Ένα ατύχημα, μια επίθεση ή συνεχής και επαναλαμβανόμενη βία: οι τραυματικές εμπειρίες μπορούν να χωρίσουν τη ζωή σε "πριν" και "μετά".

Ενώ μερικοί άνθρωποι καταφέρνουν να ξεπεράσουν τέτοιες εμπειρίες, άλλοι αναπτύσσουν μετατραυματικό στρες (Post-traumatic stress disorder- PTSD). "Πολλοί πάσχοντες αγωνίζονται με άγχος, διαταραχές ύπνου ή αναδρομές στο παρελθόν, χωρίς να υποψιάζονται ότι πίσω από τα συμπτώματά τους κρύβεται μια σοβαρή ψυχική ασθένεια", εξηγεί η καθηγήτρια Δρ. Petra Beschoner, ιατρική διευθύντρια της κλινικής Akutklinik Bad Saulgau.

Τι είναι το PTSD και πώς εκδηλώνεται; Η διαταραχή που ακολουθεί ένα τραύμα είναι μια ψυχική ασθένεια που αποτελεί αντίδραση σε ακραίο στρες. "Το PTSD είναι κάτι περισσότερο από έναν εφιάλτη ή ένα αίσθημα φόβου – αλλάζει μόνιμα τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και αντιδρούν σε αυτό", λέει η Beschoner.

Συχνά, τα ερεθίσματα είναι βίαιες εμπειρίες, ατυχήματα, πόλεμος ή φυσικές καταστροφές. Ιδιαίτερα συχνά επηρεάζονται οι γυναίκες μετά από σεξουαλική ή ενδοοικογενειακή βία.

"Συχνά, το PTSD δεν αναγνωρίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα – ούτε από τα άτομα που το πάσχουν ούτε από το περιβάλλον τους", λέει η Beschoner, η οποία είναι ειδική γιατρός ψυχιατρικής, ψυχοθεραπείας και ψυχοσωματικής ιατρικής.

Τυπικά συμπτώματα είναι αναδρομές στο παρελθόν, διαταραχές του ύπνου, προβλήματα συγκέντρωσης ή συνεχής εσωτερική ένταση. Καθημερινές καταστάσεις, όπως δυνατοί θόρυβοι ή συγκεκριμένες μυρωδιές, μπορούν να προκαλέσουν έντονο άγχος. Πολλοί πάσχοντες αποσύρονται κοινωνικά ή αποφεύγουν μέρη και δραστηριότητες που τους θυμίζουν το τραύμα. Συχνή είναι επίσης η συναισθηματική αναισθησία – το αίσθημα εσωτερικής κενότητας και απώλειας χαράς.

Αυτά τα συμπτώματα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπίζονται.

Ποιος και τι βοηθά στo PΤSD;

"Από ντροπή ή φόβο ότι δεν θα ληφθούν σοβαρά υπόψη, πολλοί δεν μιλούν για τις εμπειρίες τους", αναφέρει ο Beschoner. "Όσοι αναζητούν υποστήριξη έχουν την ευκαιρία να ξεπεράσουν το παρελθόν και να ξαναφτιάξουν το μέλλον τους".

Μιλάμε για μετατραυματικό στρες όταν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από τέσσερις εβδομάδες.

Η ύπαρξη PTSD μπορεί να διαπιστωθεί μετά από συζήτηση με γιατρό ή ψυχοθεραπευτή. Στο πλαίσιο αυτών των συνομιλιών, το κύριο μέλημα είναι να διαπιστωθεί η σοβαρότητα των συμπτωμάτων και ο βαθμός στον οποίο επηρεάζουν την τρέχουσα κατάσταση της ζωής. Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να αποσαφηνιστούν οι ανάγκες και οι θεραπευτικοί στόχοι.

Η θεραπεία πρέπει πάντα να είναι εξατομικευμένη, τονίζει ο Beschoner, καθώς δεν είναι όλες οι μέθοδοι εξίσου αποτελεσματικές για όλους. Αποτελεσματική είναι, για παράδειγμα, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία εστιασμένη στο τραύμα: εδώ, οι πάσχοντες μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να αμφισβητούν τα οδυνηρά μοτίβα σκέψης και να αντιμετωπίζουν σταδιακά τα βιωμένα γεγονότα, χωρίς να κατακλύζονται από αυτά.

Επίσης, η μέθοδος της απευαισθητοποίησης και επανεπεξεργασίας μέσω κινήσεων των ματιών (EMDR) είναι μια αποτελεσματική τεχνική που βοηθά στην επεξεργασία των οδυνηρών αναμνήσεων με τη βοήθεια στοχευμένων κινήσεων των ματιών.

Σε περίπτωση σοβαρών συμπτωμάτων, όπως διαταραχές ύπνου ή κατάθλιψη, μπορεί να βοηθήσει προσωρινά η φαρμακευτική υποστήριξη, αλλά πάντα σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία, σύμφωνα με την γιατρό. "Το PTSD δεν είναι αναπόφευκτο πεπρωμένο. Με τη σωστή βοήθεια, η θεραπεία είναι δυνατή".

Πώς μπορεί κανείς να υποστηρίξει τα άτομα που πάσχουν από PTSD;

Η υποστήριξη είναι ένα σημαντικό συστατικό της θεραπείας. "Βοηθά να μην πιέζεις, αλλά απλά να είσαι εκεί, να προσφέρεις ασφάλεια και να είσαι υπομονετικός", συμβουλεύει η Beschoner. Μπορείς επίσης να προσφέρεις ήπια ενθάρρυνση για θεραπεία και υποστήριξη στην αναζήτηση κατάλληλων υπηρεσιών βοήθειας. Σημαντικό: Πρέπει να αποφεύγεται η υπερδιέγερση, καθώς μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα.

Ιστορικό

Σύμφωνα με το gesundheitsinformation.de, το αν θα εμφανιστεί PTSD μετά από τραυματικά γεγονότα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες ζωής και τον παράγοντα που το προκάλεσε και "δεν είναι ο κανόνας".

Είναι αλήθεια ότι πολλοί άνθρωποι μετά από ένα τραύμα μπορεί να νιώθουν πολύ λυπημένοι ή καταθλιπτικοί όταν σκέφτονται την εμπειρία τους. Ωστόσο, η καθημερινή τους ζωή και τα συναισθήματά τους δεν επηρεάζονται μόνιμα. Επιπλέον, αυτά τα συναισθήματα συχνά εξασθενίζουν με την πάροδο του χρόνου.

Περίπου το 50% των θυμάτων πολέμου, βιασμού και βασανιστηρίων, το 25% των θυμάτων βίαιων εγκλημάτων, το 20% των στρατιωτών μετά από πολεμικές αποστολές και το 10% των ανθρώπων που έχουν υποστεί σοβαρό τροχαίο ατύχημα ή έχουν περάσει μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια αναπτύσσουν μετατραυματικό στρες.

Πηγές:
Ινστιτούτο Max Planck

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί