Η προωρότητα αφορά παγκόσμια το 11% των γεννήσεων. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερα από 15 εκατομμύρια νεογνά κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο και περίπου 7.300 στην Ελλάδα γεννιούνται πρόωρα, με την όποια διαστρωμάτωση, ανάλογα με την εβδομάδα γέννησης.

"Η πρόωρη γέννηση σπάει τη δυάδα μάνα - παιδί, καθώς η μάνα επιστρέφει στο σπίτι μόνη της και το παιδί μένει πίσω, είτε για μια εβδομάδα, αν έχει π.χ. μια παροδική ταχύπνοια, είτε γιατί είναι πρόωρο 25-26 εβδομάδων που αν όλα πάνε καλά θα μείνει 4 ή και 5 μήνες στην εντατική", λέει στο iatronet.gr ο καθηγητής Παιδιατρικής νεογνολογίας στο ΑΠΘ, διευθυντής της Β' Πανεπιστημιακής Νεογνολογικής Κλινικής και ΜΕΝΝ στο νοσοκομείο  Παπαγεωργίου, Χρήστος Τσακαλίδης (φωτογραφία πάνω).

Ο γονέας εισέρχεται σε έναν κύκλο ψυχικής δοκιμασίας, με αισθήματα φόβου, αγωνίας, ανασφάλειας, αλλά και ενοχών, την ώρα που τα νεογνά δίνουν τον δικό τους αγώνα στη θερμοκοιτίδα. "Είναι οι μικροί μαχητές που αξίζουν ένα τεράστιο μπράβο", επισημαίνει ο κ. Τσακαλίδης, προσθέτοντας πως τα προβλήματα δεν τελειώνουν με το εξιτήριο: "Χρειάζονται στενή παρακολούθηση για πολλά χρόνια, για όλα τα συστήματά τους, το ουροοποιητικό, το αναπνευστικό, το καρδιαγγειακό, το γαστρεντερικό. Το μήνυμα είναι ότι δεν στοχεύουμε μόνο στην επιβίωση, αλλά στην επιβίωση με όσο το δυνατό καλή ποιότητα ζωής, γιατί είναι ένας μακροχρόνιος αγώνας, που θέλει συνεχή πάλη, με τη βοήθεια της επιστημονικής γνώσης, της τεχνολογίας και των σύγχρονων μηχανημάτων".

Σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Κλινική στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας, ειδικός ψυχίατρος περιέγραψε την ψυχολογική επιβάρυνση που σηματοδοτεί για τους γονείς η βίαιη μετάβαση από τον ενθουσιασμό στον φόβο και την ανασφάλεια, όπως είπε, ενώ ένα ζευγάρι νοσηλευτών μοιράστηκε την δική του εμπειρία.

Η ψυχική δοκιμασία των γονέων

"Μέσα στη ΜΕΝΝ ανασταίνονται ζωές, αλλά έξω από αυτήν δοκιμάζονται ψυχές ενηλίκων", τόνισε ο ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής, Δήμος Δημέλλης (φωτογραφία), ο οποίος αναφέρθηκε σε ευρήματα μελετών για την ψυχολογική αντίδραση των γονέων, όταν η πρώτη επαφή με το νεογνό τους δεν είναι μια ζεστή αγκαλιά, αλλά η θέαση πίσω από ένα τζάμι.

Επικαλούμενος φράση του Μπομπ Μάρλεϊ ότι "δεν ξέρεις πόσο δυνατός είσαι μέχρι το να είσαι δυνατός να είναι η μόνη σου επιλογή", επεσήμανε πως το σοκ των πρώτων ωρών δίνει τη θέση του στην καταστολή, ένα μηχανισμό άμυνας που καταπνίγει και απωθεί τα απειλητικά συναισθήματα. "Αυτή η καταστολή αυξάνει το ποσοστό των ανθρώπων που θα έρθουν αντιμέτωποι με την οξεία αντίδραση στο στρες», ανέφερε, προσθέτοντας πως «αν δεν κλείσει μόνη της ή δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε μετατραυματική διαταραχή στρες (PTSD)".

Μελέτη σε γονείς πρόωρων έξω από τις ΜΕΝΝ έδειξε ότι ένα ποσοστό 28% ανέπτυξε οξεία αντίδραση στο στρες, με συχνότερα συμπτώματα την υπερδιέγερση. Το PTSD, από την πλευρά του, μπορεί να εμφανιστεί μέχρι και 6 μήνες μετά, με αναβιώσεις στον ύπνο ή και στην ενσυνείδητη ζωή. "Το τηλέφωνο που χτύπησε στη δουλειά του πατέρα και του είπαν η γυναίκα σου γεννάει ή σκηνές από την εμπειρία της γυναίκας, μια μυρωδιά ή ένα ηχητικό ερέθισμα μπορεί να επαναφέρει μνήμες. Ακόμη και ήχος του σκάνερ των προϊόντων καθώς περνάνε από το ταμείο του σούπερ μάρκετ μπορεί να θυμίσει σε κάποιον τον ήχο του μόνιτορ στη ΜΕΝΝ", σημείωσε.

