Γράφει η Αντωνία Τριχοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του Ε.Ι.Υ.

Στην Ελλάδα, διάφορες μελέτες έχουν εστιάσει σε παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία. Τα δεδομένα αυτά, όμως, δεν αντικατοπτρίζουν επαρκώς και αξιόπιστα την κατάσταση της υγείας του συνολικού ενήλικα πληθυσμού, αφενός γιατί κατά κανόνα δεν αναφέρονται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, αφετέρου διότι επικεντρώνονται σε περιορισμένο αριθμό δεικτών υγείας.

H εμπεριστατωμένη και λεπτομερής γνώση των δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας ενός πληθυσμού συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση αποτελεσματικών πολιτικών και την έγκαιρη αντιμετώπιση των αναγκών του πληθυσμού με μέτρα προαγωγής της υγείας και πρόληψης της νόσου και με περιορισμό των παραγόντων κινδύνου που τεκμηριωμένα διαπιστώνονται.

Αυτό προϋποθέτει συγκεκριμένα πρωτόκολλα μεθοδολογίας τα οποία προβλέπουν μεταξύ άλλων επιτόπιες επισκέψεις για την εξέταση των συμμετεχόντων, τη συμπλήρωση ιατρικού ιστορικού και ειδικά σχεδιασμένων ερωτηματολογίων για την καταγραφή προσωπικών χαρακτηριστικών και συνηθειών και τη διακρίβωση αντιλήψεων. Οι έρευνες πεδίου είναι επίπονες, χρονοβόρες και έχουν υψηλό κόστος. Σε ορισμένες χώρες πραγματοποιούνται ανά 5-10 έτη, σε εθνικά αντιπροσωπευτικό δείγμα περίπου 5.000 ατόμων. Τα αποτελέσματα τροφοδοτούν τους εθνικούς δείκτες υγείας και αποτελούν απολύτως απαραίτητο, χρηστικό διοικητικό εργαλείο για τη στάθμιση της υγείας του πληθυσμού και των διαχρονικών τάσεων με στόχο τη διακρίβωση της δυνητικής ζήτησης υπηρεσιών υγείας και την αποκάλυψη ενδεχόμενων κοινωνικών και τοπικών διαφοροποιήσεων. Η μέχρι πρότινος έλλειψη ερευνών αυτού του τύπου στην Ελλάδα δυσχέραινε τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων πολιτικής, ενώ ταυτόχρονα η χώρα παρουσίαζε έλλειμμα αξιοπιστίας σε αναφορές τις οποίες είναι υποχρεωμένη να υποβάλει σε διεθνείς οργανισμούς. Επιπλέον, ελλείψει αυτών των δεδομένων (baseline data), δεν ήταν εύκολα δυνατή η αξιολόγηση των επιπτώσεων των αποφάσεων πολιτικής υγείας στη χώρα..

Το πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ, το οποίο σχεδιάστηκε και εκπονήθηκε σύμφωνα με τις συστάσεις Ευρωπαϊκών κέντρων αναφοράς για τη διεξαγωγή μελετών υγείας και διατροφής θα καλύψει το κενό αυτό. Τα αποτελέσματα του προγράμματος θα τροφοδοτήσουν τον Υγειονομικό Χάρτη του Υπουργείου Υγείας και από την ανάλυση των στοιχείων θα προκύψουν συμπεράσματα, παρατηρήσεις και προτάσεις για τη διαμόρφωση πολιτικής υγείας. Παράλληλα, στοιχεία του προγράμματος ΥΔΡΙΑ μελλοντικά θα χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας.

Το πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ Περιλαμβάνει εμπιστευτικά και κωδικοποιημένα στοιχεία για αντιπροσωπευτικέ δείγμα 4.000 ατόμων από όλη την Ελλάδα. Τα ευρήματα που προκύπτουν από τον πληθυσμό του ΥΔΡΙΑ προσφέρουν μια εικόνα για την κατάσταση της υγείας του Ελληνικού πληθυσμού και συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας συλλογικής συνείδησης για τα χαρακτηριστικά και τη συμπεριφορά των Ελλήνων που επηρεάζουν την υγεία μας.

Από τα δεδομένα του ΥΔΡΙΑ προκύπτει ότι η καπνισματική επιδημία συνεχίζει να πλήττει τον πληθυσμό μας, ο επιπολασμός της παχυσαρκίας είναι υψηλός, παρατηρείται προοδευτική εγκατάλειψη της σωματικής άσκησης και ανεπαρκής έλεγχο της υπέρτασης και του σακχαρώδη διαβήτη και προοδευτική απομάκρυνση από την παραδοσιακή Ελληνική διατροφή.

Τα πρώτα αποτελέσματα του προγράμματος ΥΔΡΙΑ παρέχουν διαπιστώσεις παραγόντων κινδύνου και στοιχείων για την ιεράρχηση των αναγκών υγείας του πληθυσμού και τη διαμόρφωση προτάσεων μέτρων πολιτικής για τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση των σπουδαιότερων κινδύνων.

Οι επιλογές στην πολιτική υγείας προσανατολίζονται, κατά κανόνα, σε θεραπευτικά μέτρα και τις αντίστοιχες αναγκαίες υποδομές. Μέτρα και διαδικασίες όμως, που επικεντρώνονται στους τομείς που αφορούν στην πρόληψη θα επηρεάσουν περισσότερο τους δείκτες υγείας από ότι επενδύσεις σε υψηλή τεχνολογία, που είναι βέβαια και εκείνη επιθυμητή. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι λίγες χώρες που έδωσαν προτεραιότητα στην πρόληψη πέτυχαν πολύ σημαντικότερα άλματα στη δημόσια υγεία από ότι χώρες που έδωσαν προτεραιότητα στην τεχνολογική θεραπευτική ιατρική.

Ευχαριστίες

Για την πραγματοποίηση του προγράμματος ΥΔΡΙΑ χρειάστηκε η συνεργασία πολλών ιατρών, επισκεπτών υγείας, διατροφολόγων, διοικητικών υπαλλήλων και πάνω από όλα 4.000 ατόμων που συμμετείχαν και συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Τους ευχαριστούμε όλους θερμά.

Το πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (www.hydria-nhns.gr) πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας (www.hhf-greece.gr) σε συνεργασία με το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ του Υπουργείου Υγείας (www.keelpno.gr).

Με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τα φάρμακα παρασκευάζονται για ασθενείς, όχι για αποθέματα
Θέλουμε να μας πει το DNA μας από τι μπορούμε να αρρωστήσουμε;
Πώς το ήπαρ βοηθά ορισμένους καρκινικούς όγκους να αντιστέκονται [μελέτη]