Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, οι φαρμακευτικές εταιρείες παρήγαγαν εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις εμβολίου COVID-19. Όμως ο κόσμος χρειάζεται δισεκατομμύρια και όσο πιο γρήγορα γίνεται. Οι εταιρείες λένε ότι θα μπορούσαν να κάνουν αρκετά εμβόλια για να ανοσοποιήσουν το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού έως τα τέλη του 2021. Αλλά αυτό δεν λαμβάνει υπόψη πολιτικές καθυστερήσεις στη διανομή,  όπως χώρες που επιβάλλουν ελέγχους στις εξαγωγές  ή ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δόσεων πηγαίνει σε πλουσιότερες χώρες. Αυτή η κατάσταση τροφοδοτεί μια εκστρατεία για παραίτηση (έστω προσωρινή) από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, έτσι ώστε και οι φτωχότερες χώρες να αποκτήσουν πιο γρήγορα τα εμβόλια.

Πόσα εμβόλια μπορεί να παράξει ο κόσμος φέτος;

Η φαρμακευτική βιομηχανία, από κοινού με πολλούς βιομηχανικούς τομείς, δεν αποκαλύπτουν την παραγωγική τους ικανότητα, λέει ο Rasmus Bech Hansen, διευθύνων σύμβουλος της Airfinity , μιας εταιρείας που εδρεύει στο Λονδίνο και συγκεντρώνει δεδομένα για τη βιομηχανία.

Περίπου 413 εκατ. δόσεις εμβολίου COVID-19 είχαν παραχθεί στις αρχές Μαρτίου, σύμφωνα με τα στοιχεία της Airfinity. Η εταιρεία προβλέπει ότι θα παραχθούν 9,5 δισ. δόσεις έως το τέλος του 2021. Ένα μεγαλύτερο ποσοστό δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα σε μια ανάλυση από το Παγκόσμιο Κέντρο Καινοτομίας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Duke στο Durham της Βόρειας Καρολίνας. Οι ερευνητές του κέντρου προέβλεψαν ότι τα εμβόλια για τον κορωνοϊό θα φτάσουν τα 12 δισ. δόσεις μέχρι το τέλος του έτους.

Ωστόσο, η Andrea Taylor, η οποία ήταν επικεφαλής της έρευνας στο Πανεπιστήμιο Duke, λέει ότι οι αριθμοί αυτοί είναι πιθανότερο να επιτευχθούν έως το τέλος του 2022. «Οι αλυσίδες εφοδιασμού θα μπορούσαν να καταρρεύσουν και οι χώρες θα μπορούσαν να απειλήσουν να εμποδίσουν τις εξαγωγές εμβολίων», λέει - όπως ήδη συμβαίνει, με την Ινδία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχουν ανακοινώσει περιορισμούς στις εξαγωγές εμβολίων.

Γιατί τα εμβόλια COVID είναι τόσο δύσκολο να παραχθούν;

Η παραγωγή εμβολίων μπορεί να απαιτεί περισσότερα από 200 μεμονωμένα υλικά, τα οποία κατασκευάζονται συχνά σε διαφορετικές χώρες. Αυτά περιλαμβάνουν γυάλινα φιαλίδια, φίλτρα, ρητίνη, σωληνώσεις και σακούλες μιας χρήσης. «Εάν κάποιο υλικό εμφανίσει πρόβλημα, τότε αυτό μπορεί να διαταράξει ολόκληρη τη διαδικασία», δήλωσε ο Richard Hatchett, διευθύνων σύμβουλος του Coalition for Epidemic Preparedness Innovations, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που εδρεύει στο Όσλο.