Η πρώτη μορφή δέρμα με δέρμα φέρνει αναγέννηση, ενώ όταν το νεογνό εξέρχεται από τη ΜΕΝΝ και επιστρέφει στο σπίτι, υπάρχει μετάβαση σε άλλο στάδιο άγχους: "Παρατηρείς αν το παιδί αναπνέει, πώς αναπνέει, να μην κάνει κάποια λοίμωξη, μην έρθει κανείς απ’ έξω και μεταφέρει κάποιον ιό. Οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να γίνει αιτία πανικού", παρατήρησε ο κ. Δημέλλης, προσθέτοντας πως συχνά η προωρότητα δοκιμάζει και τις σχέσεις του ζευγαριού. Σύμφωνα με μια μελέτη, έξι στα δέκα ζευγάρια αντιμετωπίζουν το λιγότερο ένα πρόβλημα επικοινωνίας τον πρώτο χρόνο. "Ενώ θα περίμενε κανείς η κοινή δυσκολία να ενδυναμώσει τον δεσμό, το άγχος ξεσπάει σε μικρούς καβγάδες: Γιατί δεν πήρες τηλέφωνο, γιατί άργησες, γιατί δεν έβαλες το γάλα στο ψυγείο. Αιτία βέβαια είναι η ανημπόρια".

Βιωματική εμπειρία: Το ένα από τα δίδυμα στη ΜΕΝΝ

Η Εύη και ο Κώστας εργάζονται ως νοσηλευτές και πριν από δέκα χρόνια απέκτησαν τις δίδυμες κόρες τους. Στην 36η εβδομάδα κύησης και ενώ τίποτα δεν προμήνυε προωρότητα, πήγαν σε έναν τυπικό υπερηχογραφικό έλεγχο και εκεί τους είπαν «σήμερα γεννάτε».

"Ο φόβος ήταν το πρώτο συναίσθημα, γιατί δεν το περίμενα. Και οι ενοχές, που μου έφυγαν γρήγορα, γιατί έπρεπε να αντιμετωπίσω το ψυχρό χειρουργείο και το άγχος εκεί μέσα", ανέφερε η Εύη, η οποία είχε διαβάσει κατά τη διάρκεια της κύησης για τα λεγόμενα όψιμα-πρόωρα, που σε ξεγελάνε γιατί είναι σαν τελειόμηνα, αλλά συχνά έχουν επιπλοκές. Αυτό επιβεβαιώθηκε το ίδιο βράδυ, όταν της ανακοίνωσαν ότι το ένα από τα δύο κορίτσια έπρεπε να εισαχθεί στη ΜΕΝΝ.

"Ο ενθουσιασμός και η χαρά, ο φόβος και το άγχος μπλέχτηκαν μαζί", θυμάται η μητέρα, η οποία παρόλα αυτά ένιωθε ασφάλεια ότι το μωρό βρίσκεται σε καλά χέρια, στη Μαιευτική - Γυναικολογική Κλινική του ΑΠΘ, όπου εργαζόταν και η ίδια.

"Εκεί ένιωσα πραγματικά τι σημαίνει φόβος", είπε από την πλευρά του ο πατέρας, ο οποίος είδε να του ανατίθεται ενεργός ρόλος στη σίτιση του μωρού κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στη ΜΕΝΝ, ενώ η σύζυγος με τη δεύτερη κόρη είχαν πάρει εξιτήριο. Αυτό δημιούργησε έναν ισχυρό δεσμό που φάνηκε αργότερα στο σπίτι, όταν το μωρό ηρεμούσε στην αγκαλιά του πατέρα του, επιβεβαιώνοντας τις έρευνες για την πρώτη επαφή. "Ακόμη σήμερα όταν την αγκαλιάζω σκέφτομαι πόσες αγκαλιές δεν μπόρεσα να της δώσω τότε", εξομολογήθηκε η μητέρα.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο Ε.Ε.Σ. τίμησε την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού με δράση για τα παιδιά στο Σύνταγμα
Νέο rapid test για την ηπατίτιδα C δίνει αποτελέσματα σε 15 λεπτά [μελέτη]
Χειμώνας και αναπνευστικές λοιμώξεις: Πώς μας προστατεύουν τα εμβόλια