Της Σοφίας Νέτα

Προσοχή χρειάζεται όσον αφορά στους ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, καθώς οι απότομες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη των βαλβίδων της καρδιάς, υποβάλλοντας σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.

‘Οι άρρωστοι που υποβάλλονται στην αγωγή αυτή, δεν πρέπει να κάνουν νηστεία’, τόνισαν σήμερα οι ειδικοί του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛΙΚΑΡ). Οι καρδιολόγοι προειδοποιούν ότι τις μέρες του Πάσχα υπάρχουν διατροφικές υπερβολές απ΄ όλους μας, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιακού επεισοδίου.

Τα παραπάνω τονίστηκαν σε συνέντευξη τύπου για το Διεθνές Συνέδριο του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας που θα πραγματοποιηθεί στο Κάραβελ.

Πρόληψη

Ο καθηγητής Παύλος Τούτουζας, Διευθυντής του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. ανασκόπησε τις εξελίξεις γύρω από βασικά θέματα που αφορούν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ο ρόλος της άσκησης είναι πιο επίκαιρος από ποτέ, καθώς αυξάνουν οι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που σχετίζονται με τον περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας.

Επιπλέον, η υγιεινή διατροφή αλλά και η άσκηση φαίνεται ότι όχι μόνο προλαμβάνουν τα καρδιαγγειακά επεισόδια αλλά βοηθούν και στην αποκατάσταση μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο. Εν μέσω της εν τη πράξει απαξίωσης των διατροφικών προτύπων που κληρονομήσαμε και καλούμε γενικά ‘Μεσογειακή διατροφή’, νέα επιστημονικά δεδομένα από την Ισπανία (μελέτη PREDIMED) μας υπενθυμίζουν ότι με αυτήν μειώνεται τόσο η καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα όσο και η θνησιμότητα από κακοήθη νοσήματα.

Το σύνδρομο άπνοιας κατά τον ύπνο (ΣΑΥ) θεωρείται σήμερα νέος παράγοντας κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Για παράδειγμα, ποσοστό 15-20% των υπερτασικών πάσχουν από ΣΑΥ, ενώ από τους πάσχοντες με ΣΑΥ, πάνω από 50% έχουν υπέρταση.

Στο φαύλο αυτό κύκλο ΣΑΥ και υπέρτασης έχει συμβάλει πολύ η επιδημία της παχυσαρκίας, με την οποία έχουν στενή σχέση τόσο το ΣΑΥ, όσο και η υπέρταση.

Η θεραπεία της υπέρτασης σε ασθενή που έχει ΣΑΥ βασικά γίνεται με το μηχάνημα θετικής πίεσης ανώτερου αεραγωγού, το CPAP, και επιπλέον με χορήγηση φαρμάκων. Εδώ, συχνά η υπέρταση είναι ανθεκτική, και η υψηλή πίεση συχνά δεν υποχωρεί κατά τη νύχτα (non-dippers).

To ΣΑΥ συνοδεύεται από μείωση της ροής του αέρα στους πνεύμονες κι αυτό προκαλεί διαταραχές των αερίων του αίματος και συχνές αφυπνίσεις κατά τον ύπνο. Το πρωί οι πάσχοντες είναι κουρασμένοι και μπορεί να αποκοιμηθούν στο γραφείο και ακόμη χειρότερα στο τιμόνι..

Ακόμα πρέπει πάντα να τονίζουμε τη συνεχή αύξηση των ποσοστών του σακχαρώδους διαβήτη στον ελληνικό πληθυσμό, που έρχεται σαν επακόλουθο της αύξησης του μέσου σωματικού βάρους και του περιορισμού της φυσικής δραστηριότητας.

Στοιχεία από μεγάλη μελέτη του ΕΛΙΚΑΡ δείχνουν ότι 9.4% των ενηλίκων στη χώρα μας πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Αν λάβουμε υπ’ όψη μας παλαιότερες αλλά έγκυρες μελέτες που έδειξαν ότι ο καρδιαγγειακός κίνδυνος των διαβητικών που δεν έχουν υποστεί έμφραγμα είναι ίσος με αυτόν των μη διαβητικών που έχουν υποστεί έμφραγμα, γίνεται σαφές ότι ο κίνδυνος του ελληνικού πληθυσμού αυξάνεται συνεχώς σε αναντιστοιχία με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες.

