Ακμή

Ορισμός

Η ακμή είναι μια δερματική πάθηση που προκαλεί το σχηματισμό λευκών στιγμάτων, μαύρων στιγμάτων και φλεγμονωδών ερυθρών σχηματισμών (βλατίδες, φλύκταινες και κύστες). Οι σχηματισμοί αυτοί καλούνται κοινώς σπυράκια ή μπιμπίκια.

Εναλλακτικές Ονομασίες

Κοινή ακμή, κυστική ακμή, σπυράκια, μπιμπίκια

Αίτια

Ακμή εμφανίζεται όταν αποφράζονται οι μικρές οπές στην επιφάνεια του δέρματος, που ονομάζονται πόροι.

• Κάθε πόρος αποτελεί το άνοιγμα ενός θυλακίου, που περιέχει μια τρίχα και ένα σμηγματογόνο αδένα. Αυτοί οι σμηγματογόνοι αδένες βοηθούν στη λίπανση του δέρματος και στην αφαίρεση παλιών επιδερμικών κυττάρων.
• Όταν οι αδένες παράγουν πάρα πολύ σμήγμα, οι πόροι μπορεί να αποφραχθούν. Βρωμιά, σκόνη, βακτήρια και φλεγμονώδη κύτταρα συσσωρεύονται. Η απόφραξη καλείται βύσμα ή φαγέσωρας.
• Η κορυφή του βύσματος μπορεί να είναι λευκή ή μαύρη.
• Εάν το βύσμα ανοίξει, το υλικό στο εσωτερικό προκαλεί οίδημα και κόκκινα σπυράκια.
• Εάν η φλεγμονή βρίσκεται βαθιά στο δέρμα, τα σπυράκια μπορεί να μεγεθυνθούν, σχηματίζοντας σκληρές, επώδυνες κύστες.

Η ακμή είναι ένα πρόβλημα οιδήματος και φλεγμονής και όχι ένα πρόβλημα που προκαλείται από βακτήρια.

Η ακμή είναι πιο συνηθισμένη στους εφήβους, αλλά μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμα και σε ένα βρέφος. Τρεις στους τέσσερις εφήβους έχουν ακμή. Οι ορμονικές μεταβολές πιθανότατα προκαλούν αυξημένη παραγωγή σμήγματος στο δέρμα. Ωστόσο, άτομα στα 30 ή 40 μπορούν επίσης να αναπτύξουν ακμή.

Η ακμή τείνει να εξαπλώνεται σε οικογένειες και μπορεί να πυροδοτηθεί από:

• Ορμονικές αλλαγές που σχετίζονται με την έμμηνο περίοδο, την εγκυμοσύνη, τα αντισυλληπτικά χάπια ή το στρες.
• Λιπαρά καλλυντικά και προϊόντα για τα μαλλιά
• Συγκεκριμένα φάρμακα (όπως στεροειδή, τεστοστερόνη, οιστρογόνα και φαινυτοΐνη)
• Υψηλά επίπεδα υγρασίας και εφίδρωσης

Παρά την κοινή αντίληψη ότι η σοκολάτα, οι ξηροί καρποί και τα λιπαρά φαγητά προκαλούν ακμή, η έρευνα δεν επιβεβαιώνει αυτές τις απόψεις. Ωστόσο, μια δίαιτα πλούσια σε κατεργασμένα σάκχαρα μπορεί να σχετίζεται με την ακμή.

Συμπτώματα

Η ακμή εμφανίζεται συνήθως στο πρόσωπο και στους ώμους, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί στον κορμό, στα χέρια, στα πόδια και τους γλουτούς.

• Μαύρα στίγματα
• Εφελκιδοποίηση των σπυριών
• Κύστες
• Βλατίδες (μικρά κόκκινα σπυράκια)
• Φλύκταινες
• Ερυθρότητα γύρω από τα σπυράκια
• Ουλοποίηση του δέρματος
• Λευκά στίγματα

Εξετάσεις και Δοκιμασίες

Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει την ακμή με βάση την εμφάνιση το δέρματος Συνήθως δεν απαιτούνται εξετάσεις.

Αντιμετώπιση

ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑ

Βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για να βελτιώσετε την ακμή:

• Καθαρίστε το δέρμα με ένα ήπιο σαπούνι που δεν ξηραίνει το δέρμα (όπως Dove, Neutrogena, Cetaphil, CeraVe, ή Basics). Αφαιρέστε όλη τη βρωμιά ή το make-up. Να πλένεστε μία ή δύο φορές την ημέρα, καθώς και μετά από άσκηση. Ωστόσο, αποφεύγετε το τρίψιμο ή το συνεχές πλύσιμο του προσώπου.
• Να λούζεστε καθημερινά, ιδιαίτερα εάν έχετε λιπαρά μαλλιά. Χτενίστε ή μαζέψτε τα μαλλιά σας, ώστε να μην πέφτουν στο πρόσωπό σας.

Τι να ΜΗΝ κάνετε:

• Προσπαθήστε να μην πιέζετε, τρίβετε, ξύνετε ή πειράζετε τα σπυράκια. Αν και μπορεί να έχετε την τάση, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δερματικές μολύνσεις και δημιουργία ουλών.
• Αποφύγετε να φοράτε στενές κορδέλες ή καπέλα
• Αποφύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο με τα χέρια ή τα δάκτυλα.
• Αποφύγετε τα λιπαρά καλλυντικά ή κρέμες. Βγάλτε το make-up τη νύχτα. Αναζητήστε προϊόντα που δεν προκαλούν μαύρα στίγματα (noncomedogenic) ή έχουν βάση το νερό. Τα προϊόντα που δεν προκαλούν μαύρα στίγματα έχουν δοκιμαστεί και αποδειχθεί ότι δεν αποφράσσουν τους πόρους και δεν προκαλούν ακμή.

