Οι ραγδαίες εξελίξεις στην Ιατρική, έχουν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε ακόμη και ένα ακέφαλο σώμα να μπορεί να κρατηθεί στην 'ζωή'.

Πόσο θεμιτό είναι αυτό; Ποια είναι τα όρια ζωής και ποια του θανάτου; Μπορούμε να μιλάμε ακόμα για ευθανασία; Ή μήπως πρέπει να ακριβολογούμε περισσότερο;

Ο πρόεδρος του Διεθνούς Ιπποκράτειου Ιδρύματος της Κω, καθηγητής κ. Στέφανος Γερουλάνος, διευθυντής της Καρδιοχειρουργικής Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, με αφορμή την συμμετοχή του στις εργασίες του 36ου Πανελληνίου Ιατρικού Συνεδρίου, δήλωσε:

'Σκοπός μας είναι να απαλείψουμε σιγά - σιγά από την ιατρική ορολογία την λέξη ευθανασία, είτε παθητική, είτε ενεργητική, που είναι έντονα ιστορικά φορτισμένος, φιλολογικά δε λανθασμένος. Θέλουμε να ανοίξουμε ένα διάλογο πάνω στα διλήμματα που έρχεται αντιμέτωπος ο ιατρός όταν πλέον πλησιάζει ο θάνατος.

Η διημερίδα αυτή εστιάζεται στις αποφάσεις που παίρνονται από όλους ιατρούς και μη. Αποφάσεις οι οποίες διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή και από ιατρό σε ιατρό και μπορούν μόνο να λυθούν από μια ειλικρινή και αμφίδρομη σχέση ασθενή και ιατρού'.

Προϋποθέσεις

Μελέτες οι οποίες προέρχονται από την Ολλανδία, όπου επιτρέπεται υπό αυστηρές προϋποθέσεις η υποβοήθηση εθελουσίας αυτοκτονίας, έδειξαν ότι από το 1990 μέχρι το 1995 η εθελούσια έξοδος παρουσίασε αύξηση.

Με βάση τους πλέον πρόσφατους νόμους (Μάιος 2002) ένας στους 32 θανάτους προέρχεται από εφαρμογή εθελούσιας εξόδου κάτι που μεταφερόμενο αναλογικά στην ελληνική πραγματικότητα θα σήμαινε 3.000 ευθανασιακούς θανάτους ετησίως.

Συγκεκριμένα, η σύγκριση των μελετών δείχνει ότι βάσει των απαντήσεων σε ερωτηματολόγια η υποβοηθούμενη εθελούσια αυτοκτονία από το 1,7% των θανάτων αυξήθηκε στο 2,4%.

Ο ισχύων νόμος όμως στην Ολλανδία δεν επιτρέπει ευθανασία σε πολίτες οι οποίοι δεν έχουν την υπηκοότητα του κράτους και παράλληλα ορίζει ότι οι υποψήφιοι πρέπει να είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 16 ετών, ενώ απαιτεί την γνώμη ενός επί πλέον ιατρού εκτός του υπευθύνου αναλήψεως της πράξεως.

Στο Βέλγιο, τα έξι κόμματα προηγούμενου κυβερνητικού συνασπισμού, συμφώνησαν για μερική αποποινικοποίηση της ευθανασίας σε 'πολύ σοβαρά ασθενείς, με ανίατη νόσο, οι οποίοι, όντας σε έση να το κάνουν, γνωστοποιούν την επιθυμία τους για ευθανασία με σαφήνεια, κατόπιν ώριμης σκέψεως και επανειλημμένα'.

Στην Γαλλία και την Μεγάλη Βρετανία, το θέμα έχει τεθεί κατ’ επανάληψη ενώπιον της νομοθετικής εξουσίας, η οποία πάντοτε έχει λάβει αρνητική θέση.

Στο ποινικό σύστημα των χωρών αυτών η υποβοηθούμενη αυτοκτονία τιμωρείται κατά τρόπο ανάλογο της ενεργητικής ευθανασίας.

Κατά το αγγλικό Δίκαιο, η ενεργητική ευθανασία θεωρείται έγκλημα ανεξαρτήτως των κινήτρων του δράστη, ενώ σε περιπτώσεις 'έμμεσης ευθανασίας', ο ιατρός δεν διώκεται εάν αποδείξει ότι κύριος στόχος του ήταν η ανακούφιση των πόνων του ασθενούς.

Στην Γερμανία, η νομοθετική εξουσία, πήρε απόφαση, με βάση την οποία η λύση του θέματος της ευθανασίας, παραπέμφθηκε αποκλειστικά στην ιατρική επιστήμη και όχι στην νομολογία.

Στον Καναδά, ο ποινικός κώδικας καταδικάζει ως ανθρωποκτονία οποιονδήποτε πράξεις ή παραλείψεις που προκαλούν τον θάνατο άλλου ατόμου.

Στις ΗΠΑ, η ενεργητική ευθανασία με ιατρική βοήθεια, επιτρέπεται μόνον στην πολιτεία του Oregon σε άτομα πάσχοντα από καοήθη νοσήματα, με προβλεπόμενη επιβίωση μικρότερη των 6 μηνών. Στις πολιτείες North Carolina, Utah και Wyoming δεν υπάρχει απαγορευτική νομοθετική ρύθμιση ενώ στις υπόλοιπες πολιτείες των Η.Π.Α., η ευθανασία γενικώς απαγορεύεται με νόμο.

Στην Αυστραλία, ο νόμος 'για τα δικαιώματα του θνήσκοντας' τέθηκε σε ισχύ για την 2ετία 1995 -1996 αλλά ακυρώθηκε αργότερα από την Κεντρική Κυβέρνηση της Κοινοπολιτείας.

Νομοθεσία

Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία, πέρα από ορισμένες διατάξεις του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, που προσδιορίζουν τις υποχρεώσεις του γιατρού κατά τα τελευταία στάδια της ζωής, το αξιόποινο της ευθανασίας κρίνεται με βάση τους γενικούς κανόνες για την προσβολή της ζωής.

Με βάση τους κανόνες αυτούς, διευκρινίζεται αρχικά ότι δεν μπορούν όλες οι μορφές της ευθανασίας να αντιμετωπιστούν με τον ίδιο τρόπο.

Η ποινική τους αντιμετώπιση εξαρτάται από τον τρόπο που οδηγούν στο αποτέλεσμα του θανάτου, τον τρόπο που εκδηλώνεται η συμπεριφορά του υπαιτίου (με πράξη ή αντίστροφα με παράλειψη), αλλά και τη στάση του θύματος απέναντι στη συμπεριφορά του υπαιτίου.

Ζητούμε ιδιαίτερα το διάλογο με την εκκλησία και τη νομική, τη φιλοσοφία και τη φιλολογία και ζητούμε τη βοήθεια τους στην κατανόηση των διλημμάτων, που καθημερινά αντιμετωπίζουμε και καλούμεθα συχνά κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη της Θέμιδος να λάβουμε θέση.

Σύμφωνα με τον κ. Γερουλάνο, οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν τα συγκεκριμένα προβλήματα 'end - of - life dilemmas and decisions'. Εμείς προτείνουμε - σημειώνει - να ονομάζονται 'προτελεύτια διλήμματα και αποφάσεις'.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Μελομακάρονα και κουραμπιέδες, θερμίδες και ισορροπία!
Καρδιακή προσβολή στις γιορτές: Γιατί είναι τόσο συχνή;
Συμβουλές για γιορτές με υγεία