Τον απολογισμό του έργου του για το 2008 παρουσίασε την Τετάρτη στην Αθήνα το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Τα στοιχεία παρουσίασαν ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου κ. Γεράσιμος Νοταράς και ο διευθυντής του οργανισμού δρ.

Χαράλαμπος Πουλόπουλος.

Το 2008, το ΚΕΘΕΑ έδωσε έμφαση τόσο στην επέκταση των μονάδων του σε νέες περιοχές της χώρας όσο και σε νέες πληθυσμιακές ομάδες. Παράλληλα, κατέβαλε συνέβαλε με προτάσεις στη διαμόρφωση της στρατηγικής για τα ναρκωτικά, συνολικά αλλά και σε επιμέρους πεδία, όπως το νομοθετικό πλαίσιο για τους χρήστες ναρκωτικών.

Μέσα στη χρονιά, λειτούργησαν πάνω από 90 μονάδες σε όλη την Ελλάδα με διαφορετικούς στόχους, ώστε να ανταποκρίνονται σε άτομα με διαφορετικές ανάγκες και βαθμό εμπλοκής με τις ουσίες.

Συγκεκριμένα: Με στόχο τη μείωση της βλάβης, την κινητοποίηση και προετοιμασία για θεραπεία λειτούργησαν 23 Συμβουλευτικά Κέντρα που παρείχαν υπηρεσίες σε 3.222 άτομα, καθώς και 2 μονάδες άμεσης πρόσβασης και 1 πρόγραμμα προσέγγισης χρηστών στο δρόμο που παρείχαν υπηρεσίες σε συνολικά 1.752 άτομα.

Για την ψυχική απεξάρτηση με προϋπόθεση την αποχή από οποιαδήποτε ουσία και παραβατική συμπεριφορά λειτούργησαν 16 μονάδες απεξάρτησης (θεραπευτικές κοινότητες ή άλλου τύπου) που παρείχαν υπηρεσίες σε 1.212 άτομα.

Με στόχο την πλήρη ένταξη στην κοινωνία, με την εξεύρεση στέγης, εργασίας και την επίλυση των νομικών εκκρεμοτήτων, λειτούργησαν 15 Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης που παρείχαν υπηρεσίες σε 527 άτομα. Εικοσιένα (21) Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης παρείχαν υπηρεσίες σε 6.245 άτομα, προερχόμενα από οικογένειες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα των ναρκωτικών.

Τα Κέντρα υποστηρίζουν τις οικογένειες ανεξάρτητα από το αν το εξαρτημένο μέλος τους είναι ενταγμένο σε θεραπεία.

Φυλακές

Το ΚΕΘΕΑ διαθέτει επίσης ένα εκτεταμένο δίκτυο υπηρεσιών συμβουλευτικής και θεραπευτικής υποστήριξης σε σωφρονιστικά καταστήματα όλης της χώρας, το οποίο είναι συνδεδεμένο με δομές υποδοχής, θεραπείας και επανένταξης αποφυλακισμένων εκτός φυλακής.

Τα 17 προγράμματα συμβουλευτικής κρατουμένων παρείχαν υπηρεσίες σε 1.520 άτομα, ενώ οι 2 θεραπευτικές κοινότητες στις Φυλακές Κορυδαλλού και τα 2 κέντρα επανένταξης αποφυλακισμένων παρείχαν υπηρεσίες σε συνολικά 207 άτομα.

Το 2008, στο δίκτυο αυτό προστέθηκε η Θεραπευτική Κοινότητα ανδρών στις φυλακές Κορυδαλλού, σε χώρο που προετοιμάστηκε με δαπάνες του ΚΕΘΕΑ και προσωπική εργασία των μελών του προγράμματος.

Οι εκπρόσωποι του ΚΕΘΕΑ αναφέρθηκαν επίσης στην προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα απεξάρτησης ανδρών στην Κλειστή Φυλακή Τρικάλων, σε εφαρμογή της κοινής υπουργικής 79292/2007. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η Υπ. απόφαση το πρόγραμμα αυτό θα διευρύνει πολύ τις δυνατότητες απεξάρτησης κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, αφού σε αυτό θα μπορούν να εισάγονται κρατούμενοι χρήστες που έχουν παρακολουθήσει πρόγραμμα συμβουλευτικής του ΚΕΘΕΑ από όλα τα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας.

Το ΚΕΘΕΑ έχει κάνει την προετοιμασία που απαιτείται (στελέχωση, δημιουργία μονάδας στα Τρίκαλα που θα καλύπτει τις ανάγκες υποδοχής κατά την αποφυλάκιση), ωστόσο δεν έχει παραχωρηθεί ακόμα ο χώρος για την έναρξη λειτουργίας του προγράμματος.

Επιπλέον, έχει καταθέσει στο Υπουργείο πρόταση για τη δημιουργία της πρώτης Θεραπευτικής Κοινότητας απεξάρτησης σε σωφρονιστικό κατάστημα ανηλίκων, καθώς και στον Ελαιώνα Θηβών, όπου πλέον έχουν μεταφερθεί οι κλειστές φυλακές γυναικών.