Εάν τα βήματα αυτά δεν καθαρίσουν τις βλάβες, δοκιμάστε φάρμακα για την ακμή που δεν απαιτούν ιατρική συνταγή. Εφαρμόζετε αυτά τα προϊόντα κατευθείαν στο δέρμα σας.

• Μπορεί να περιέχουν υπεροξείδιο του βενζολίου, θείο, ρεζορκινόλη ή σαλικυλικό οξύ.
• Αυτά σκοτώνουν τα βακτήρια, ξηραίνουν το σμήγμα ή προκαλούν απολέπιση της κορυφαίας στοιβάδας του δέρματος.
• Μπορεί να προκαλέσουν ερυθρότητα ή απολέπιση του δέρματος.

Μια μικρή έκθεση στον ήλιο μπορεί να βελτιώσει λίγο την ακμή αλλά κυρίως απλά την κρύβει. Ωστόσο, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο ή σε υπεριώδεις ακτινοβολίες δεν συστήνεται, διότι αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του δέρματος.

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΟΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ

Εάν τα σπυράκια αποτελούν ακόμα πρόβλημα, ένας γιατρός μπορεί να σας γράψει πιο ισχυρά φάρμακα και να συζητήσει άλλες επιλογές μαζί σας.

Τα αντιβιοτικά μπορεί να βοηθήσουν κάποια άτομα με ακμή:

• Αντιβιοτικά από του στόματος, όπως τετρακυκλίνη, δοξυκυκλίνη, μινοκυκλίνη, ερυθρομυκίνη, τριμεθοπρίμη και αμοξικιλλίνη
• Τοπικά αντιβιοτικά (εφαρμόζονται στο δέρμα) όπως κλινδαμυκίνη, ερυθρομυκίνη ή δαψόνη

Μπορεί να συνταγογραφηθούν κρέμες ή τζελ που εφαρμόζονται στο δέρμα:

• Κρέμα ή τζελ ρετινοϊκού οξέος (τρετινοΐνη, Retin-A)
• Συνταγογραφούμενες μορφές υπεροξειδίου του βενζολίου, θείου, ρεζορκινόλης ή σαλικυλικού οξέος.
• Τοπικό αζελαϊκό οξύ

Για γυναίκες η ακμή των οποίων προκαλείται ή επιδεινώνεται από ορμόνες:

• Ένα χάπι που ονομάζετε σπιρονολακτόνη μπορεί να βοηθήσει
• Τα αντισυλληπτικά χάπια βοηθούν σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά μπορεί και να επιδεινώσουν την ακμή

Επίσης δύναται να βοηθήσουν μικρές επεμβάσεις ή θεραπείες:

• Μια επέμβαση με λέιζερ, που ονομάζεται φωτοδυναμική θεραπεία
• Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει χημική απολέπιση, αφαίρεση των ουλών με δερμοαπόξεση ή αφαίρεση, παροχέτευση ή ένεση των κύστεων με κορτιζόνη.

Τα άτομα με κυστική ακμή και ουλοποίηση μπορούν να δοκιμάσουν ένα φάρμακο που ονομάζεται ισοτρετινοΐνη (Accutane). Εάν λάβετε αυτό το φάρμακο θα πρέπει να βρίσκεστε υπό στενή παρακολούθηση, εξαιτίας των παρενεργειών.

Οι έγκυες γυναίκες ΔΕΝ θα πρέπει να λαμβάνουν Accutane, καθώς προκαλεί σοβαρά γενετικά ελλείμματα. Οι γυναίκες που λαμβάνουν Accutane θα πρέπει να έχουν χρησιμοποιήσει δύο μορφές αντισύλληψης πριν ξεκινήσουν τη λήψη του φαρμάκου και πρέπει να εγγραφούν στο πρόγραμμα iPledge. Ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί όσο παίρνεται το φάρμακο και θα κάνετε συχνές αιματολογικές εξετάσεις.

Πρόγνωση

Η ακμή συνήθως φεύγει μετά την εφηβεία αλλά μπορεί να επιμείνει στην ενήλικο ζωή. Η πάθηση συχνά αποκρίνεται καλά στη θεραπεία μετά από 6 - 8 εβδομάδες, αλλά μπορεί να εμφανίσει εξάρσεις κατά διαστήματα.

Εάν δεν αντιμετωπιστεί η σοβαρή ακμή, μπορεί να προκληθεί ουλοποίηση. Κάποια άτομα, ιδιαίτερα έφηβοι, μπορεί να πάθουν κατάθλιψη εάν δεν αντιμετωπιστεί η ακμή τους.

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Καλέστε το γιατρό ή δερματολόγο εάν:

• Τα μέτρα αυτοφροντίδας και τα φάρμακα χωρίς συνταγή δεν βοηθήσουν μετά από αρκετούς μήνες
• Η ακμή είναι σοβαρή (για παράδειγμα, έχετε ιδιαίτερη ερυθρότητα γύρω από τα σπυράκια ή έχετε κύστες)
• Η ακμή σας επιδεινώνεται
• Αναπτύσσετε ουλές καθώς φεύγει η ακμή

Καλέστε τον παιδίατρό σας εάν το μωρός σας έχει ακμή που δεν φεύγει μόνη της μέσα σε 3 μήνες.

---