Επιτέλους αποκτήσαμε Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το κάπνισμα και η εφαρμογή του είναι προ των θυρών. Πόσο έτοιμοι όμως είμαστε να το υπερασπιστούμε; Σε μεγάλη μελέτη του ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. και σε ηλικίες 45-55 ετών το ποσοστό των καπνιστών κυμαινόταν στο 38%, σε ηλικία 55-65 ετών σε ποσοστό 25%, σε ηλικία 65-75 ετών σε ποσοστό 22%, σε ηλικία 75-85 ετών σε ποσοστό 15%, ενώ σε ηλικίες άνω των 85 σε περίπου 8%.

Αν αυτά συμβαίνουν σε εκείνους που ενδιαφέρονται για την υγεία τους και έρχονται στο ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. να πάρουν πληροφορίες, το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο στους άλλους που αδιαφορούν. Με την πάροδο της ηλικίας λιγοστεύουν επικίνδυνα οι καπνιστές που περπατούν στο δρόμο.

Κολπική μαρμαρυγή

Ο διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του ΓΝ Νίκαιας ‘Άγιος Παντελεήμων’ Ευάγγελος Παπαστεριάδης αναφέρθηκε στις εξελίξεις γύρω από την αντιμετώπιση των αρρυθμιών και μάλιστα της κολπικής μαρμαρυγής. Μετά από πολλά χρόνια στασιμότητας στη φαρμακευτική αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής φαίνεται ότι ένα νέο φάρμακο έρχεται να ταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα.

Η δρονεδαρόνη απέδειξε στη μελέτη ATHINA ότι μειώνει την πιθανότητα έλευσης της αρρυθμίας μειώνοντας συγχρόνως τα καρδιαγγειακά επεισόδια και τείνοντας να βελτιώσει τη συνολική επιβίωση των ασθενών.

Το καινούριο αυτό φάρμακο, το οποίο στερείται των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών που είχαν τα παλιότερα αντιαρρυθμικά πήρε σχετική έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) και αναμένεται σύντομα και στη χώρα μας.

Η ασπιρίνη, μειώνει τα εμφράγματα του μυοκαρδίου στους άνδρες περισσότερο από τις γυναίκες, ενώ η προληπτική αξία της ασπιρίνης είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες όσον αφορά τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ). Για τον προσδιορισμό του κινδύνου εμφράγματος στους άνδρες λαμβάνονται υπ’όψη η ηλικία, το κάπνισμα, η υπέρταση, ο διαβήτης, η υπερχοληστεριναιμία βάσει του σχετικού πίνακα Framingham.

Στις γυναίκες, για τον προσδιορισμό του κινδύνου των ΑΕΕ χρησιμοποιείται η ηλικία, το σωματικό βάρος, η υπέρταση, ο διαβήτης, η κολπική μαρμαρυγή και η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας βάσει πάλι του σχετικού πίνακα Framingham.

Στους άνδρες, η ασπιρίνη δίνεται όταν σε ηλικία 50-59 ετών ο κίνδυνος την προσεχή δεκαετία είναι 4% ή μεγαλύτερος, 60-69 ετών ≥9%, 70-79 ετών ≥12%. Στις γυναίκες η ασπιρίνη δίνεται όταν την προσεχή δεκαετία, ο κίνδυνος είναι σε ηλικία: 55-59≥3%, 60-69≥8%, 70-79≥11%.

Είναι σαφές ότι η ασπιρίνη στις γυναίκες είναι πιο αποτελεσματική σε ηλικίες άνω των 60 ετών, λόγω απώλειας των οιστρογόνων ορμονών. Μάλιστα μετά τα 60 που ο κίνδυνος του εμφράγματος είναι περίπου 8% η ασπιρίνη ωφελεί τις γυναίκες.

Επεμβατική καρδιολογία

Ο διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του ‘Ιπποκράτειου’ ΓΝ Αθηνών Ιωάννης Καλικάζαρος αναφέρθηκε στις εξελίξεις στο χώρο της επεμβατικής καρδιολογίας. Η προσπάθεια σήμερα έχει επικεντρωθεί στην αναγνώριση των τμημάτων εκείνων των στεφανιαίων αγγείων που είναι ασταθή, δηλαδή είναι έτοιμα να σπάσουν πυροδοτώντας ένα καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μάλιστα η εξέλιξη των απεικονιστικών τεχνικών και ιδιαίτερα της αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας δίνει ελπίδες για έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία των τμημάτων αυτών.

Νέες προοπτικές στην αντιμετώπιση της στένωσης της αορτής δίνει η αυξανόμενη εμπειρία από τη χρήση της αορτικής βαλβίδος διαμέσου καθετήρα. Η επεμβατική καρδιολογία με αυτόν τον τρόπο δίνει λύση σε ένα μεγάλο αριθμό ασθενών που δεν ήταν σε θέση να υποβληθούν σε χειρουργική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδος.

Στην Καρδιολογία γενικά ισχύει ότι όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα, αλλά στη μελέτη ABOARD, που ανακοινώθηκε στο πρόσφατο συνέδριο του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας, φάνηκε ότι όταν έχουμε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο επεισόδιο χωρίς ανάσπαση του ST μπορούμε να περιμένουμε για την αγγειοπλαστική μέχρι την επομένη ημέρα χωρίς να αυξάνεται ο κίνδυνος του ασθενή μας.

Η μελέτη SYNTAX φαίνεται ότι καθορίζει τα όρια μεταξύ χειρουργικής επέμβασης και αγγειοπλαστικής στους ασθενείς με πολυαγγειακή στεφανιαία νόσο και νόσο απροστάτευτου στελέχους. Η εξέλιξη της διαδερμικής αγγειοπλαστικής έχει πλέον καταστήσει το 1/3 των ασθενών με πολλαπλές στενώσεις στα στεφανιαία αγγεία κατάλληλους υποψήφιους για αγγειοπλαστική.

Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις και στο φαρμακευτικό τομέα. Οι στατίνες διατηρούν την ισχύ τους με τις ενδείξεις τους να επεκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα ασθενών, όπως έδειξε η μελέτη JUPITER. Η αντιαιμοπεταλιακή αγωγή ενισχύεται με την εισαγωγή της πρασουγκρέλης και η αποτελεσματικότητα της κλοπιδογρέλης οριοθετείται καλύτερα.

Μελέτη JUPITER

Ο Δημήτριος Ρίχτερ, διευθυντής καρδιολογικής κλινικής της‘Ευρωκλινικής’ αναφέρθηκε στις κλινικές επιπτώσεις των αποτελεσμάτων της μελέτης JUPITER. Ένα πολύ μεγάλο ερωτηματικό μετά τη μελέτη JUPITER που τάραξε τα νερά στο χώρο της πρόληψης, είναι το τι θα κάνουμε με τα αποτελέσματά της.

Θα πρέπει όλοι οι άνω των 50 άντρες ή 60 ετών γυναίκες με LDL κάτω από 130 mg/dl να πάρουν στατίνη και να τη μειώσουν στα 55 mg/dl που ήταν η τιμή που έφθασαν οι ασθενείς της JUPITER;

Μολονότι το προφίλ ασφαλείας της ροσουβαστατίνης 20 mg στη μελέτη ήταν άριστο, είναι αυτό εφικτό από άποψη δημόσιας υγείας; Και αν ρίξουμε τόσο χαμηλά την LDL στην πρωτογενή πρόληψη πού θα πρέπει να πάμε στη δευτερογενή; Θα μετράμε hs-CRP σε όλους τους χαμηλού ή ενδιάμεσου κινδύνου ασθενείς και θα την χρησιμοποιούμε ως κριτήριο για τις κλινικές μας αποφάσεις; Πώς θα εξελιχθούν οι επόμενες κατευθυντήριες οδηγίες, οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν μετά τη JUPITER;

Είναι πολλά και δύσκολα τα ερωτήματα. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως θα πρέπει να είμαστε πιο επιθετικοί στο πόσο, πότε και σε ποιους μειώνουμε τη χοληστερίνη. Να μην φοβόμαστε να δίνουμε ισχυρές στατίνες, όπως η ροσουβαστατίνη, όταν ο ασθενής μας χρειάζεται αποτελεσματική ρύθμιση.

Και τέλος, το πιο σημαντικό ίσως είναι να ξεκινάμε τη θεραπεία με στατίνη νωρίς ηλικιακά στα άτομα που τη χρειάζονται, διότι αυτό θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων στην Ελλάδα, κάτι το οποίο ολοένα ελπίζουμε ως καρδιολόγοι αλλά δυστυχώς δεν βλέπουμε στη πράξη.

Το πολυχάπι

Ο Γεώργιος Ανδρικόπουλος, αναπληρωτής διευθυντής καρδιολογικής κλινικής του ΓΝ ‘Ερρίκος Ντυνάν’ αναφέρθηκε στο πολυχάπι. Πολύς λόγος γίνεται με μικρό όμως ειδικό βάρος για τον ελληνικό πληθυσμό. Καταρχήν είναι επικίνδυνο να ομιλούμε για χορήγηση πολλών φαρμάκων (έστω κι αν βρίσκονται σε ένα χάπι) σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Απροσδιόριστες ανεπιθύμητες ενέργειες, υψηλό κόστος και φαρμακοκεντρική αντιμετώπιση της πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι λίγες μόνο από τις αιτίες που καθιστούν προβληματική την εφαρμογή της ιδέας αυτής στον ελληνικό πληθυσμό.

Νέες θεραπείες

Επιτέλους νέες φαρμακευτικές θεραπείες για τους ασθενείς με στεφανιαία νόσο έρχονται να συμπληρώσουν το οπλοστάσιό μας. Η ρύθμιση της καρδιακής συχνότητας με την ιβαμπραντίνη και η βελτίωση του μεταβολισμού του μυοκαρδίου με τη ρανολαζίνη είναι καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις που δίνουν τη δυνατότητα αποτελεσματικής θεραπείας σε ασθενείς που παρουσίαζαν στηθάγχη παρά τη βέλτιστη αγωγή ή δεν ανέχονταν τα υπάρχοντα φάρμακα.

Μάλιστα, δεδομένα από μεγάλες κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι η ιβαμπραντίνη είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε ασθενείς με συχνότητα > 70 σφυγμούς ανά λεπτό, ενώ η ρανολαζίνη μειώνει σημαντικά τη γλυκοζυλιωμένη Hb βελτιώνοντας το μεταβολισμό της γλυκόζης.

Οι εμφυτεύσιμες συσκευές σήμερα εξελίσσονται ταχύτατα. Είδαμε πρόσφατα τους πρώτους βηματοδότες που είναι συμβατοί με μαγνητική τομογραφία, τους πρώτους απινιδωτές που αν και μικρού μεγέθους έχουν δύο μικροεπεξεργαστές για μεγαλύτερη ασφάλεια, διπλάσια διάρκεια ζωής και μεγαλύτερη ισχύ.

Τέλος στο πρόσφατο συνέδριο Καρδιολογίας του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας παρουσιάστηκαν πολύ μικρές συσκευές υποβοήθησης της καρδιακής λειτουργίας για τους ασθενείς με βαριά καρδιακή ανεπάρκεια.

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στο χώρο της βηματοδότησης έχουν οδηγήσει σε συσκευές που όχι μόνο βελτιώνουν την απόδοση της καρδιακής λειτουργίας αλλά συγχρόνως δίνουν πολλές πληροφορίες για την κατάσταση της υγείας του ασθενούς και μπορούν να προλάβουν την εκδήλωση του απειλητικού για τη ζωή πνευμονικού οιδήματος.

Τα παραπάνω αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος του επιστημονικού προγράμματος του 24ου συνεδρίου Κλινικής Καρδιολογίας, που θα κλείσει με μια ανασκόπηση των εξελίξεων στο χώρο της Επεμβατικής Καρδιολογίας από τον καθηγητή Michael Webb-Peploe από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς να φροντίσετε τον εαυτό σας αν οι γιορτές σας φαίνονται ''δύσκολες''
Το “Hangover” των εορτών
Χρήση κάνναβης από εφήβους βλάπτει τις σχολικές επιδόσεις και τη συναισθηματική υγεία