Γιώργος Σπυρίδης, Παιδοχειρουργός, Δ/ντής Παιδοχειρουργικής Ογκολογίας Παίδων ΜΗΤΕΡΑ

Η αντιμετώπιση του παιδιατρικού καρκίνου επιδεικνύει τις τελευταίες δεκαετίες άλματα προόδου, με αποτέλεσμα τη θεαματική βελτίωση τόσο του ποσοστού θεραπείας των μικρών ασθενών όσο και της ποιότητας ζωής κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία. Στη βελτίωση αυτή έχουν συμβάλει οι εξελίξεις σε διαφόρους τομείς που σχετίζονται με αυτή τη σύνθετη προσπάθεια. Παράλληλα, για να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα απαιτείται η αρμονική, συνεχής συνεργασία όλων των μελών μιας πολυπληθούς ομάδας. Τα σύνθετα διεθνή πρωτόκολλα έχουν δομηθεί πάνω σε αυτήν την παραδοχή, όπου κάθε μέλος της ομάδας θα πρέπει να είναι έτοιμο να συμβάλει τη σωστή στιγμή, με τον κατάλληλο τρόπο, αφενός στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου, αφετέρου για να αντιμετωπίσει τα ειδικά προβλήματα που ανακύπτουν και αποτελούν πάντα μια ιδιαίτερη πρόκληση.

Ο ρόλος του παιδοχειρουργού

Βασικό -και ως εκ τούτου αναπόσπαστο- μέρος της ομάδας είναι ο παιδοχειρουργός, ο οποίος για να είναι αποτελεσματικός οφείλει να ξέρει με ακρίβεια το «πότε», το «πώς» και το «πόσο» μπορεί να παρέμβει. Η εποχή που η χειρουργική δεινότητα από μόνη της επαρκούσε, έχει παρέλθει. Ο παιδοχειρουργός οφείλει να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της κάθε νεοπλασίας, καθώς και του σχετικού θεραπευτικού πρωτοκόλλου, για να συνεισφέρει χωρίς να βλάπτει.

Τα καθήκοντα του χειρουργού όγκων ξεκινούν από τηνδιαχείριση των, σημαντικών για τη θεραπεία, κεντρικών φλεβικών καθετήρων, που αποτελούν τον καλύτερο φίλο του μικρού ασθενούς. Η σωστή, απροβλημάτιστη λειτουργία τους προσφέρει άνεση, ασφάλεια και κυρίως απρόσκοπτη χορήγηση της θεραπευτικής αγωγής. Θα πρέπει, λοιπόν, να επιλεγεί ο καθετήρας που εξυπηρετεί όσο το δυνατόν καλύτερα τις ανάγκες θεραπείας ανά ασθενή, με το μικρότερο, όμως, κατά το δυνατόν, κόστος για την ποιότητα ζωής. Οι επιλογές είναι πλέον ευτυχώς πολλές, καθώς υπάρχουν οι καθετήρες τύπου PICC, Hickman/Broviac ή Port-a-cath ώστε να εξυπηρετούνται όλοι οι ασθενείς και η θεραπεία να μη φτάνει ποτέ σε αδιέξοδο εξαιτίας της απουσίας επαρκούς φλεβικής πρόσβασης. Η δε τοποθέτηση μπορεί να γίνει με σύγχρονους ατραυματικούς, ελάχιστα επεμβατικούς τρόπους είτε υπό ακτινοσκοπική είτε υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, που εξασφαλίζουν ανώδυνα, άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και ελάχιστη «ταλαιπωρία» ιστών και μεγάλων αγγείων.

Μέρος των καθηκόντων του χειρουργού όγκων είναι η βιοψία, όπου ανάλογα με τους τύπους νεοπλασιών που συμπεριλαμβάνονται στη διαφοροδιάγνωση, αλλάζει δραματικά ο χρόνος και η τεχνική προσέγγισης, η θέση προσπέλασης, ακόμα και η ποσότητα ιστού που απαιτείται. Για παράδειγμα, το αν η λήψη ιστού θα γίνει δια βελόνης (FNA ή core), ελάχιστα επεμβατικά ή ανοιχτά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ποτέ ως δεδομένο και αλλάζει ανά τύπο νεοπλασίας. Η δε θέση προσπέλασης σχετίζεται άμεσα με τον προγραμματισμό, βάσει διαφοροδιάγνωσης, της τελικής εξαίρεσης ώστε να επιτυγχάνεται το ιδανικό αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά κυρίως για να αποφευχθούν ατυχή περιστατικά διασποράς.

Το κύριο μέλημα

Προφανώς, κύριο καθήκον του χειρουργού αποτελεί η αφαίρεση των όγκων. Εδώ το «πότε» προσδιορίζεται με ακρίβεια από το πρωτόκολλο, όπου τα περιθώρια αποκλίσεων είναι ελάχιστα. Οι ογκολογικοί ασθενείς πρέπει να έχουν απόλυτη προτεραιότητα. Το «πώς» υπαγορεύεται από τις ιδιαιτερότητες του κάθε όγκου. Ποιος είναι εύθρυπτος, ποιος διηθητικός και ποιος απωθεί, παίζει σημαντικό ρόλο στον σχεδιασμό και στη διαχείριση του κάθε όγκου.

Τέλος, αποφασιστικής σημασίας είναι το «πόσο». Πόσο επιθετικός επιτρέπεται να είναι ο χειρουργός; Πότε δηλαδή επιτρέπεται η «θυσία» οργάνων και πότε είναι μη αποδεκτή; Πότε είναι σημαντική η απαραβίαστη εκτομή του συνόλου και πότε όχι; Πότε απαιτείται επιθετικότητα και πότε απαιτείται συντηρητική εκτομή; Πρόκειται για παραμέτρους ζωτικής σημασίας. Δυστυχώς, στην παιδοχειρουργική ογκολογία κάποιες μικρές λεπτομέρειες έχουν συχνά μεγάλο αντίκτυπο τόσο στη συνολική πρόγνωση όσο και στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Τέλος, μέρος της καθημερινότητας της χειρουργικής ομάδας είναι η αντιμετώπιση των επιπλοκών της θεραπείας. Λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους, διαφορετική από τη συνηθισμένη είναι και η αντιμετώπισή τους. Εδώ η επιθετικότητα δεν έχει θέση, σε αντίθεση με τη γνώση της παθολογίας, που με τη σειρά της πάει χέρι-χέρι με την ψυχραιμία.

Η ομάδα του ΜΗΤΕΡΑ

Έχοντας την πείρα παιδοογκολογικού κέντρου των ΗΠΑ, υπεύθυνα θα ήθελα να πω ότι στο Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ έχει δομηθεί και υποστηρίζεται σε κάθε επίπεδο από τη Διοίκηση, γύρω από την ευρύτατης αναγνώρισης παιδοογκολόγο, κ. Ελένη Κοσμίδη, μια πληρέστατη ομάδα, που καλύπτει με απόλυτη επάρκεια, πολύ συχνά μάλιστα πρωτοπορώντας, όλες τις απαιτήσεις των σύγχρονων παιδοογκολογικών θεραπειών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τα φάρμακα παρασκευάζονται για ασθενείς, όχι για αποθέματα
Θέλουμε να μας πει το DNA μας από τι μπορούμε να αρρωστήσουμε;
Πώς το ήπαρ βοηθά ορισμένους καρκινικούς όγκους να αντιστέκονται [μελέτη]