συμπτώματα και με την ίδια βαρύτητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;

Η διάγνωση της νόσου βασίζεται σε κλινικά κριτήρια, και συγκεράζει τα χαρακτηριστικά ενοχλήματα του ασθενούς και τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης. Ένας νευρολόγος θα διαπιστώσει εάν έχετε τη νόσο, από τα συμπτώματα που θα του αναφέρετε και από την κλινική εξέταση που θα ακολουθήσει. Δεν υπάρχει καμία απεικονιστική εξέταση (μαγνητική ή αξονική τομογραφία) που να επιβεβαιώνει ή να αποκλείει τη νόσο.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η νόσος δεν θεωρείται κληρονομική. Ωστόσο στην περίπτωση του νεανικού Parkinson (ηλικία εμφάνισης < 50 έτη) έχουν ανακαλυφθεί παθολογικά γονίδια που μπορεί να οδηγήσουν στην πρώτη εκδήλωση της νόσου.
Υπάρχει θεραπεία της νόσου του Parkinson;

Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής αιτιολογική θεραπεία της νόσου. Υπάρχουν ωστόσο αρκετά φάρμακα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, επιφέροντας προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα.

Η φαρμακευτική θεραπεία στηρίζεται στην αναπλήρωση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο με τη λήψη χαπιών. Εξίσου σημαντική είναι η υποστήριξη της κινητικότητας με φυσιοθεραπείες. Σε περιπτώσεις ανθεκτικές στη θεραπεία, με σημαντικές διακυμάνσεις της κινητικότητας, υπάρχει επίσης η δυνατότητα χειρουργικής διέγερσης συγκεκριμένων κινητικών περιοχών του εγκεφάλου με τη χρήση ειδικού βηματοδότη (εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση).
Έχω νόσο του Parkinson: τι μπορώ να κάνω;
Να συνεχίσετε τις αγαπημένες σας δραστηριότητες, να αθλείστε ακολουθώντας το πρόγραμμα που σας συμβουλεύει ο φυσιοθεραπευτής σας και να φροντίζετε για τη λήψη των φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού σας. Η νόσος του Parkinson θα είναι πάντα μέρος της ζωής σας. Προσαρμοστείτε. Να μένετε ενήμεροι για τις εξελίξεις, να έρθετε σε επαφή με μια ομάδα υποστήριξης στην περιοχή σας. Δεν είστε μόνος. Το ¨μετέωρο σας βήμα¨ έχει πολλούς συνοδοιπόρους…

Το κείμενο είναι βασισμένο στην κλινική εμπειρία του συγγραφέα, στην ανασκόπηση της ελληνικής βιλιογραφίας γύρω από τη νόσο αλλά και στις χρήσιμες πρακτικές πληροφορίες του site http://www.parkinsonportal.gr/.

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ζεαξανθίνη: Όσα πρέπει να ξέρουμε για το αντιοξειδωτικό των ματιών
Ξεκινά σε λίγες ημέρες το 14ο Συνέδριο Φαρμακευτικού Management
Ποια αντισυλληπτικά συνδέονται με πρόκληση όγκων στον εγκέφαλο