Το ΚΕΘΕΑ επίσης έχει προτείνει νομοθετικά μέτρα τα οποία θα προσφέρουν σε χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών που διώκονται για αδικήματα σχετικά με τη χρήση, τη δυνατότητα να επιλέξουν την ένταξη σε θεραπευτικό πρόγραμμα ως εναλλακτική είτε της προσωρινής κράτησης είτε της φυλάκισης.

Επίσης, χρειάζεται να υιοθετείται ο ευεργετικός υπολογισμός της ποινής για τους κρατούμενους χρήστες που είναι ενταγμένοι σε θεραπεία, να δίνεται η δυνατότητα υφ’ όρων απόλυσης στα 3/5 της ποινής και να εφαρμόζονται οι ευεργετικές διατάξεις του ν.

3459, ώστε να μπορεί ένας χρήστης που είναι στη φυλακή να αποφυλακίζεται με τον όρο ότι θα ενταχθεί σε θεραπευτικό πρόγραμμα.

Είναι σημαντικό να δοθεί και στο ΚΕΘΕΑ η δυνατότητα ίδρυσης προγραμμάτων απεξάρτησης μέσα στη φυλακή, όπως προβλέπει για τον ΟΚΑΝΑ ο νόμος που κατατέθηκε.

Νέες μονάδες

Μέσα στο 2008 λειτούργησαν και εξειδικευμένες μονάδες για την εξάρτηση από το αλκοόλ, τα τυχερά παιχνίδια, το Διαδίκτυο, για την υποστήριξη των μεταναστών και των παλιννοστούντων και των εξαρτημένων γονέων, καθώς και 1 τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης.

Το ΚΕΘΕΑ συνέχισε να ανταποκρίνεται στα αιτήματα διαφόρων περιοχών της χώρας για την ανάπτυξη προγραμμάτων απεξάρτησης, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει. Προχώρησε στην έναρξη δημιουργίας δύο νέων ολοκληρωμένων θεραπευτικών προγραμμάτων με έδρα τη Μυτιλήνη και την Καλαμάτα.

Αναπτύχθηκε περαιτέρω το θεραπευτικό πρόγραμμα στα Ιωάννινα με την ενίσχυση της κτηριακής υποδομής και την ανάπτυξη των υπηρεσιών συμβουλευτικής, επανένταξης και οικογενειακής υποστήριξης. Νέο Συμβουλευτικό Κέντρο δημιουργήθηκε στη Ραφήνα, ενώ συνεχίστηκε και η παροχή των νέων συμβουλευτικών υπηρεσιών στην Κομοτηνή, το Κιλκίς, τα Τρίκαλα και τα Γιαννιτσά.

Σε όλες αυτές τις πόλεις η τοπική αυτοδιοίκηση στηρίζει τη λειτουργία των μονάδων, ενώ συνεχίζουν να εκκρεμούν 15 αιτήματα από άλλες περιοχές οι οποίες αντιμετωπίζουν προβλήματα χρήσης και δεν διαθέτουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για την αντιμετώπισή τους (Γρεβενά, Κοζάνη, Καστοριά, Άρτα, Μεσολόγγι, Λειβαδιά, Κόρινθος, Ναύπλιο, Εύβοια, Ρόδος, Χανιά, Λαύριο, Παιανία, Ελευσίνα, Ίλιον).

Προβλήματα

Οι εκπρόσωποι του ΚΕΘΕΑ αναφέρθηκαν στις δυσκολίες στις οποίες προσκρούουν οι προσπάθειες του οργανισμού για τη δημιουργία νέων μονάδων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Όπως ανέφεραν οι τελευταίες προσλήψεις που εγκρίθηκαν στο ΚΕΘΕΑ ήταν το 2006.

Έκτοτε και με την ίδια περίπου δύναμη προσωπικού ο οργανισμός έχει επεκταθεί σε 7 πόλεις, ενώ εκκρεμούν αιτήματα από 15 νέες περιοχές για την ανάπτυξη μονάδων. Για να καλύψει τις νέες μονάδες το ΚΕΘΕΑ μετακινεί προσωπικό από τα υπάρχοντα προγράμματα.

Η πρακτική αυτή δημιουργεί δυσκολίες και πιέσεις τόσο στην ανάπτυξη όσο και στη λειτουργία του υπάρχοντος δικτύου υπηρεσιών.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια η ετήσια αύξηση της εγκεκριμένης επιχορήγησης κυμαίνεται στα επίπεδα αύξησης του πληθωρισμού και οι ανάγκες του οργανισμού εξακολουθούν να μην καλύπτονται ικανοποιητικά.

Το γεγονός αυτό περιορίζει τη δυνατότητα διεύρυνσης των δράσεων και προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ εκεί όπου διαπιστώνονται ανάγκες. Οι δαπάνες του ΚΕΘΕΑ για το 2008 σε όλους τους τομείς, θεραπεία, πρόληψη, εκπαίδευση και έρευνα ανήλθαν σε 28,671 εκατ.