Αλλά ο Martin Friede, επικεφαλής της ανάπτυξης εμβολίων στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στη Γενεύη της Ελβετίας, είναι πιο σίγουρος ότι μπορεί να αποφευχθεί τουλάχιστον μία πιθανή συμφόρηση: η διαδικασία πλήρωσης φιαλιδίων με την ουσία του εμβολίου (γνωστή ως γέμιση και- φινίρισμα). Πολλές εταιρείες που παράγουν ενέσιμα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη συμπλήρωση φιαλιδίων, δήλωσε ο ίδιος, αναφέροντας ότι ο ΠΟΥ έχει καταρτίσει μια λίστα με αρκετές εκατοντάδες εγκαταστάσεις παγκοσμίως που επί του παρόντος γεμίζουν ινσουλίνη, μονοκλωνικά αντισώματα ή ενέσιμα αντιβιοτικά. Ο ΠΟΥ ξεκινά επίσης μια υπηρεσία συνεργασίας για να συνδέσει αυτούς τους παραγωγούς με εταιρείες εμβολίων, πρόσθεσε ο Friede.

Δεν μπορούν οι εταιρείες να συνεργαστούν για να κάνουν τα εμβόλια πιο γρήγορα;

Συνεργάζονται ήδη. Η Merck, με έδρα στο Kenilworth ( New Jersey), παρασκευάζει εμβόλια για τον αντίπαλό της Johnson & Johnson στο New Brunswick (New Jersey). Η GSK με έδρα το Λονδίνο και η Novartis στη Βασιλεία της Ελβετίας, κατασκευάζουν 100 εκατομμύρια και 250 εκατομμύρια δόσεις, αντίστοιχα, ενός εμβολίου της CureVac, με έδρα το Tübingen της Γερμανίας. Την ίδια στιγμή, η Sanofi, που εδρεύει στο Παρίσι, έχει συνάψει σύμβαση με την BioNTech της Mainz στη Γερμανία για να πραγματοποιήσει την παραγωγή 125 εκατ. δόσεων του εμβολίου που αναπτύχθηκε από την BioNTech και την Pfizer της Νέας Υόρκης. Η Sanofi έχει επίσης συμβόλαιο να συμπληρώσει και να συσκευάσει εκατομμύρια δόσεις αυτού του εμβολίου.

Όμως, οι μεγαλύτερες συμφωνίες παραγωγής έχουν διαπραγματευτεί από την AstraZeneca, με έδρα το Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου, για το εμβόλιο που ανέπτυξε με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η εταιρεία έχει συνάψει συμβόλαια για την παραγωγή 2,9 δισ. δόσεων του εμβολίου με 25 εταιρείες σε 15 χώρες . Η μεγαλύτερη συμφωνία συνεργασίας είναι με το Serum Institute of India στο Pune, με το οποίο συμφώνησε τον Ιούνιο του 2020 να παράγει ένα δισεκατομμύριο δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca. Το Serum Institute, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής συστατικών εμβολίων στον κόσμο, συμφώνησε επίσης τον περασμένο Αύγουστο να κάνει τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίου που αναπτύχθηκε από τη Novavax στο Gaithersburg, Maryland.

Οι κατασκευαστές που έχουν εγγραφεί για να κάνουν εμβόλια περιλαμβάνουν επίσης την Aspen Pharmaceuticals της Νότιας Αφρικής στο Durban, η οποία θα παράγει το εμβόλιο της Johnson & Johnson.

Σε ποιο βαθμό η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας επιβραδύνει την πρόσβαση στα εμβόλια COVID-19;

Απαιτούνται περίπου 11 δισ. δόσεις για τον εμβολιασμό του 70% του παγκόσμιου πληθυσμού υποθέτοντας ότι δύο δόσεις χορηγούνται ανά άτομο. Αυτή είναι η αναλογία που μπορεί να χρειαστεί για την επίτευξη ανοσίας  σε επίπεδο πληθυσμού .

