Σύνδρομο "Burnout": Η σύγχρονη μάστιγα των υποχρεώσεων

Σε κατάσταση "Burnout" μπορούν να μπουν πολλά άτοιμα που ξεπερνούν τα όρια και τις δυνατότητές τους, προκειμένου να ανταποκριθούν στις επαγγελματικές ή σπουδαστικές τους υποχρεώσεις. Σημαντική κόπωση, εξασθένιση του οργανισμού αλλά και αδυναμία συνέχισης περιλαμβάνονται στα βασικά συμπτώματα αυτής της κατάστασης.

Στο παρελθόν, το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ("Burnout") έπληττε κυρίως ώριμα στελέχη μεγάλων εταιρειών. Όμως, με τις αυξανόμενες απαιτήσεις για την απόδοσή μας, εμφανίζεται και σε νέους ανθρώπους, για παράδειγμα σε φοιτητές.

Η γερμανίδα ψυχοθεραπεύτρια Sabine Köster εξηγεί σε συνέντευξή της στην εφημερίδα των φαρμακοποιών "Pharmazeutische Zeitung" πώς αναπτύσσεται και εξελίσσεται το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης, πώς πρέπει να αντιδρά κανείς στα πρώτα σημάδια και πού υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια.

"Η επαγγελματική εξουθένωση περιγράφει μια μεγαλύτερη διαδικασία, στην αρχή της οποίας υπήρχε πάντα ενθουσιασμός για την εργασία ή τις σπουδές", εξηγεί η Köster. Η ψυχοθεραπεύτρια είναι επικεφαλής του κέντρου ψυχοθεραπευτικής συμβουλευτικής της Φοιτητικής Ένωσης της Καρλσρούης.

Όσοι ξεπερνούν μακροπρόθεσμα τα ενεργειακά τους αποθέματα λόγω της μεγάλης επαγγελματικής δέσμευσης και των υψηλών απαιτήσεων μπορεί να περιέλθουν σε μια ανισορροπία, τονίζει.

Η επαγγελματική εξουθένωση ορίζεται σύμφωνα με το ICD-11 (Διεθνής Ταξινόμηση των Ασθενειών, 11η Αναθεώρηση) ως συνέπεια του χρόνιου εργασιακού στρες που δεν έχει αντιμετωπιστεί επιτυχώς και οδηγεί σε εξάντληση, ψυχική απομάκρυνση από την εργασία και αίσθημα έλλειψης αποτελεσμάτων.

"Από αυτό πρέπει να διακριθούν οι βραχυπρόθεσμες αντιδράσεις στρες που μπορούν να βελτιωθούν γρήγορα με την αποκατάσταση", εξηγεί η Köster.

Οι άνθρωποι που καταπονούνται υπερβολικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπαίνουν γρήγορα σε έναν φαύλο κύκλο: "Όσοι παρατηρούν ότι δεν είναι πλέον τόσο αποδοτικοί όσο ήταν παλαιότερα, συχνά αρχίζουν να εργάζονται ακόμη πιο σκληρά για να αντισταθμίσουν το έλλειμμα απόδοσης". Αυτό όμως κάνει το σώμα και την αποτελεσματικότητά του να υποφέρουν ακόμη περισσότερο.

Πάρτε σοβαρά τα πρώτα σημάδια

Σύμφωνα με την εμπειρογνώμονα, τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια της επικείμενης επαγγελματικής εξουθένωσης περιλαμβάνουν πονοκεφάλους ή προβλήματα ύπνου που διαρκούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, καθώς και αισθήματα έντασης και υπερφόρτωσης, συναισθηματική εξάντληση, συνεχείς σκέψεις για τις σπουδές ή φόβο αποτυχίας.

Τέτοια προειδοποιητικά σήματα είναι ένας καλός, αν και επώδυνος, λόγος για να φροντίσει κανείς για τη βιώσιμη αυτοπροστασία και τα όριά του, τονίζει η Köster.

Θα πρέπει να αποφασίσει κανείς για τον εαυτό του πόσο δουλειά είναι διαχειρίσιμη για τον ίδιο προσωπικά. "Πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ο στόχος γίνεται και πάλι εφικτός", τονίζει η ειδικός.

Συγκεκριμένα, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι πρέπει να παρακολουθήσει ο φοιτητής λιγότερα μαθήματα ή να γράψει λιγότερες εξετάσεις και να επιδιώκει λιγότερο τους τέλειους βαθμούς. Η Köster συμβουλεύει επίσης να μην μετράει κανείς τον εαυτό του με τις επιδόσεις άλλων φοιτητών.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ψυχική υγεία να βρεθεί μια ισορροπία στη μελέτη που να είναι όσο το δυνατόν πιο πλούσια σε αντιθέσεις: αθλήματα αντί για οθόνες, επισκέψεις σε φίλους αντί για μελέτη μόνοι. "Ιδιαίτερα σε αγχωτικές καταστάσεις, χρειάζεται πολλή ορμή για να διατηρήσει κανείς τα χόμπι και τις επαφές του, καθώς αυτό σημαίνει άλλο ένα καθήκον", εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια.

Ωστόσο, καταλήγει, αυτή η ισορροπία είναι απαραίτητη για να ξεπεράσουμε τις αγχωτικές φάσεις με υγιή τρόπο.