Συντονισμένη δράση κατά του διαβήτη

Της Σοφίας Νέτα

Στόχος της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας για το Διαβήτη είναι η συσπείρωση εκατομμυρίων ανθρώπων σε 160 χώρες τουλάχιστον με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για τη νόσο.

Η εκστρατεία απευθύνεται σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των εφήβων, των ενηλίκων, των επαγγελματιών υγείας, των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, των υπευθύνων για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και των ΜΜΕ. Ο αριθμός των ατόμων που ζει με διαβήτη σήμερα ξεπερνά τα 250 εκατομμύρια.

Χωρίς συντονισμένη δράση ενάντια στη νόσο, ο αριθμός ενδέχεται να φτάσει τα 380 εκατομμύρια μέσα στην επόμενη 20ετία.

Το θέμα της παγκόσμιας ημέρας διαβήτη για τη διετία 2007 – 2008 εστιάζει στο ‘Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους’.

Ο στόχος της εκστρατείας για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 2007 – 2008 επικεντρώνεται:

Στην αύξηση του αριθμού των παιδιών που επωφελούνται από το πρόγραμμα της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη (International Diabetes Federation, IDF) ‘Life for a child’
Στην ευαισθητοποίηση όσον αφορά στα συμπτώματα του διαβήτη
Στην παρότρυνση να ληφθούν πρωτοβουλίες ενημέρωσης για τη μείωση της υπεργλυκαιμίας, της διαβητικής οξέωσης, με σκοπό να προληφθούν οι μακροχρόνιες επιπλοκές του διαβήτη
Στην καθιέρωση ενός υγιεινού τρόπου ζωής με σκοπό την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά.

Η νέα γενιά εμφανίζει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Η πλειοψηφία των παιδιών με διαβήτη τύπου 2 (περίπου το 85%) είναι ήδη υπέρβαρα και παχύσαρκα τη στιγμή της διάγνωσης. Η επίτευξη της πρόληψης και της ρύθμισης του διαβήτη προϋποθέτει τη συνεργασία των επαγγελματιών υγείας, των γονιών και των εκπαιδευτικών.

Η συνεργασία αυτή παίζει το σημαντικότερο ρόλο στην προετοιμασία της νέας γενιάς, για ένα μέλλον απαλλαγμένο από τις επιπλοκές του διαβήτη.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 20 ετών λειτουργίας του Διαβητολογικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά ‘Τζάνειο’, παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη τύπου τα πεπραγμένα του κέντρου τα χρόνια που πέρασαν, καθώς και οι νέες εξελίξεις στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασθένειας του διαβήτη.

Το Διαβητολογικό Κέντρο έχει ένα πλούσιο επιστημονικό έργο να επιδείξει, καθώς κατά τη διάρκεια των 20 ετών, πραγματοποιήθηκαν πλήθος επιστημονικών εκδηλώσεων, εργασιών σε ελληνικά και παγκόσμια συνέδρια, εκδόσεων και πειραματικών μελετών.

Επιπροσθέτως στο Διαβητολογικό Κέντρο έχουν πλέον αναπτυχθεί ιατρεία διαβητολογικά, ιατρείο παχυσαρκίας, ιατρείο διαβήτη κύησης, ιατρείο διαβητικού ποδιού (το μοναδικό στο Β’ ΔΥΠΕ Αττικής), διαιτολογικό τμήμα, τμήμα νοσηλευτικό και τμήμα έρευνας.

Σήμερα στο Διαβητολογικό Κέντρο του Τζανείου και στα ιατρεία του παρακολουθούνται περισσότεροι από 20.000 ασθενείς, στους οποίους παρέχεται διαγνωστική και πολύπτυχη φαρμακευτική υποστήριξη.

Τέταρτη αιτία θανάτου

Ο διαβήτης είναι η τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, ενώ περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που λαμβάνουν αντιδιαβητική αγωγή εξακολουθούν να μην επιτυγχάνουν τα επιθυμητά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Τα στοιχεία μιλούν για 250 εκατομμύρια διαβητικούς με τάση να ξεπεράσουν τα 380 το 2025, ενώ άλλα 350 εκατομμύρια έχουν προδιαβήτη.

Όταν δεν υπάρξει θεραπεία ή προσπάθεια να τεθεί υπό έλεγχο, ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να προκαλέσει καρδιακή και νεφρική νόσο, τύφλωση και αγγειακά ή νευρολογικά προβλήματα.

Παράλληλα, οι εξελίξεις στο φλέγον ζήτημα της θεραπευτικής αγωγής είναι μεγάλες. Ενώ πριν από 20 χρόνια υπήρχαν μόνο 3 κατηγορίες αντιδιαβητικών δισκίων (σουλφονυλουρίες, διγουανίδια, ακαρβόζη), σήμερα έχουν προστεθεί άλλες 5, με πιο πρόσφατη αυτή των αναστολέων DPP-4, οι οποίοι μέσω του καινοτόμου μηχανισμού δράσης τους, στοχεύουν τη δυσλειτουργία των νησιδίων του παγκρέατος που προκαλεί υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα στα άτομα με διαβήτη τύπου 2.

Παρ’ όλες τις εξελίξεις, ο έλεγχος του σακχάρου στο αίμα είναι δύσκολος, και μέχρι και 65% των διαβητικών αδυνατούν να διατηρήσουν τα συνιστώμενα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με αποτέλεσμα πολλοί να χρειάζονται συνδυαστική θεραπεία με δύο ή και περισσότερα σκευάσματα.Στο παρελθόν υπήρχαν μόνο 2 συνδυασμοί αντιδιαβητικών δισκίων, ενώ σήμερα υπάρχει ή δυνατότητα πολλών συνδυασμών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, πέρα από τα θεραπευτικά οφέλη, ο συνδυασμός δύο σκευασμάτων σε ένα δισκίο (σταθερός συνδυασμός) βελτιώνει τη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία κατά 26%.

Πρόσφατη εξέλιξη

Ενώ τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον είχε στραφεί στον σταθερό συνδυασμό μετφορμίνης και γλιταζονών, η πλέον πρόσφατη και σύγχρονη εξέλιξη είναι η κυκλοφορία του πρώτου σταθερού συνδυασμού μετφορμίνης και αναστολέα DPP-4, της βινταγλιπτίνης, ο οποίος κυκλοφορεί εδώ και τρεις μήνες και στην Ελλάδα.

Ο σταθερός συνδυασμός μετφορμίνης/βιλνταγλιπτίνης (Eucreas) είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός, χωρίς να επιφέρει επιπρόσθετη αύξηση του συνολικού βάρους στους ασθενείς και με χαμηλή συχνότητα υπογλυκαιμικών επεισοδίων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα κλινικών μελετών, ασθενείς στους οποίους ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα δεν είναι δυνατός μόνο με τη μετφορμίνη, εμφανίζουν τέσσερις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να επιτύχουν έλεγχο της γλυκαιμίας με τον σταθερό συνδυασμό σε σύγκριση με την εικονική αγωγή.

Σήμερα, τα φαρμακευτικά σκευάσματα και τα υλικοτεχνικά μέσα για την αντιμετώπιση του διαβήτη είναι απείρως περισσότερα, ενώ μεγάλη είναι πλέον η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και της Πολιτείας. Για παράδειγμα, πριν από 20 χρόνια υπήρχαν ινσουλίνες ζωικές και ανθρώπινου τύπου, ενώ σήμερα έχουν προστεθεί τα ταχέα, τα super ταχέα και τα βραδέα ανάλογα ινσουλινών, ενώ στην ινσουλινοθεραπεία υπάρχουν πλέον πλείστες όσες επιλογές και εναλλακτικές προτάσεις.

Από τις δύσχρηστες, ογκώδεις και μη χρησιμοποιήσιμες αντλίες ινσουλίνης, σήμερα έχουμε αντλίες μικρού μεγέθους, ασφαλείς, χρησιμοποιήσιμες, με πολύ καλά αποτελέσματα.

Αντλίες που μπορούν να συνδεθούν με συνεχείς μετρητές σακχάρου οι οποίοι και αποτυπώνουν ανά 3λεπτο ή 5λεπτο την τιμή του σακχάρου στο αίμα.Τέλος, πλέον, σήμερα, η εστίαση στον χώρο των μεταμοσχεύσεων είναι στις μεταμοσχεύσεις νησιδίων παγκρέατος και στα εξαιρετικά βελτιωμένα ανοσο-κατασταλτικά σχήματα.

