Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο

Ορισμός

Ο όρος προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS) αναφέρεται σε διάφορα σωματικά ή συναισθηματικά συμπτώματα, τα οποία ενδέχεται να εμφανιστούν σε μία γυναίκα συνήθως 5 με 11 ημέρες πριν από την έμμηνο ρύση. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν στην αρχή της έμμηνου ρύσης ή σχεδόν αμέσως μετά.

Αιτίες

Η ακριβής αιτία του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου δεν είναι ακόμη γνωστή. Ενδέχεται να σχετίζεται με τα επίπεδα ορμονών στον εγκέφαλο, όμως κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί, ενώ γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο ενδέχεται να αντιδρούν διαφορετικά σε αυτές τις ορμόνες.

Το PMS μπορεί να συνδέεται με κοινωνικούς, πολιτισμικούς, βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες.

Η πάθηση υπολογίζεται ότι επηρεάζει πάνω από το 75% των γυναικών κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια των γόνιμων χρόνων τους.

Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο εμφανίζεται συχνότερα:

• Σε γυναίκες κοντά στο 30ό και έως το 40ό περίπου έτος της ηλικίας τους
• Σε γυναίκες που έχουν τουλάχιστον ένα παιδί
• Σε γυναίκες που έχουν στην οικογένειά τους ιστορικό μείζονος κατάθλιψης
• Σε γυναίκες που έχουν στην οικογένειά τους ιστορικό επιλόχειας κατάθλιψης ή διαταραχών διάθεσης

Τα συμπτώματα συνήθως επιδεινώνονται κοντά στην ηλικία των 40 ή των 50 ετών, καθώς γίνεται σταδιακά η μετάβαση στην εμμηνόπαυση.

Ένα ποσοστό της τάξης του 50%-60% των γυναικών που υποφέρουν από σοβαρό PMS παρουσιάζει μια ψυχιατρική διαταραχή (προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή).

Συμπτώματα

Το προεμμηνοροϊκό σύνδρομο αναφέρεται σε διάφορα σωματικά, συμπεριφορικά ή συναισθηματικά συμπτώματα, τα οποία τείνουν:

• Να ξεκινούν στο δεύτερο μισό του εμμηνορυσιακού κύκλου (14 ή περισσότερες ημέρες μετά την πρώτη μέρα της πιο πρόσφατης έμμηνης ρύσης)
• Να υποχωρούν 4 με 7 ημέρες μετά το τέλος της εμμήνου ρύσης (κατά το πρώτο μισό του εμμηνορυσιακού κύκλου)

Α υποφέρετε από προεμμηνοροϊκό σύνδρομο είναι σημαντικό να διατηρείτε ένα ημερολόγιο όπου θα καταγράφετε καθημερινά τα συμπτώματά σας, τη σοβαρότητά τους και το πόσο χρόνο διαρκούν. Θα πρέπει να διατηρήσετε αυτό το «ημερολόγιο συμπτωμάτων» για 3 μήνες τουλάχιστον, καθώς θα βοηθήσει τον γιατρό σας να προχωρήσει σε σωστή διάγνωση και να σας συστήσει την κατάλληλη θεραπεία.

Τα πιο συνηθισμένα σωματικά συμπτώματα του συνδρόμου περιλαμβάνουν:

• Αίσθηση πληρότητας και μετεωρισμός
• Πρήξιμο στην κοιλιά
• Μασταλγία (ευαισθησία στο στήθος)
• Αδεξιότητα
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
• Βουλιμικές τάσεις
• Πονοκέφαλος
• Μειωμένη ανεκτικότητα σε ήχους και φώτα

Άλλα συμπτώματα είναι:

• Σύγχυση
• Δυσχέρεια στη συγκέντρωση
• Αισθήματα θλίψης ή απελπισίας
• Αισθήματα άγχους, έντασης ή οξυθυμίας
• Κακή μνήμη
• Ευερέθιστη, εχθρική ή επιθετική συμπεριφορά απέναντι στον εαυτό μας ή σε άλλους
• Απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας (σε μερικές γυναίκες μπορεί να υπάρχει αυξημένη σεξουαλική επιθυμία)
• Αλλαγές στη διάθεση
• Αδυναμία σωστής κρίσης
• Διαστρεβλωμένη αυτό-εικόνα, αισθήματα ενοχής ή παράλογοι φόβοι
• Προβλήματα στον ύπνο (το άτομο ή κοιμάται πολύ ή δεν κοιμάται αρκετά)
• Αργή, νωθρή, ληθαργική κίνηση

Εξετάσεις

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εξέταση σωματική ή εργαστηριακή η οποία να κάνει ασφαλή διάγνωση του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου. Είναι σημαντικό, προκειμένου να αποκλειστούν άλλα αίτια των συμπτωμάτων, να προσκομίσετε στον γιατρό σας:

• Πλήρες ιατρικό ιστορικό
• Κλινική (και γυναικολογική) εξέταση
• Ψυχιατρική αξιολόγηση

Ένα «ημερολόγιο συμπτωμάτων» μπορεί επίσης να βοηθήσει τις ασθενείς να εντοπίσουν τα συμπτώματα τα οποία προκαλούν τα περισσότερα προβλήματα, αλλά και τον γιατρό να διαγνώσει αν όντως μια γυναίκα πάσχει από προεμμηνοροϊκό σύνδρομο.

