Στην αποσαφήνιση ζητημάτων που αφορούν τη διαχείριση των Αποβλήτων των Υγειονομικών Μονάδων (ΑΥΜ) προχώρησε με εγκύκλιο του το Υπουργείο Υγείας, ακολουθώντας και το πνεύμα του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων, σύμφωνα με τον οποίο τα μολυσματικά περιγράφονται ως τα απόβλητα για τα οποία «η συλλογή και διάθεσή τους υπόκεινται σε ειδικές απαιτήσεις σε σχέση με τη πρόληψη της μόλυνσης». Επίσης, ο διαχωρισμός τους σε μολυσματικά και μη υλοποιείται στο στάδιο της παραγωγής και διαλογής του αποβλήτου (διαλογή στην πηγή) κατά την κρίση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού του Νοσοκομείου(θεράποντος ιατρού, Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων -σε αντιστοιχία και με τη διεθνή πρακτική).

Σύμφωνα λοιπόν με τις διευκρινήσεις : 

 

-Στα Μικτά Επικίνδυνα Απόβλητα (ΜΕΑ), κατατάσσονται τα απόβλητα τα οποία εκδηλώνουν την επικίνδυνη ιδιότητα ΗP9 («Μολυσματικό»: ουσίες και παρασκευάσματα που περιέχουν ανθεκτικούς μικροοργανισμούς ή τις τοξίνες τους, οι οποίοι είναι γνωστό ή υπάρχουν σοβαροί λόγοι να πιστεύεται ότι προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο ή σε 4άλλους ζώντες οργανισμούς (ενδεικτικός κατάλογος των μικροοργανισμών παρατίθεται στο παράρτημα της εγκυκλίου), ταυτόχρονα με μία ή περισσότερες επικίνδυνες ιδιότητες, (ΗΡ 1 –ΗΡ8 και ΗΡ10-ΗΡ15, για παράδειγμα ΗΡ6: «οξεία τοξικότητα», ΗΡ8: «διαβρωτικό», ΗΡ10: «τοξικό για την αναπαραγωγή»κ.α.). Τα απόβλητα αυτά κατατάσσονται σύμφωνα με τον ΕΚΑ στις κατηγορίες 18 01 03*ή 18 02 02* και κατά τη διαχείρισή τους θα πρέπει να ικανοποιούνται οι εξής συνθήκες 1) Αποθήκευση για περιορισμένο χρονικό διάστημα υπό ψύξη, όπως προβλέπεται στη σχετ. (6)ΚΥΑ, ικανοποιώντας ειδικές απαιτήσεις σε σχέση με τη πρόληψη της μόλυνσης. 2) Επεξεργασία με τη μέθοδο της αποτέφρωσης ικανοποιώντας την ανάγκη προστασίας του Περιβάλλοντος και της Δημόσιας Υγείας από την άλλη ή τις άλλες επικίνδυνες ιδιότητες που εμφανίζει το απόβλητο. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν για παράδειγμα καλλιέργειες του μικροβιολογικού (ή βιοπαθολογικού )εργαστηρίου (καλλιέργειες στις οποίες εκτός από το θρεπτικό υλικό έχουν προστεθεί για παράδειγμα), υλικά μιας χρήσης που έχουν επιμολυνθεί με κυτταροτοξικά -κυτταροστατικά και με βιολογικά υγρά, ιστοί και όργανα από παθολογοανατομικά εργαστήριακά.

Στα Άλλα Επικίνδυνα Απόβλητα (ΑΕΑ), κατατάσσονται τα απόβλητα τα οποία εκδηλώνουν μία τουλάχιστον επικίνδυνη ιδιότητα εκτός της ιδιότητας ΗΡ9«Μολυσματικό».Στην κατηγορία αυτή ανήκουν αρκετές υποκατηγορίες αποβλήτων όπως διαλύτες και αντιδραστήρια από εργαστήρια (κωδικός ΕΚΑ 18 01 06*), οδοντιατρικό αμάλγαμα (18 01 10*), κυτταροτοξικά ή κυτταροστατικά φάρμακα (βλ. παράρτημα -κωδικός ΕΚΑ 18 01 08*) και οι συσκευασίες με τις οποίες έρχονται σε επαφή (εσωτερικές συσκευασίες), υγρά εμφάνισης –στερέωσης ακτινολογικού (κωδικοί ΕΚΑ 09 01 03*-09 01 06*και 09 01 13*) κ.α.. 

Η ενδεδειγμένη επεξεργασία εξαρτάται από το είδος και την επικινδυνότητα του αποβλήτου, και μπορεί να είναι αποτέφρωση,ανάκτηση,ανακύκλωση ή άλλες φυσικοχημικές διαδικασίες ανάκτησης του Παραρτήματος ΙΙ του σχετ. (1) Νόμου. Η κατάταξη κωδικού ΕΚΑ εξαρτάται κάθε φορά από το είδος του αποβλήτου.Για την εκτίμηση της επικινδυνότητας και την κατάταξη ενός αποβλήτου, σκόπιμη είναι η αξιοποίηση των Δελτίων Δεδομένων Ασφαλείας του αρχικού προϊόντος (εφόσον πρόκειται για χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην ΥΜ) και εν γένει των πληροφοριών που προέρχονται από την προμηθεύτρια εταιρεία, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των σχετ. (2) και (3),των κατευθυντήριων οδηγιών της ΕΕ αναφορικά με την ταξινόμηση των αποβλήτων (σχετ. 5) και τη σχετ. (8) εγκύκλιο.

Λαμβάνοντας υπόψη το παράρτημα της σχετ. (8 )εγκυκλίου του ΥΠΕΝ και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO, Safemanagementofwastesfromhealth-careactivities/ editedbyY.Chartieretal. –2nded.),αναφέρονται για λόγους διευκόλυνσης των ΥΜ και των ελεγκτικών αρχών, απόβλητα τα οποία δεν εμφανίζουν μολυσματικές ιδιότητες και μπορούν να διατίθενται από κοινού με τα αστικά στερεά απόβλητα, εφόσον δεν έχουν επιμολυνθεί με χημικούς παράγοντες που να τα καθιστούν επικίνδυνα (π.χ.κυτταροτοξικά, κυτταροστατικά κ.α.) και πάντα με την επιφύλαξη της κρίσης του θεράποντος ιατρού. 

Ενδεικτικά αναφέρονται απόβλητα τα οποία δεν εμφανίζουν μολυσματικές ιδιότητες και μπορούν να διατίθενται από κοινού με τα αστικά στερεά απόβλητα, εφόσον δεν έχουν επιμολυνθεί με άλλους παράγοντες που να τα καθιστούν επικίνδυνα

:i.προστατευτικός εξοπλισμός (γάντια, ποδιές μιας χρήσης, ποδονάρια, μάσκες, γυαλιά μιας χρήσης κ.α.), σύριγγες, γάζες,βαμβάκι, σεντόνια, υποσέντονα, νεφροειδή, μπιμπερό, θηλές, μάσκες οξυγόνου,γάζες που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή κολλυρίου κ.τ.ο.που δεν προέρχονται από περιβάλλοντα απομόνωσης και δεν έχουν επιμολυνθεί με ορατό αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά (όπως σπέρμα, κολπικές εκκρίσεις, εγκεφαλονωτιαίο, αρθρικό, πλευριτικό, περιτοναϊκό, περικαρδιακό ή αμνιακό υγρό) και δεν προέρχονται από ασθενή στον οποίο έχει αναγνωριστεί κλινικά από τον θεράποντα ιατρό μια νόσος που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα 

ii.ουροσυλλέκτες υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κενωθεί (λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του προσωπικού σε περίπτωση που ακολουθείται η πρακτική αυτή από την ΥΜ)που δεν προέρχονται από περιβάλλοντα απομόνωσης και δεν έχουν επιμολυνθεί με ορατό αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά (ως άνω) και δεν προέρχονται από ασθενή στον οποίο έχει αναγνωριστεί κλινικά από τον θεράποντα ιατρό μια νόσος που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα,

iii.σερβιέτες και πάνες (συμπεριλαμβανομένων όσων περιέχουν αίμα) που δεν προέρχονται από περιβάλλοντα απομόνωσης και δεν προέρχονται από ασθενή στον οποίο έχει αναγνωριστεί κλινικά από τον θεράποντα ιατρό μια νόσος που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα

iv.υπολείμματα τροφίμων από τα τμήματα νοσηλείας και εμέσματα που δεν προέρχονται από ασθενή στον οποίο έχει αναγνωριστεί κλινικά από τον θεράποντα ιατρό μια νόσος που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα.

Λαμβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όλα τα αιχμηρά απόβλητα (βελόνες, σύριγγες μιας χρήσεως με ενσωματωμένη τη βελόνη, μαχαιρίδια, λάμες, χειρουργικά νυστέρια, σκαρφιστήρες, γυάλινα φιαλίδια που έχουν σπάσει κ.α.) απορρίπτονται στα ειδικά αδιάτρητα δοχεία απόρριψης αιχμηρών σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από την πιθανή επιμόλυνσή τους.Επίσης διευκρινίζεται ότι,σύμφωνα με τη σχετ. (8) εγκύκλιο, αλλά και τη διεθνή πρακτική,μέρη και όργανα του σώματος, περιλαμβανομένων σάκων αίματος και παραγώγων αίματος, ακόμα και αν κατατάσσονται στον κωδικό 18 01 02 τυγχάνουν διαχείρισης όπως τα μικτά  επικίνδυνα απόβλητα (προσωρινή αποθήκευση υπό ψύξη και αποτέφρωση).

Στην περίπτωση που έχει διαγνωσθεί νόσημα που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα προτείνεται η ανάπτυξη ενός συστήματος επισήμανσης με ευθύνη του θεράποντα ιατρού των ειδών που απαιτείται,έτσι ώστε να είναι διακριτή η ανάγκη ειδικής διαχείρισης του αποβλήτου από όλους (πχ εργαστήρια).

Αναφορικά με την αξιολόγηση των αποβλήτων ως προς τις άλλες επικίνδυνες ιδιότητες, για τη διευκόλυνση των ΥΜ και των ελεγκτικών αρχών,αναφέρονται στη συνέχεια απόβλητα τα οποία υπό την προϋπόθεση ότι δεν προέρχονται από περιβάλλοντα απομόνωσης και δεν έχουν επιμολυνθεί με ορατό αίμα ή άλλα βιολογικά υγρά (όπως σπέρμα, κολπικές εκκρίσεις, εγκεφαλονωτιαίο, αρθρικό, πλευριτικό, περιτοναϊκό, περικαρδιακό ή αμνιακό υγρό) και δεν προέρχονται από ασθενή στον οποίο έχει αναγνωριστεί κλινικά από τον θεράποντα ιατρό μια νόσος που μπορεί να μεταδοθεί με αυτά τα μέσα,μπορούν να διατίθενται από κοινού με τα αστικά στερεά απόβλητα ή να προωθούνται για ανακύκλωση ή άλλου είδους εργασίες ανάκτησης. 

Απόβλητα συσκευασιών κ.τ.ο. τα οποία δεν εμφανίζουν μολυσματικές ή άλλες επικίνδυνες ιδιότητες και μπορούν να διατίθενται από κοινού με τα αστικά στερεά απόβλητα:i.Κενές ή με ελάχιστο υπόλειμμα φιάλες και σάκοι φυσιολογικών ορών, ή ορών που περιέχουν δεξτρόζη, μανιτόλη, βιταμίνες, αλβουμίνες, ηλεκτρολύτες, ηπαρίνη κ.τ.ο.και δεν περιέχουν άλλο φάρμακο (πχ αντιβιοτικό) που να ενέχει κινδύνους. Εάν υπάρχει σημαντικό υπόλειμμα βέλτιστη πρακτική θεωρείται η κένωση της φιάλης στην αποχέτευση και στη συνέχεια η απόρριψή της στα αστικά απόβλητα. ii.Κενές ή με ελάχιστο υπόλειμμα συσκευασίες βιταμινών, ανόργανων αλάτων, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, σακχάρων, πρωτεϊνών κ.τ.ο.. iii.Οι συσκευασίες (φιαλίδια, φιάλες, αμπούλες, φλακόν, συσκευασίες εισπνεόμενων φαρμάκων που δεν είναι υπό πίεση) φαρμάκων και οι φιάλες ορού εμπλουτισμένου με φάρμακα άλλα από τα αναφερόμενα ανωτέρω στο σημείο i,εφόσον θεωρούνται ονομαστικά κενές (σχετ. 5). Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία,οι συσκευασίες θεωρούνται ονομαστικά κενές εφόσον έχει χρησιμοποιηθεί η βέλτιστη για την απομάκρυνση του περιεχομένου μέθοδος και το υπόλειμμα είναι το ελάχιστο τεχνικά εφικτό. Σε αντίθετη περίπτωση, οι συσκευασίες και οι εμπλουτισμένοι οροί κατατάσσονται στα ΑΕΑ όπως και τα απόβλητα φαρμάκων (κωδικός ΕΚΑ18 01 09) και οδηγούνται προς αποτέφρωση.iv.Αξιολογώντας κατά περίπτωση την επικινδυνότητα του σκευάσματος σύμφωνα με το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας που το συνοδεύει,οι ονομαστικά κενές ή με ελάχιστο υπόλειμμα συσκευασίες σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται στις ΥΜ, όπως αντισηπτικών, απολυμαντικών, αλκοολούχων διαλυμάτων, καθαριστικών,άλατος για τα πλυντήρια κ.τ.ο..Προκειμένου τα απόβλητα αυτά να οδηγηθούν για ανακύκλωση ή άλλου είδους εργασίες ανάκτησης,θα πρέπει να συλλέγονται χωριστά και να κατατάσσονται σε κωδικούς ΕΚΑ 15 01 01 έως 15 01 09,ανάλογα με το υλικό κατασκευής τους (γυαλί, πλαστικό κ.λ.π.).Ειδικότερα,στην περίπτωση που τα απόβλητα οδηγούνται για ανακύκλωση και εφόσον ο τρόπος χρήσης του σκευάσματος / απολυμαντικού / καθαριστικού και το μέγεθος της συσκευασίας το επιτρέπουν, ενθαρρύνονται πρακτικές έκπλυσης της συσκευασίας και αξιοποίησης των υγρών έκπλυσης για την χρήσης του προϊόντος (π.χ. καθαρισμός χώρου ή χορήγηση στον ασθενή).Προηγούμενη συμφωνία με τον φορέα συλλογής ή/ και επεξεργασίας των ανακυκλώσιμων υλικών είναι απαραίτητη ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα απόβλητα γίνονται αποδεκτά. 7 Για κενές συσκευασίες που περιείχαν αέρια υπό πίεση,τύπου αεροζόλ (φάρμακα ή χημικά) ή για συσκευασίες -συσκευές χορήγησης εισπνεόμενων φαρμάκων υπό πίεση, λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν μπορούν να οδηγηθούν στα αστικά στερεά απόβλητα, προτείνεται να συγκεντρώνονται χωριστά από την ΥΜ και να διατίθενται σύμφωνα με ξεχωριστή πρόβλεψη είτε στη σύμβαση προμήθειας του φαρμάκου –υλικού (με παράλληλη τεκμηρίωση της σύννομης διαχείρισης της συσκευασίας) είτε στη σύμβαση παραλαβής/ επεξεργασίας/ διάθεσης ΑΥΜ ή ΕΑΥΜ. 

Η ορθή εκτίμηση της επικινδυνότητας των αποβλήτων και αντίστοιχη κατηγοριοποίησή τους από την ΥΜ πραγματοποιείται στο στάδιο εκπόνησης τους εσωτερικού κανονισμού και των οδηγιών διαλογής και διαχείρισης αποβλήτων ΥΜ. Η ορθή διαλογή και διαχείριση των αποβλήτων υλοποιείται με την παροχή από τη Διοίκηση της ΥΜ προς το προσωπικό όλων των απαραίτητων μέσων για τη διαλογή των αποβλήτων (μέσα συσκευασίας, μεταφοράς, αποθήκευσης, μέσα ατομικής προστασίας) και τη συνεχή εκπαίδευση του προσωπικού στη διαλογή και διαχείριση των αποβλήτων. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η ελαχιστοποίηση τόσο των φαινομένων υποδιαλογής, που ενέχουν κίνδυνο για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον, όσο και των φαινομένων υπερδιαλογής, που έχουν ως συνέπεια την αύξηση του όγκου των επικινδύνων αποβλήτων με συνεπακόλουθο οικονομικό κόστος.
 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Εφαρμογή Ψηφιακών Εργαλείων για την Ποιότητα της Φροντίδας στον Ογκολογικό Τομέα
Ο αέρας που αναπνέουμε και η καρδιαγγειακή μας υγεία
Αίσθημα συνεχούς κόπωσης: Τι μπορεί να σημαίνει