Η επιστήμη σχετικά με τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών στην υγεία βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα. Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνων (BfR) επισήμανε την ασαφή κατάσταση των δεδομένων.

Γιατί, σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμη και για τα μικρά σωματίδια που βρίσκονται στο σώμα, δεν γνωρίζουμε ακόμη τίποτα για τον κίνδυνο που ενέχουν για την υγεία. Ενδεχομένως, η μεταβολή της ενζυμικής δραστηριότητας λόγω των μικροπλαστικών να παίζει κάποιο ρόλο.

"Είναι πλέον γνωστό ότι τα μικροπλαστικά απορροφώνται μέσω της τροφής και καταλήγουν στο έντερο", δήλωσε ο Holger Sieg, επικεφαλής της ομάδας εργασίας για τα μικροπλαστικά στο BfR.

Ωστόσο, τα περισσότερα πλαστικά σωματίδια δεν μπορούν να διαπεράσουν το εντερικό φράγμα. Επιπλέον, τα δεδομένα σχετικά με την έκθεση είναι προς το παρόν πολύ ασαφή και αβέβαια, λόγω της έλλειψης επικυρωμένων τυποποιημένων τεχνικών μέτρησης.

Επιπλέον, δεν έχει καταστεί ακόμη δυνατό "να αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας η αιτιώδης σχέση μεταξύ της πραγματικής έκθεσης σε μικροπλαστικά από τη μία πλευρά και του κινδύνου για την υγεία από την άλλη", συνέχισε ο Sieg. Για μια τελική αξιολόγηση του κινδύνου, πρέπει επομένως να απαντηθούν πολλά ερωτήματα.

Επίδραση των μικροπλαστικών στα ένζυμα

Υπάρχουν πολλά ερευνητικά προγράμματα που ασχολούνται με τον τρόπο με τον οποίο τα πλαστικά σωματίδια στο σώμα μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τις φλεγμονώδεις διεργασίες, όπως για παράδειγμα την έκκριση κυτοκινών.

"Εμείς οι ίδιοι ερευνούμε το ερώτημα αν σημαντικά ένζυμα του σώματος συνδέονται με αυτά τα πλαστικά σωματίδια", εξήγησε ο Sieg. Για παράδειγμα, οι πρωτεΐνες θα μπορούσαν να προσκολληθούν σε ένα πλαστικό σωματίδιο και να σχηματίσουν μια λεγόμενη πρωτεϊνική κορώνα.

Αν πρόκειται για σημαντικά ένζυμα, είναι πιθανό η δραστηριότητά τους να μειωθεί ή να αλλάξουν οι δομικές τους ιδιότητες. "Αν καταφέρουμε να διασαφηνίσουμε αυτόν τον μηχανισμό, θα έχουμε προχωρήσει αρκετά στην αξιολόγηση των κινδύνων".

Σε πρώτες δοκιμές έχει ήδη παρατηρηθεί μεταβολή στην ενζυμική δραστηριότητα της άλφα-αμυλάσης, ενός ενζύμου που συμμετέχει στην πέψη των υδατανθράκων. Ωστόσο, μέχρι στιγμής πρόκειται για δοκιμές in vitro και τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί, σύμφωνα με τον Sieg.

Πρέπει να προσδιοριστούν ρεαλιστικά επίπεδα έκθεσης, δηλαδή πόσα από αυτά τα σωματίδια πρέπει να υπάρχουν σε ένα κύτταρο για να επηρεάσουν πραγματικά τη λειτουργία του. Επιπλέον, τίθεται το ερώτημα αν το παρατηρούμενο φαινόμενο έχει πραγματικά σημασία για την υγεία.

Η ασάφεια είναι ακόμη μεγαλύτερη όταν πρόκειται για νανοπλαστικά. "Όσο μικρότερα είναι τα σωματίδια, τόσο πιο αβέβαιη είναι η κατάσταση των δεδομένων", σημείωσε ο Sieg.

Οι ανομοιόμορφες μέθοδοι μέτρησης δυσχεραίνουν την αξιολόγηση

Ο Alexander Rohloff, επικεφαλής της ομάδας ανάλυσης προϊόντων στο τμήμα χημικών και ασφάλειας προϊόντων του BfR, επεσήμανε επίσης τις δυσκολίες στον προσδιορισμό των ποσοτήτων μικροπλαστικών. Απαιτούνται διάφορες μέθοδοι ανάλυσης. Αφενός, ο γενικός όρος "μικροπλαστικά" κρύβει μια πολύ διαφορετική ομάδα ουσιών.

Αφετέρου, υπάρχει ένα μεγάλο εύρος διαμέτρων σωματιδίων, που ανάλογα με τον ορισμό κυμαίνονται από 100 nm ή 1 µm έως 5 mm. "Αυτό θα ήταν μια διαφορά όπως από 1 m έως ίσως 10 ή 100 km".

Επιπλέον, οι ιστοί είναι μια πολύπλοκη μήτρα που αποτελείται από διάφορα βιομόρια, όπως λιπίδια, υδατάνθρακες ή πρωτεΐνες, στα οποία πρέπει να εντοπιστούν και να ποσοτικοποιηθούν τα σωματίδια.

Ορισμένες ουσίες μπορεί να επηρεάσουν τις μετρήσεις. «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξετάσουμε προσεκτικά αν ανιχνεύουμε πραγματικά πλαστικό και όχι σήματα από συγκεκριμένα βιομόρια".

Ο Rohloff τόνισε επίσης τη σημασία των τυποποιημένων διαδικασιών. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ίδιες μέθοδοι για την ανίχνευση των ίδιων τύπων μικροπλαστικών. Αυτό θα επιτρέπει τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων από διαφορετικά εργαστήρια. Προς το παρόν, αυτό δεν είναι ακόμη δυνατό.

Ο χημικός ζήτησε επίσης έλεγχο της διαδικασίας. Κατά τη διάρκεια ολόκληρης της έρευνας θα πρέπει να λαμβάνεται ένα κενό δείγμα, μεταξύ άλλων για να διαπιστωθεί εάν τα αποτελέσματα είναι υπερεκτιμημένα ή εάν πρόκειται για ένα σχετικό εύρημα.

Αυτό ισχύει όχι μόνο για την ίδια τη μέτρηση, αλλά και για την προετοιμασία των δειγμάτων – θα πρέπει να αποφεύγεται η μόλυνση από πλαστικά. Τα εργαστήρια είναι «επίκεντρα πλαστικής μόλυνσης".

 Οι άνθρωποι ανησυχούν

Παρά την αβέβαιη κατάσταση των δεδομένων, οι καταναλωτές αντιλαμβάνονται τα μικροπλαστικά ως κίνδυνο. Αυτό ανέφερε πρόσφατα στο Βερολίνο ο Robin Janzik, συντονιστής στο τμήμα επικοινωνίας κινδύνου του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Αξιολόγησης Κινδύνου (BfR).

Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τον όρο "μικροπλαστικά". "Πλέον, εννέα στους δέκα ανθρώπους, τουλάχιστον στη Γερμανία, γνωρίζουν τα μικροπλαστικά. Οι άνθρωποι ανησυχούν." Το ποσοστό των ανθρώπων που ανησυχούν έχει αυξηθεί με την πάροδο των ετών. Ωστόσο, επί του παρόντος, η ανησυχία αφορά περισσότερο το περιβάλλον παρά την ανθρώπινη υγεία.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Janzik, η γνώση του πληθυσμού σχετικά με τα μικροπλαστικά είναι μάλλον περιορισμένη, ενώ υπάρχουν αβεβαιότητες όσον αφορά τους ορισμούς, τις επιπτώσεις και την παρουσία τους στο περιβάλλον. Ωστόσο, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να κάνουν κάτι.

"Οι άνθρωποι είναι, για παράδειγμα, πρόθυμοι να αλλάξουν τις αγοραστικές τους συνήθειες".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Γεωργιάδης: 5,5 εκατομμύρια έχουν κάνει μία εξέταση στο πλαίσιο του "Προλαμβάνω"
Η Παγκόσμια Τράπεζα και η εμβολιαστική συμμαχία Gavi θέλουν να ενισχύσουν την παγκόσμια εκστρατεία εμβολιασμών
Νέα στρατηγική για τον φαρμακευτικό κλάδο