Θεραπεία

Ο βασικός τρόπος διαχείρισης του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου είναι η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής συνήθως είναι επαρκής θεραπεία για τις γυναίκες που υποφέρουν από ήπιο προεμμηνοροϊκό σύνδρομο.

• Πίνετε άφθονα υγρά (κατά προτίμηση νερό και χυμούς, όχι αναψυκτικά ή ροφήματα με καφεΐνη), προκειμένου να βοηθήσετε το σώμα σας να αντεπεξέλθει στο οίδημα, την κατακράτηση υγρών και σε άλλα συμπτώματα.
• Τρώτε συχνά μικρά γεύματα. Μην αφήνετε να περάσουν περισσότερες από 3 ώρες χωρίς να φάτε κάτι και αποφεύγετε να τρώτε πολύ όταν κάθεστε στο τραπέζι.
• Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει κάποια συμπληρώματα διατροφής, όπως Βιταμίνη Β6 και μαγνήσιο. Η ουσία τρυπτοφάνη, η οποία βρίσκεται στα γαλακτοκομικά, μπορεί επίσης να βοηθήσει.
• Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να ακολουθήσετε μια διατροφή χαμηλή σε αλάτι και να αποφεύγετε όσο μπορείτε τη ζάχαρη, την καφεΐνη και το αλκοόλ
• Καλό θα ήταν να κάνετε κάποιο είδος αερόβιας άσκησης τακτικά κατά τη διάρκεια του μήνα, προκειμένου να αντιμετωπίσετε τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου.
• Προσπαθήσετε να αλλάξετε τις συνήθειες στον ύπνο σας πριν καταφύγετε σε χρήση φαρμάκων για την αϋπνία.

Μπορεί να σας συνταγογραφηθεί ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), αν υποφέρετε από σημαντικούς πόνους σε διάφορα σημεία, όπως κεφαλαλγία, οσφυαλγία, κράμπες κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης, εμμηνορρυσίας και ευαισθησία στους μαστούς.

Τα αντισυλληπτικά χάπια ανακουφίζουν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματα του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου.

Σε σοβαρές περιπτώσεις ενδέχεται να βοηθήσει η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων:

• Η πρώτη επιλογή είναι συνήθως οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης
• Η γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί να προτιμηθεί ως μέθοδος θεραπείας από τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών
• Η φωτοδυναμική θεραπεία μπορεί να μειώσει την ανάγκη για αντικαταθλιπτικά φάρμακα

Στις ασθενείς με σοβαρά ζητήματα άγχους χορηγούνται ορισμένες φορές αγχολυτικά.

Τα διουρητικά ενδέχεται να βοηθήσουν τις γυναίκες με σοβαρή κατακράτηση υγρών, η οποία προκαλεί οίδημα, ευαισθησία στους μαστούς και αύξηση βάρους.

Για τους πόνους των μαστών συνήθως χορηγείται βρωμοκρυπτίνη, δαναζόλη και ταμοξιφαίνη.

Πρόγνωση

Οι περισσότερες γυναίκες που υποφέρουν από προεμμηνοροϊκό σύνδρομο ανακουφίζονται αντιμετωπίζοντας τα εκάστοτε συμπτώματα.

Πιθανές επιπλοκές

Τα συμπτώματα του προεμμηνοροϊκού συνδρόμου μπορούν να καταστούν τόσο σοβαρά ώστε να παρεμποδίζουν τη λειτουργικότητα της ασθενούς.

Οι γυναίκες με κατάθλιψη ενδέχεται να έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του καταμήνιου κύκλου τους και ίσως σε αυτές τις μέρες να χρειάζονται αλλαγή δοσολογίας της φαρμακευτικής τους αγωγής. Το ποσοστό αυτοκτονίας σε γυναίκες με κατάθλιψη είναι πολύ μεγαλύτερο κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του καταμήνιου κύκλου.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Κανονίστε μια συνάντηση με τον γιατρό σας, αν:

• Τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με απλές θεραπευτικές μεθόδους
• Τα συμπτώματά σας είναι τόσο σοβαρά που παρεμποδίζουν τις δραστηριότητές σας

Πρόληψη

Μερικές από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ή την επιδείνωση των συμπτωμάτων του συνδρόμου.

Αν ασκείστε επαρκώς και ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή (αν καταναλώνετε δηλαδή προϊόντα ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά και αν αποφεύγετε ή περιορίσετε το αλάτι, τη ζάχαρη, το αλκοόλ και την καφεΐνη) το πιθανότερο είναι ότι θα δείτε σύντομα βελτίωση των συμπτωμάτων.

Ενδέχεται ο οργανισμός σας να έχει διαφορετικές ανάγκες ύπνου σε διαφορετικές μέρες του εμμηνορυσιακού σας κύκλου, οπότε καλό θα είναι να ξεκουράζεστε αρκετά.

---