Αεροπορικό ταξίδι και καρδιοπαθείς

Γράφει ο Δημήτριος Θ. Κρεμαστινός, Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας

Περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ταξιδεύουν κάθε χρόνο με το αεροπλάνο. Μέσα στα 2 αυτά δισεκατομμύρια επιβατών υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, ενώ σε πολλούς άλλους εκδηλώνονται σοβαρές παθήσεις και επιπλοκές κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Τα σημερινά αεροπλάνα και ιδιαίτερα τα επιβατικά είναι κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να εξασφαλίζουν σχεδόν ίδιες ατμοσφαιρικές συνθήκες με αυτές του εδάφους στο εσωτερικό τους κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Εν τούτοις το ύψος της πτήσης και η ατμοσφαιρική πυκνότητα του οξυγόνου επηρεάζουν την οξυγόνωση των οργάνων του σώματος ιδιαίτερα σε πτήσεις μεγάλης χρονικής διάρκειας.

Γενικότερα ασθενείς που έχουν χαμηλό κορεσμό οξυγόνου, που οφείλεται σε διάφορες οργανικές παθήσεις μπορούν να παρουσιάσουν κατά τη διάρκεια της πτήσης δύσπνοια ή κεφαλαλγία (πονοκέφαλο).

Ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή χρόνια στεφανιαία νόσο μπορεί να παρουσιάσουν αιφνίδιο πόνο στο στήθος (στηθάγχη) ή δύσπνοια. Γι’ αυτούς τους λόγους θα πρέπει οι ασθενείς να χρησιμοποιήσουν αμέσως τη μάσκα οξυγόνου μόλις αισθανθούν το οποιοδήποτε σύμπτωμα.

Ένα άλλο συνήθως πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε ακίνητος ασθενής που ταξιδεύει με οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο και ιδιαίτερα με αεροπλάνο όταν η πτήση είναι μακράς διαρκείας, είναι η θρόμβωση των φλεβών των ποδιών (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση).

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τη θρόμβωση αυτή των φλεβών των ποδιών είναι η δημιουργία πνευμονικής εμβολής, καθώς κομμάτια από θρόμβους αποσπώνται από τις φλέβες των ποδιών και κατευθύνονται ως έμβολα προς τους πνεύμονες προκαλώντας πνευμονικές εμβολές στις αρτηρίες των πνευμόνων.

Η ιατρική συμβουλή για την προφύλαξη από την πνευμονική εμβολή είναι ο εφοδιασμός των επιβατών με ειδικές κάλτσες, το περπάτημα μέσα στο αεροπλάνο κάθε μία ώρα πτήσης και η κίνηση των ποδιών όταν ο επιβάτης κάθεται στη θέση του.

Εν τούτοις υπάρχουν ορισμένες παθήσεις, που όταν υπάρχουν, τότε καθιστούν την πτήση επικίνδυνη:

Η ασταθής στηθάγχη: Ο ασθενής που αισθάνεται ολιγόλεπτους στηθαγχικούς πόνους (πόνος στο στήθος) είναι επικίνδυνο να ταξιδέψει, γιατί μπορεί να εκδηλωθεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Η μη σταθεροποιημένη καρδιακή ανεπάρκεια: Ο ασθενής μπορεί κατά τη διάρκεια της πτήσης να πάθει οξύ πνευμονικό οίδημα ή θανατηφόρα αρρυθμία.

Η μη ελεγχόμενη κοιλιακή ταχυκαρδία: Γενικά οι κοιλιακές αρρυθμίες μπορούν κατά τη διάρκεια της πτήσης να μετατραπούν σε κοιλιακή μαρμαρυγή που καταλήγει σε σταμάτημα της καρδιάς.

Το έμφραγμα του μυοκαρδίου: Ο ασθενής που έχει υποστεί έμφραγμα 1 εβδομάδα μετά το έμφραγμα μπορεί να ταξιδέψει, εφόσον έχει εξετασθεί από τον ιατρό του και παραμένει τελείως ασυμπτωματικός.

Αγγειοπλαστική: Ο ασθενής 4 ημέρες μετά την αγγειοπλαστική μπορεί να ταξιδέψει, εφόσον ο ιατρός του αποφανθεί ότι είναι τελείως ασυμπτωματικός.

Βy pass εγχείρηση: Οι ασθενείς 15 ημέρες μετά την εγχείρηση, εφόσον είναι τελείως ασυμπτωματικοί, μπορούν να ταξιδέψουν.

Η σοβαρή συγγενής καρδιοπάθεια που εκδηλώνεται με έντονη κυάνωση και χαμηλό κορεσμό οξυγόνου.

Ισχαιμικά αγγειακά επεισόδια: Οι ασθενείς με φευγαλέα εγκεφαλικά επεισόδια ή φευγαλέα ισχαιμικά επεισόδια των άκρων θα πρέπει να αποφεύγουν το αεροπορικό ταξίδι μέχρις ότου σταθεροποιηθούν πλήρως.

Εν κατακλείδι ο άρρωστος που δεν είναι σταθεροποιημένος ακόμα και με εκδήλωση ενός αδιάγνωστου πόνου στην κοιλιά πρέπει να αναβάλλει το αεροπορικό ταξίδι μέχρις ότου σταθεροποιηθεί.