Τα αποτελέσματα και η επιβίωση είναι εντυπωσιακά καλύτερα.

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

Όπως είναι γνωστό, η Τετάρτη 14 Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη, ημέρα αφιερωμένη στο να γνωρίσει το κοινό περισσότερα σχετικά με την παγκόσμια επιδημία που ονομάζεται διαβήτης. Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη εστιάζεται στο Διαβήτη σε Παιδιά και Εφήβους, με στόχο την ενημέρωση και την έγκαιρη πρόληψη.

O διαβήτης Παίδων και Εφήβων σχετίζεται άμεσα με την παιδική παχυσαρκία, καθώς κάθε κιλό πλέον του φυσιολογικού βάρους αυξάνει κατά 8% τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Παράλληλα, η παχυσαρκία μειώνει έως και 8 χρόνια το προσδόκιμο επιβίωσης των διαβητικών ατόμων.

Το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις στο δυτικό κόσμο, έχοντας αυξηθεί κατά 50% παγκοσμίως την τελευταία 30ετία. Στην Ελλάδα, η παιδική παχυσαρκία αποτελεί μείζων πρόβλημα, καθώς κατέχουμε την πρώτη θέση σε ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με μελέτη σε περισσότερα από 18.000 παιδιά που διεξήχθη το 2004 από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας, το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 2-6 ετών με υπερβάλλον σωματικό βάρος είναι 18.1% και 16.3% σε αγόρια και κορίτσια αντίστοιχα, ενώ στις μεγαλύτερες ηλικίες, 7-12 ετών, τα ποσοστά αγγίζουν το 22.7% και 18.3% αντίστοιχα.

Στους εφήβους 13-19 ετών, η μελέτη έδειξε ποσοστό 29.6% στα αγόρια και 16.1% στα κορίτσια.

Η αλματώδης ανάπτυξη της παιδικής παχυσαρκίας που είναι συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής, έχει επιφέρει και θα επιφέρει στο μέλλον πολλές επιπλοκές που σχετίζονται με αυτήν, συμπεριλαμβανομένου και του διαβήτη. Είναι λοιπόν καιρός, να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μάστιγα αλλάζοντας τρόπο ζωής, με καθημερινή άσκηση και περισσότερη κατανάλωση υγιεινών και φυσικών προϊόντων, συμβάλλοντας έτσι και στην πρόληψη και αντιμετώπιση του διαβήτη.

1988 – 2008

20 χρόνια συγκλονιστικών αλλαγών στην αντιμετώπιση του διαβήτη

Το Διαβητολογικό Κέντρο του Τζανείου λειτούργησε και δραστηριοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας 20ετίας συγκλονιστικών αλλαγών στο χώρο του διαβήτη σε ότι αφορά στη θεραπευτική αντιμετώπισή του. Χαρακτηριστικά, ο διευθυντής του Κέντρου Δρ.

Ανδρέας Μελιδώνης παθολόγος διαβητολόγος, ανέφερε τα εξής:

‘Το 1988, οι διαβητικοί παγκοσμίως ήταν μόλις 50 εκατομμύρια. 20 χρόνια μετά υπερβαίνουν τα 250 εκατομμύρια με τάση να ξεπεράσουν τα 380 το 2025, ενώ άλλα 350 εκατομμύρια έχουν προδιαβήτη.

Οι συνέπειες στο εκτιμώμενο κόστος του διαβήτη ήταν άμεσες.Τα στοιχεία στις ΗΠΑ το 1988 μιλούσαν για εκτιμώμενο κόστος 20 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, ενώ σήμερα είναι 180 εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Αντίστοιχα στην Ευρώπη, το εκτιμώμενο κόστος αντιμετώπισης του διαβήτη είναι 90 δις.

δολάρια με προοπτική στη 10ετία το 13% με 15% του προϋπολογισμού για την υγεία να αφιερώνεται στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη.

Το 1988 υπήρχαν μόνο 3 κατηγορίες αντιδιαβητικών δισκίων (σουλφονυλουρίες, διγουανίδια, ακαρβόζη), ενώ σήμερα έχουν προστεθεί άλλες 5 (γλιταζόνες, μετιγλινίδες, ενεργοποιητές GLP-1, ανάλογα GLP-1, αναστολείς DPP-4).

Το 1988 υπήρχαν μόνο 2 συνδυασμοί αντιδιαβητικών δισκίων. Σήμερα υπάρχει δυνατότητα πολλών συνδυασμών, ενώ το ενδιαφέρον πλέον έχει στραφεί στον συνδυασμό μετφορμίνης και γλιταζονών και κυρίως στον πλέον σύγχρονο συνδυασμό μετφορμίνης και αναστολέων DPP-4.

Ήδη εδώ και τρεις μήνες κυκλοφορεί έτοιμος συνδυασμός μετφορμίνης και βινταγλιπτίνης (Eucreas).

Πριν από 20 χρόνια υπήρχαν ινσουλίνες ζωικές και ανθρώπινου τύπου, ενώ σήμερα έχουν προστεθεί τα ταχέα, τα super ταχέα και τα βραδέα ανάλογα ινσουλινών, ενώ στην ινσουλινοθεραπεία υπάρχουν πλέον πλείστες όσες επιλογές και εναλλακτικές προτάσεις.

Από τις δύσχρηστες, ογκώδεις και μη χρησιμοποιήσιμες αντλίες ινσουλίνης, σήμερα 20 χρόνια μετά, έχουμε αντλίες μικρού μεγέθους, ασφαλείς, χρησιμοποιήσιμες με πολύ καλά αποτελέσματα. Αντλίες που μπορούν να συνδεθούν με συνεχείς μετρητές σακχάρου, οι οποίοι και αποτυπώνουν ανά 3λεπτο ή 5λεπτο την τιμή του σακχάρου στο αίμα.

Το 1988 γίνονταν μόνο μεταμοσχεύσεις ολικού παγκρέατος με αμφίβολα αποτελέσματα (5% μόνο στο χρόνο ήταν ελεύθεροι ινσουλίνης) και πολλές παρενέργειες. Το 2008, η εστίαση στο χώρο των μεταμοσχεύσεων είναι στις μεταμοσχεύσεις νησιδίων παγκρέατος και στα εξαιρετικά βελτιωμένα ανοσοκατασταλτικά σχήματα.

Τα αποτελέσματα και η επιβίωση είναι εντυπωσιακά καλύτερα.

Το 1988 το κύριο βάρος στην αντιμετώπιση του διαβητικού δινόταν στη ρύθμιση κυρίως του σακχάρου με όχι σαφή τα όρια της ρύθμισης. Σήμερα, η αντιμετώπιση του διαβητικού είναι πολυεπίπεδη και πολυπαραγοντική. Εξίσου με το σάκχαρο (για το οποίο υπάρχουν σαφείς στόχοι ρύθμισης: γλυκοζυλιωμένη Hb < 7%) αντιμετωπίζονται επιθετικά και όλοι οι άλλοι παράγοντες κινδύνου: υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, παχυσαρκία, κάπνισμα.

Από την ελάχιστη φαρμακευτική βοήθεια που υπήρχε για την αντιμετώπιση των χρόνιων επιπλοκών του διαβήτη, σήμερα περάσαμε στη συστηματική και επισταμένη αντιμετώπιση όλων των χρόνιων επιπλοκών του διαβήτη. Η διαγνωστική και φαρμακευτική υποστήριξη αυτής της προσπάθειας είναι ισχυρή και πολύπτυχη, ενώ οι νέες φαρμακευτικές επιλογές είναι πολλές και ασφαλείς.

Το 1988 περίσσευε η ιατρική προσπάθεια για να καλυφθεί το έλλειμμα φαρμακευτικής υποστήριξης και υλικοτεχνικής υποδομής και ο φόβος του διαβητικού μπρος στο φάσμα των επιπλοκών ήταν μεγάλος.
20 χρόνια μετά, τίποτε σχεδόν δεν είναι το ίδιο.

Τα μέσα (φαρμακευτικά, υλικοτεχνικά) είναι απείρως περισσότερα, ενώ μεγάλη είναι πλέον η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και της Πολιτείας.

Οι διαβητικοί αντιμετωπίζουν πλέον το μέλλον με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στις εξελίξεις που θα έρθουν’.