Σύμφωνα με ερευνητές του Παγκόσμιου Κέντρου Καινοτομίας Υγείας της Duke, οι χώρες με υψηλό και μεσαίο εισόδημα, που αντιπροσωπεύουν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού, έχουν αγοράσει περίπου 6 δισ. δόσεις. αλλά οι χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, που αντιπροσωπεύουν τα τέσσερα πέμπτα του πληθυσμού, έχουν εξασφαλίσει μόνο περίπου 2,6 δισ. δόσεις. Αυτό περιλαμβάνει 1,1 δισ. δόσεις για το COVAX, ένα πρόγραμμα στο οποίο οι διεθνείς χρηματοδότες έχουν δεσμευτεί να εμβολιάσουν το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Με αυτό το μέτρο, λένε οι ερευνητές, μπορεί να χρειαστούν δύο ή περισσότερα χρόνια για να εμβολιαστούν τα άτομα με τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ινδία και η Νότια Αφρική είναι μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν σε μια εκστρατεία για την προσωρινή άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που σχετίζονται με το COVID-19.

Τον περασμένο Οκτώβριο, οι δύο χώρες ζήτησαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) την αναστολή ορισμένων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα ιατρικά εργαλεία και τεχνολογίες COVID-19 έως ότου επιτευχθεί η ανοσία. Η πρόταση  υποστηρίζεται από περίπου 100 χώρες, και από έναν ποικίλο συνασπισμό οργανώσεων που ονομάζεται People's Vaccine Alliance, η οποία περιλαμβάνει την υπηρεσία HIV / AIDS των Ηνωμένων Εθνών UNAIDS και την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Amnesty International. «Δεν μπορούμε να επαναλάβουμε τα οδυνηρά μαθήματα από τα πρώτα χρόνια της αντίδρασης στο AIDS, όταν οι άνθρωποι στις πλουσιότερες χώρες επέστρεψαν στην υγεία, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες έμειναν πίσω», δήλωσε ο Winnie Byanyima, εκτελεστικός διευθυντής της UNAIDS.

Η πρόταση συζητήθηκε σε συνεδρίαση του ΠΟΕ στις 10 και 11 Μαρτίου και οι συνομιλίες αναμένεται να συνεχιστούν τον επόμενο μήνα. Οι υποστηρικτές υποστηρίζουν ότι η παραίτηση θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις και τους κατασκευαστές να οργανώσουν από κοινού την αύξηση της προσφοράς εμβολίων. Χωρίς τέτοια παραίτηση, λένε, οι φτωχότερες χώρες θα παραμείνουν εξαρτημένες από τη φιλανθρωπία των πλουσιότερων χωρών και των φαρμακευτικών τους βιομηχανιών.

Ο John Nkengasong, ιολόγος που είναι επικεφαλής των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής στην Αντίς Αμπέμπα, λέει ότι η εκστρατεία παραίτησης προέρχεται επίσης από την εμπειρία της επιδημίας του AIDS. Στη δεκαετία του 1990, λέει, τα φάρμακα για τη θεραπεία του HIV είχαν αναπτυχθεί και ήταν διαθέσιμα σε χώρες με υψηλό εισόδημα, παρόλο που οι περισσότερες περιπτώσεις HIV και θάνατοι, ήταν στην Αφρική. Τότε, όπως τώρα, χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να φτάσουν τα φάρμακα για την Αφρική στην Αφρική, λέει.

Όμως η πρόταση Ινδίας – Νότιας Αφρικής αντιτίθεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις περισσότερες από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες. Υποστηρίζουν ότι η παραίτηση από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας είναι περιττή, και ακόμη και ανεπιθύμητη, για τα εμβόλια COVID-19.

Πηγές:
Nature

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Γνωστοί γιατροί απροστάτευτοι απέναντι σε "φαντομάδες" του Διαδικτύου
Πρόγραμμα "Προλαμβάνω": Έρχονται προληπτικές εξετάσεις για καρδιά και παχύ έντερο
Εντοπίστηκαν 50 νέες περιοχές του γονιδιώματος που συνδέονται με κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στα νεφρά