Αγγλικός όρος

atherosclerosis

Ορισμός

Η συνηθέστερη μορφή αρτηριοσκλήρωσης, οι οποία χαρακτηρίζεται από εναποθέσεις χοληστερόλης-λιπιδίων-ασβεστίου στα τοιχώματα των αρτηριών.

ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΑ

Οι αρχικές παθολογοανατομικές αλλοιώσεις, ονομάζονται λιπώδεις γραμμώσεις, είναι ορατές στην επιφάνεια του ενδοθηλίου των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων ήδη από την ηλικία των 10 ετών. Αυτές οι βλάβες είναι δυνατόν να εξελιχθούν σε πάχυνση του εσωτερικού των αρτηριών (μια διαδικασία η οποία ονομάζεται πάχυνση του έσω χιτώνα των αρτηριών) εάν υπάρχουν οι προδιαθεσικοί εκείνοι παράγοντες οι οποίοι ευνοούν την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσης. Το κατά πόσον αυτές οι βλάβες θα εξελιχθούν σε προχωρημένες βλάβες, οι οποίες ονομάζονται ινώδεις πλάκες, εξαρτάται από τις αιμοδυναμικές συνιστώσες (όπως είναι η υπέρταση) και τα παθολογικά επίπεδα των λιποπρωτεϊνών του πλάσματος (π.χ. υψηλά επίπεδα ολικής ή LDL χοληστερόλης· χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης). Τελικά, οι αρτηρίες οι οποίες θα προσβληθούν από τη νόσο μπορεί να αποφραχθούν σχεδόν ολοκληρωτικά, γεγονός που οδηγεί σε ανεπαρκή παροχή αίματος (ισχαιμία). Εάν η πλάκα μέσα στο αιμοφόρο αγγείο ξαφνικά ραγεί, το αιμοφόρο αγγείο αποφράσσεται και τα όργανα ή ιστοί μπορεί να ισχαιμίσουν.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης αθηροσκλήρωσης είναι το κάπνισμα, ο διαβήτης, οι μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις λιπιδίων στο αίμα, η υπέρταση, το οικογενειακό ιστορικό, το ανδρικό φύλο, η αύξηση της ηλικίας, η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία. Ο ρόλος της φλεγμονής των αγγείων λόγω των χρόνιων λοιμώξεων (πχ από χλαμύδια ή κυτταρομεγαλοϊό) και ο ρόλος που παίζουν τα αυξημένα επίπεδα αιμοκυστεΐνης είναι θέματα για περαιτέρω διερεύνηση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα συμπτώματα είναι δυνατόν να εκδηλωθούν από οποιοδήποτε σύστημα οργάνων στο οποίο η παροχή αίματος είναι μειωμένη λόγω της αθηρωσκλήρωσης. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η στηθάγχη, η διαλείπουσα χωλότητα, τα εγκεφαλικά επεισόδια, οι παροδικές ισχαιμικές κρίσεις και η νεφρική ανεπάρκεια.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για την αντιμετώπιση της αθηροσκλήρωσης συνιστάται τακτική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος, δίαιτα χαμηλή σε χοληστερίνη με τροφές χαμηλές σε λιπαρά. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης, των διαταραχών των συγκεντρώσεων των λιπιδίων, και του διαβήτη επίσης βοηθάει. Η αγγειοπλαστική, η αθηρεκτομή ή εμφύτευση μοσχεύματος αρτηριακής παράκαμψης έχει αποδειχθεί ότι είναι επίσης ωφέλιμες σε κάποιους συγκεκριμένους ασθενείς.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Ο ασθενής και η οικογένειά του ενημερώνονται σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση και οι επαγγελματίες υγείας βοηθούν τους ασθενείς να τροποποιήσουν αυτούς τους παράγοντες. Οι ασθενείς που καπνίζουν ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν σε προγράμματα διακοπής του καπνίσματος. Επίσης ο ασθενής ενημερώνεται σχετικά με κοινοτικά προγράμματα τα οποία αποσκοπούν στον περιορισμό της καθιστικής ζωής, στη μείωση του άγχους, στον έλεγχο της παχυσαρκίας και στην μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών οξέων για να ελεγχθούν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης. Η νοσηλεύτρια ή κάποιος άλλος επαγγελματίας υγείας παραπέμπει τον ασθενή σε κάποιον ειδικό για τον έλεγχο της υπέρτασης και του διαβήτη και επίσης ενισχύει την προσπάθεια του ασθενούςνα συμμορφωθεί με τον νέο τρόπο ζωής. Συστήνεται τακτική άσκηση στον ασθενή, ο τύπος και η ένταση της οποίας όμως θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένα στον κάθε ασθενή ενώ συστήνεται και επαρκής ανάπαυση. Ο ασθενής ενημερώνεται σχετικά με την ανάγκη μακράς διάρκειας παρακολούθησης από ειδικούς προκειμένου να προληφθεί οποιαδήποτε επιπλοκή από κάποιο σύστημα του σώματος.

Ετυμολογία

[" + Ελλ. sklerosis, σκλήρυνση]