Σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου

Ορισμός

Το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS) είναι ο απροσδόκητος, ξαφνικός θάνατος βρέφους έως ενός έτους, για το οποίο η νεκροτομή δεν δείχνει μια εξηγήσιμη αιτία θανάτου.

Εναλλακτικές ονομασίες

«Θάνατος στην Κούνια», SIDS.

Αίτια

Τα ποσοστά αιφνίδιων βρεφικών θανάτων μειώθηκαν δραματικά από το 1992, όταν άρχισαν να δίνονται οδηγίες στους γονείς να βάζουν τα μωρά τους να κοιμούνται ανάσκελα ή πλάγια προκειμένου να μειώσουν την πιθανότητα SIDS. Δυστυχώς ο αιφνίδιος βρεφικός θάνατος παραμένει μια σημαντική αιτία θανάτου σε βρέφη ηλικίας κάτω του ενός έτους. Χιλιάδες μωρά πεθαίνουν από το SIDS κάθε χρόνο.

Τα αίτια του SIDS είναι άγνωστα, αν και υπάρχουν αρκετές θεωρίες. Πολλοί γιατροί και ερευνητές πιστεύουν πλέον ότι το SIDS δεν αποτελεί μια πάθηση που προκαλείται πάντοτε από τα ίδια ιατρικά προβλήματα, αλλά ο θάνατος του βρέφους μπορεί να προκληθεί από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες.

Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να περιλαμβάνουν διαταραχές κατά την διάρκεια του ύπνου ή  αδυναμία να γίνει αντιληπτή η συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα του βρέφους. Σχεδόν όλοι οι θάνατοι από SIDS εμφανίζονται χωρίς προειδοποίηση ή συμπτώματα, όταν το βρέφος πιστεύεται κοιμάται.

Το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου είναι πιθανότερο να εμφανιστεί μεταξύ της ηλικίας των 2 και 4 μηνών, ενώ το 90% των περιπτώσεων εμφανίζεται μέχρι την ηλικία των 6 μηνών. Επίσης το σύνδρομο εκδηλώνεται συχνότερα κατά τους χειμερινούς μήνες, με κορύφωση τον Ιανουάριο.

Οι παρακάτω παράγοντες συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης του SIDS:

• Βρέφη που κοιμούνται μπρούμυτα
• Βρέφη που εκτίθενται σε καπνό τσιγάρου κατά τη διάρκεια της κύησης ή μετά τη γέννηση
• Βρέφη που κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι με τους γονείς τους
• Βρέφη που έχουν μαλακό στρώμα στην κούνια
• Βρέφη πολύδυμης κύηση (δίδυμα, τρίδυμα κλπ)
• Πρόωρα μωρά
• Βρέφη με αδέλφια που υπέστησαν SIDS
• Μητέρες που καπνίζουν ή κάνουν χρήση ναρκωτικών  
• Έφηβες μητέρες
• Εγκυμοσύνες σε βραχύ χρονικό διάστημα
• Καθυστερημένη ή μη προγεννητική φροντίδα
• Καταστάσεις φτώχειας

Το SIDS εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια. Ενώ οι μελέτες δείχνουν ότι τα μωρά που εκτίθενται στους παραπάνω παράγοντες κινδύνου είναι πιθανότερο να επηρεαστούν, εντούτοις ο αντίκτυπος ή η σημασία του κάθε παράγοντα ξεχωριστά δεν έχει καθοριστεί ή κατανοηθεί πλήρως.

Συμπτώματα

Δεν υπάρχουν συμπτώματα. Τα μωρά που πεθαίνουν από σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου δεν φαίνεται να πονούν ή να δυσανασχετούν για κάτι.

Έλεγχος και Εξετάσεις

Τα αποτελέσματα της νεκροτομής δεν είναι σε θέση να διαπιστώσουν την αιτία θανάτου, αλλά μπορεί να συμβάλουν στον εμπλουτισμό των υφιστάμενων γνώσεων σχετικά με το SIDS. Η διενέργεια νεκροτομής μπορεί επίσης να διατάσσεται από τις κρατικές αρχές σε περίπτωση ανεξήγητου θανάτου.

Ομάδες στήριξης

Οι γονείς που έχουν χάσει κάποιο παιδί από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου έχουν τεράστια ανάγκη ψυχολογικής υποστήριξης. Εξαιτίας της αδυναμίας εντοπισμού κάποιας αιτίας θανάτου του βρέφους, πολλοί γονείς υποφέρουν από αισθήματα ενοχής.

Αυτά τα συναισθήματα μπορεί να επιδεινωθούν από τις έρευνες της αστυνομίας ή άλλων αρχών που, σύμφωνα με το νόμο, πρέπει να προσδιορίσουν την αιτία θανάτου. Μια μελλοντική εγκυμοσύνη ανησυχεί πολλούς από τους γονείς που είχαν εμπειρία του SIDS.

