Η επικίνδυνη διάρροια της Γερμανίας και η γαστρεντερίτιδα από e. coli

Το Ε. coli αποτελεί gram αρνητικό βακτηρίδιο, που περιλαμβάνει πολυάριθμα στελέχη. Ορισμένα στελέχη ευρίσκονται φυσιολογικά στα κόπρανα φυσιολογικών ατόμων, χωρίς να επιφέρουν προβλήματα στο έντερο.

Το έντερο διαθέτει φυσιολογικούς μηχανισμούς που του επιτρέπουν να συμβιώνει ομαλά με μικρόβια που φυσιολογικώς το αποικίζουν. Οι εκκρίσεις του γαστρεντερικού σωλήνα με τα ένζυμα και τους ανοσολογικούς παράγοντες, η ωφέλιμη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου, αποτελούν σημαντικά στοιχεία του τοπικού αμυντικού συστήματος.

Εάν ο οργανισμός παρουσιάσει πτώση της αμυντικής του ικανότητας, λόγω χρόνιου νοσήματος που επιδρά δυσμενώς στο ανοσοποιητικό, τα στελέχη Ε. coli που ανευρίσκονται υπό φυσιολογικές συνθήκες στο έντερο, ενδέχεται να καταστούν παθογόνα.

Παθογόνα επίσης καθίστανται, σε αρκετές περιπτώσεις, όταν αποικίζουν περιοχές του οργανισμού που φυσιολογικώς δεν ευρίσκονται (π.χ. κόλπος, ούρα, αναπνευστικό).

Τα εντερικά παθογόνα στελέχη της Ε. coli σπάνια απαντώνται στη φυσιολογική εντερική χλωρίδα και δεν είναι μέλη της. Εισέρχονται στο έντερο μέσω της κοπρανοστοματικής οδού, κυρίως με μολυσμένα τρόφιμα ή νερό και εντοπίζονται με ειδικές εξετάσεις κοπράνων και αίματος.

Υπάρχουν τουλάχιστον έξι παθογόνοι τύποι Ε. coli.

Στην κλινική πράξη ιδιαίτερα σημαντικές είναι η εντεροτοξινογόνος Ε. coli (enterotoxigenic Ε. coli-ETEC) που αποτελεί σημαντικό αίτιo της απλής διάρροιας των ταξιδιωτών, η εντεροδιηθητική Ε. coli (entero invasive Ε. coli -EIEC) που προκαλεί αιματηρή διάρροια και δυσεντερία και η (entero hemorrhagic Ε.

coli-EHEC), που προκαλεί συχνότερα αιμορραγική κολίτιδα και σοβαρές επιπλοκές με αιμορραγικό ουραιμικό σύνδρομο και θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα. Το αιμορραγικό αιμολυτικό σύνδρομο και η θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα προκαλούνται από την τοξική δράση του μικροβίου στην κυκλοφορία και χαρακτηρίζονται από λύση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και αναιμία.

Στο αιμορραγικό αιμολυτικό σύνδρομο, η κατάσταση εξελίσσεται σε νεφρική ανεπάρκεια, ενώ στη θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα προεξάρχει η θρομβοπενία. Νευρολογικά συμπτώματα, με πονοκέφαλο, υπνηλία, σπασμούς, παραλύσεις, κώμα και στις δύο περιπτώσεις επιδεινώνουν την πρόγνωση.

Σοβαρές καταγεγραμμένες τοπικές επιδημίες από εντεροαιμορραγικά στελέχη, έχουν προκληθεί από κατανάλωση ατελώς μαγειρευμένων hamburger, μη παστεριωμένου χυμού μήλου στις ΗΠΑ κατά το παρελθόν, αν και περισσότερο περιορισμένες συγκριτικώς με την επιδημία 2011 στην Γερμανία.

Τα οικόσιτα μηρυκαστικά, ιδίως βοοειδή και μικρά μοσχάρια αποτελούν βασική δεξαμενή του εντεροπαθογόνου. Η χρησιμοποίηση φυσικού λιπάσματος από μολυσμένη κοπριά, μπορεί να μολύνει φυτικά τρόφιμα και νερό (π.χ. πατάτες, μαρούλια, αγγούρια, λάχανα, πεσμένα φρούτα).

Σε ορισμένες περιπτώσεις μικρές ποσότητες από το εντεροαιμορραγικό στέλεχος αρκούν για τη μόλυνση (π.χ. νερό που καταπίνεται κατά την κολύμβηση, μετάδοση σε τρόφιμους ιδρυμάτων-βρεφονηπιακούς σταθμούς).

Μέτρα πρόληψης

• Το καλό και συχνό πλύσιμο των χεριών έχει ζωτική σημασία (ιδιαίτερα πριν το φαγητό, μετά την αφόδευση, μετά από χειραψίες). Οι κανόνες της ορθής πλύσης των χεριών περιλαμβάνουν τη χρήση καλού αντισηπτικού σαπουνιού που πρέπει να τοποθετείται σε όλη την επιφάνεια των παλαμών και των καρπών, περιλαμβανομένης της ραχιαίας επιφάνειας των δακτύλων. Τα χέρια πρέπει να πλένονται καλά τουλάχιστον επί εικοσιπέντε δευτερόλεπτα, σε όλη την επιφάνεια, χωρίς να αμελούνται τόσο οι πτυχές ανάμεσα στα δάκτυλα, όσο και η περιοχή κάτω από τα νύχια. Στη συνέχεια ξεπλένετε με άφθονο νερό και στεγνώνετε με καθαρή πετσέτα ή ξηρό αέρα air dry.
• Τα τρόφιμα πρέπει να πλένονται και να ψήνονται καλά. Τα σκεύη που χρησιμοποιούνται κατά την κοπή και την προετοιμασία του ωμού κρέατος και των ψαριών πρέπει να πλένονται καλά με καυτό νερό και σαπούνι και να μη χρησιμοποιούνται κατά την παρασκευή και βρώση του ψημένου φαγητού. Δεν πρέπει να καταναλώνονται ανεπαρκώς πλυμένα φρούτα και λαχανικά, μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα, αμφιβόλου προέλευσης ποτά, νερό και παγάκια. Κατά την παραμονή σε περιοχές με επιδημική έξαρση, ορισμένα συμπληρωματικά μέτρα είναι επιβαλλόμενα (π.χ. αποφλοίωση φρούτων λαχανικών, αποφυγή τροφίμων που ενοχοποιούνται).
• Οι κολυμβητές δεν πρέπει να καταπίνουν νερό κατά τη διάρκεια της κολύμβησης.