ευρώ. Η κρατική επιχορήγηση του 2008 ανήλθε σε 22.975 εκατ. ευρώ. Για το 2009 η κρατική επιχορήγηση ανέρχεται σε 24 εκατ. ευρώ.

Η κρατική επιχορήγηση δεν επαρκεί για να καλύψει ούτε καν τις ανελαστικές δαπάνες (λειτουργικά έξοδα, μισθοδοσία), όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί. Για αυτό το ΚΕΘΕΑ επιδιώκει μέσω των παραγωγικών του μονάδων, των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και των χορηγιών την αυτοχρηματοδότησή του.

Το ποσοστό αυτοχρηματοδότησης για το 2008 ανήλθε στο 14%, χωρίς να συνυπολογίζονται το κόστος της προσωπικής εργασίας των εθελοντών και οι μικρές εμπράγματες δωρεές.

Σημαντικές δυσκολίες δημιουργεί στον οργανισμό και η συνεχιζόμενη μη εξαίρεσή του από τις διατάξεις του ν. 3580/07 περί προμηθειών, παρά τις διαβεβαίωσης του Υπουργείου και επίλυση του ζητήματος. Όπως εξήγησαν οι εκπρόσωποι του ΚΕΘΕΑ, το συγκεκριμένο σύστημα προμηθειών είναι σχεδιασμένο με βάση τον τρόπο λειτουργίας ιδρυμάτων, όπου οι εξυπηρετούμενοι αποτελούν παθητικούς δέκτες των υπηρεσιών (νοσοκομεία, φυλακές κ.λπ.).

Δημιουργεί, όμως, σημαντικές δυσχέρειες στο έργο του ΚΕΘΕΑ, όπου η αυτοδιαχείριση των θεραπευτικών προγραμμάτων από τα μέλη τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας. Την ίδια στιγμή οι πάγιες διαδικασίες που έχει υιοθετήσει το ΚΕΘΕΑ παρέχουν όλα τα εχέγγυα διαφάνειας και δυνατότητας ελέγχου της οικονομικής του λειτουργίας.

Για αυτό, άλλωστε, και στα 25 χρόνια λειτουργία του το ΚΕΘΕΑ μέχρι σήμερα ουδέποτε είχε χρέη προς τους προμηθευτές του.

Το προφίλ του χρήστη

Οι εκπρόσωπο του ΚΕΘΕΑ παρουσίασαν επίσης το προφίλ των χρηστών (2.673), οι οποίοι απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα του οργανισμού το 2008. Στα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ φτάνουν κυρίως άνδρες με μέση ηλικία τα 28 έτη.

Οι περισσότεροι έχουν απευθυνθεί στο παρελθόν σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα, μένουν με τη γονική τους οικογένεια, είναι άνεργοι και έχουν διακόψει το σχολείο περίπου στα 14. Η πρώτη επαφή με τις παράνομες ουσίες γίνεται περίπου στα 16 έτη με ουσία έναρξης της χρήσης την κάνναβη.

Τρία χρόνια αργότερα, ξεκινούν τη χρήση της κύριας ουσίας κατάχρησης, που για τους περισσότερους είναι η ηρωίνη. Όταν προσέρχονται στο θεραπευτικό πρόγραμμα κάνουν ήδη χρήση της κύριας ουσίας περίπου 7,5 έτη. Οι περισσότεροι κάνουν παράλληλη χρήση μιας δευτερεύουσας ουσίας, κυρίως κάνναβης.

Οι 7 στους 10 έχουν κάνει ενέσιμη χρήση στο παρελθόν, ενώ από αυτούς περίπου οι μισοί έχουν κάνει κοινή χρήση σύριγγας. Σημαντικό ποσοστό εξαρτημένων δεν έχουν προβεί σε έλεγχο της υγείας τους για μολυσματικές ασθένειες. Αρκετά συχνά στο οικογενειακό περιβάλλον του εξαρτημένου υπάρχει ιστορικό χρήσης και κατάχρησης ψυχοτρόπων ουσιών.

Περίπου 1 στους 3 εξαρτημένους αναφέρει κάποιο πρόβλημα σωματικής υγείας και περισσότερο από 1 στους 10 αναφέρει ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας. Ιδιαίτερα για την Ηπατίτιδα C, το 22% την αναφέρει ως διαγνωσμένο πρόβλημα υγείας.

Οι 7 στους 10 έχουν συλληφθεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους κατά μέσο όρο στα 21 έτη. Από αυτούς, το 1/4 έχει εμπειρία φυλάκισης (με ή χωρίς καταδικαστική απόφαση), ενώ περίπου οι μισοί ανέφεραν δικαστικές υποθέσεις σε εκκρεμότητα.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Η διέγερση νωτιαίου μυελού ως σύγχρονη λύση για τον χρόνιο πόνο
Θεσσαλονίκη: Αλυσίδα ζωής ξημερώματα Χριστουγέννων στο  ‘’Γ.Παπανικολάου’’
Πέντε φαρμακοβιομηχανίες στις 5 πιο κερδοφόρες εταιρείες στον κόσμο το 2025