Η οικογενειακή συμβουλευτική συνιστάται για να βοηθήσει τα αδέλφια και όλα τα μέλη της οικογένειας να αντιμετωπίσουν την απώλεια ενός βρέφους.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον Γιατρό

Εάν το μωρό σας δεν κινείται ή δεν αναπνέει, αρχίστε τις ενέργειες καρδιακής πνευμονικής ανάνηψης (CRP) και καλέστε το 166. Οι γονείς και όλοι όσοι φροντίζουν βρέφη και παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται στην παροχή καρδιακής πνευμονικής ανάνηψης.

Πρόληψη

Οι αναθεωρημένες οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας (AAP), που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο του 2005, συνιστούν τα εξής:

Πάντα βάζετε το μωρό να κοιμάται ανάσκελα (ακόμη και όταν κοιμάται για λίγο). Μην βάζετε το μωρό να κοιμάται μπρούμυτα. Η πλευρική θέση ύπνου είναι ασταθής και πρέπει επίσης να αποφεύγεται. Αν θέλετε να αποτρέψετε τον σχηματισμό ενός επίπεδου σημείου στο πίσω μέρος του κεφαλιού, λόγω ύπνου στην ίδια θέση), μπορείτε να του επιτρέπετε να ξαπλώνει στην κοιλιά του, ενώ είναι ξύπνιο

Βάλτε τα μωρά να κοιμούνται μόνο σε κούνια. Μην αφήνετε ποτέ το μωρό να κοιμάται στο κρεβάτι με άλλα παιδιά ή ενήλικες και μην  το αφήνετε να κοιμάται σε άλλα μέρη εκτός κούνιας, όπως για παράδειγμα στον καναπέ.

Αφήστε τα μωρά να κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο (όχι στο ίδιο κρεβάτι) με τους γονείς. Εάν είναι δυνατόν, οι κούνιες πρέπει να τοποθετούνται στην κρεβατοκάμαρα των γονιών, ώστε να είναι δυνατό το τάϊσμα τους κατά την διάρκεια της νύχτας

Αποφύγετε τα μαλακά κλινοσκεπάσματα στην κούνια. Τα μωρά θα πρέπει να τοποθετούνται σε μια σταθερή κούνια γίνεται χωρίς πάπλωμα. Χρησιμοποιήστε ένα λεπτό σεντόνι για να σκεπάσετε το μωρό σας. Μην χρησιμοποιείτε μαξιλάρια ή παπλώματα.

Βεβαιωθείτε ότι η θερμοκρασία δωματίου δεν είναι πολύ υψηλή. Η θερμοκρασία δωματίου πρέπει να είναι ανεκτή για έναν ελαφρά ντυμένο ενήλικα. Ένα μωρό δεν πρέπει να είναι ζεστό όταν το πιάνετε.

Δώστε στο μωρό σας μια πιπίλα πριν πάει για ύπνο. Οι πιπίλες κατά τη διάρκεια του νανουρίσματος και του ύπνου μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης SIDS. Οι γιατροί πιστεύουν ότι μια πιπίλα μπορεί να επιτρέψει στον αεραγωγό να ανοίξει περισσότερο ή να εμποδίσει το μωρό να πέσει σε βαθύ ύπνο. Ένα μωρό που ξυπνάει πιο εύκολα μπορεί να μετακινηθεί «μηχανικά» από μια επικίνδυνη θέση. Εάν το μωρό θηλάζει, είναι προτιμότερο να περιμένετε να περάσει ο πρώτος μήνας πριν του προσφέρετε κάποια πιπίλα, ώστε να μην μπερδεύεται με τον θηλασμό. Μην αναγκάζετε το μωρό να χρησιμοποιεί πιπίλα.

Μην χρησιμοποιείτε συσκευές παρακολούθησης αναπνοής ή προϊόντα που διατίθενται στο εμπόριο ως τρόποι μείωσης του κινδύνου SIDS. Στο παρελθόν, συνιστούσαν την χρήση οθόνης παρακολούθησης βρεφικής άπνοιας σε οικογένειες με ιστορικό της πάθησης. Αλλά έρευνες έδειξαν ότι αυτές οι συσκευές δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα και ως εκ τούτου η χρήση τους έχει σε μεγάλο βαθμό σταματήσει.

Άλλες συστάσεις από ειδικούς για το SIDS:

• Κρατήστε το μωρό σας σε περιβάλλον χωρίς καπνό
• Θηλάστε το μωρό σας, αν αυτό είναι δυνατόν - ο θηλασμός μειώνει ορισμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνιση του SIDS.
• Ποτέ να μην δίνετε μέλι σε βρέφος ηλικίας κάτω του ενός έτους - το μέλι σε πολύ μικρά παιδιά μπορεί να προκαλέσει αλλαντίαση (δηλητηρίαση που προκαλείται από τοξίνες του βακτηρίου Clostridium botulinum), η οποία μπορεί να σχετίζεται με το SIDS.

Μέχρι να κατανοηθεί πλήρως η φύση της νόσου, δεν θα είναι δυνατή η πλήρης πρόληψή της.

---