Έχοντας ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών η υγειονομική κοινότητα παγκοσμίως στρέφεται ολοένα και περισσότερο σε ολιστικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Μια από τις πλέον μελετημένες και αξιοποιήσιμες παρεμβάσεις είναι η μουσική. Η μουσική, ως μορφή τέχνης αλλά και θεραπευτικό εργαλείο, έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει ανακούφιση, μείωση του άγχους και βελτίωση της ψυχοσυναισθηματικής κατάστασης τόσο των ασθενών όσο και του υγειονομικού προσωπικού. Ερευνητικές μελέτες και προγράμματα που πραγματοποιούνται παγκοσμίως διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση της μουσικής στους θαλάμους νοσηλείας.

Για τη χρήση της μουσικής ως μέσο θεραπείας δεν απαιτείται πάντα η παρουσία πιστοποιημένου μουσικοθεραπευτή. Σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και η απλή ακρόαση μουσικής σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά. Σε μελέτη που έγινε το 2021 διαπιστώθηκε ότι η μουσική μειώνει σημαντικά τα επίπεδα κορτιζόλης ελαττώνοντας έτσι τα επίπεδα του άγχους, επηρεάζει θετικά την καρδιακή συχνότητα και συμβάλλει στην ανακούφιση από τον πόνο (1).

Ακόμα και σε μονάδες εντατικής θεραπείας , η ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής έχει συνδεθεί με μείωση της ανάγκης για αναλγητικά και αγχολυτικά φάρμακα (2). Επιπλέον, η μουσική είναι γνωστό ότι ενισχύει την ψυχολογική ευεξία κάτι που είναι κρίσιμο για την ανάρρωση. Όσον αφορά τις χρόνιες παθήσεις όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες και η άνοια η χρήση της μουσικής αποδείχθηκε εξίσου ευεργετική. Πιο συγκεκριμένα σε μελέτη που έλαβε χώρα το 2020 οι ασθενείς που άκουγαν μουσική κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας ανέφεραν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα άγχους και πόνου (3).

Παράλληλα, σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2022 σε ηλικιωμένους ασθενείς με άνοια, αποδείχθηκε ότι η μουσική βοηθούσε στη μείωση της σύγχυσης, στη βελτίωση της διάθεσης και στην ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης (4). Όπως είναι ήδη γνωστό η μουσική λειτουργεί ως μέσω έκφρασης και συναισθηματικής εκτόνωσης για ασθενείς που δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν λεκτικά λόγω πόνου ή νευρολογικών προβλημάτων.

Δεν ωφελούνται όμως μόνο οι ασθενείς από τη μουσική. Η συναισθηματική φόρτιση και τα ακραία επίπεδα πίεσης με τα οποία έρχεται αντιμέτωπο το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό είναι τεράστια. Η μουσική σε κοινόχρηστους χώρους ή η ενσωμάτωσή της σε στιγμές χαλάρωσης έχει βρεθεί ότι μειώνει τα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout), ενισχύει την εργασιακή ικανοποίηση και βελτιώνει τη συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών υγείας (5).

Το νοσηλευτικό προσωπικό λόγω της αδιάλειπτης  επαφής τους με τους ασθενείς μπορούν να ενσωματώσουν αποτελεσματικά μουσικές παρεμβάσεις. Η επιλογή κατάλληλης μουσικής ανάλογα με τις προτιμήσεις και την κατάσταση του ασθενούς, η τήρηση ασφαλούς περιβάλλοντος ακρόασης, καθώς και η παρατήρηση των αντιδράσεων του ασθενούς αποτελούν βασικές προϋποθέσεις. Το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό έχοντας εμπειρία στον τομέα της συνεργασίας μεταξύ των μελών μιας διεπιστημονικής ομάδας μπορεί να συνεργαστεί με μουσικοθεραπευτές , εργοθεραπευτές ή ψυχολόγους προτείνοντας την εισαγωγή μουσικής σε πρωτόκολλα φροντίδας, ιδιαίτερα σε παρηγορητικές ή παιδιατρικές μονάδες, όπου οι συναισθηματικές ανάγκες είναι εντονότερες. Η μουσική δεν είναι απλώς τέχνη είναι ένα θεραπευτικό εργαλείο που μπορεί να μεταμορφώσει το νοσοκομειακό περιβάλλον.

Οι επαγγελματίες υγείας παίζοντας καταλυτικό ρόλο  στην καθημερινή φροντίδα των ασθενών, μπορούν να αξιοποιήσουν τη δύναμη του ήχου για την ανακούφιση του πόνου, τη βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης και την ενίσχυση της γενικότερης ποιότητας ζωής στους νοσοκομειακούς θαλάμους. Με βάση τα ερευνητικά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας, η συστηματική χρήση της μουσικής ως μη φαρμακευτική παρέμβαση είναι όχι μόνο αποτελεσματική, αλλά και αναγκαία σε ένα σύγχρονο, ανθρώπινο σύστημα υγείας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

  1. Bradt J, Dileo C, Myers-Coffman K, Biondo J. Music interventions for improving psychological and physical outcomes in people with cancer. Cochrane Database Syst Rev. 2021 Oct 12;10(10):CD006911.
  2. O’Callaghan C, Magill L. Music therapy with adults diagnosed with cancer and their families. In: Edwards J, editors(s). Oxford Handbook of Music Therapy. Oxford University Press, 2015:112-34.
  3. Köhler F, Martin ZS, Hertrampf RS, Gäbel C, Kessler J, Ditzen B, et al. Music therapy in the psychosocial treatment of adult cancer patients: a systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology 2020;11:651.
  4. Wang F., Huang X., Zeb S ., Liu D., Wang Y. Impact of Music Education on Mental Health of Higher Education Students: Moderating Role of Emotional Intelligence. Frontiers in Psychology 2022;13.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί