Λύσεις στην γρήγορη υλοποίηση και απόδοση του νέου Μητρώου, του ΕΚΦΟ, αναζητά το Υπουργείο Υγείας και στο πλαίσιο αυτό εξετάζει και τη περίπτωση της χορηγίας από τους ευρύτερους συνεργαζόμενους φορείς του οικοσυστήματος για να αποφύγει τα χρονοβόρα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Ο νόμος περί προμηθειών ορίζει ότι ανάλογα με το ύψος του κόστους του έργου πρέπει να ακολουθηθούν συγκεκριμένες διαδικασίες (ανοικτός διεθνής διαγωνισμός) . Το κόστος της πρώτης φάσης ανάπτυξης ανέρχεται, σύμφωνα και με τη σχετική μελέτη, στο ποσό των 65.000 ευρώ.

Εθνικός Κατάλογος Φαρμακευτικών Ουσιών

Είναι η πρώτη φορά που στη χώρα μας επιχειρείται η διαμόρφωση ενός ενιαίου μητρώου και μάλιστα βασισμένου στις αρχές της διαλειτουργικότητας, στα διεθνή τεχνολογικά και επιστημονικά πρότυπα και στη λογική της ενοποίησης των πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκόμενων με το φάρμακο φορέων του δημοσίου, αλλά και με στόχευση στην εξυπηρέτηση της πληροφόρησης των επαγγελματιών υγείας, των πολιτών και των εταίρων του φαρμάκου.

Ο ΕΚΦΟ ήταν και παραμένει το κυρίαρχο ζητούμενο όχι μόνο από πλευράς ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και ορθής και διαφανούς διαχείρισης της ευαίσθητης πληροφορίας του φαρμάκου, αλλά και το κυρίαρχο εργαλείο διαφάνειας που τόσο έχει η χώρα μας ανάγκη.

Βαδίζοντας στα χνάρια των αναπτυγμένων χωρών στον τομέα της ηλεκτρονικής υγείας, έτσι και η χώρα μας και συγκεκριμένα το Υπουργείο Υγείας, επιχειρεί για πρώτη φορά να "συμμαζέψει" με ένα σύγχρονο μηχανισμό ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τον τομέα της διαχείρισης του φαρμάκου.

Μέσα από τη σκόνη των ψηφισμένων πλέον διατάξεων για το φάρμακο και την έντονη αντιπαράθεση κυβέρνησης αντιπολίτευσης, ξεπροβάλει μια από τις πιο σοβαρές προσπάθειες του Υπουργείου για την επιβολή των αρχών της διαφάνειας, της λογοδοσίας, αλλά και της αξιόπιστης διοικητικής και επιστημονικής παρακολούθησης του "πολύπαθου" "τομέα" του φαρμάκου.

Τι είναι όμως ο ΕΚΦΟ και για ποιους λόγους οδηγήθηκε το Υπουργείο στην ανάθεση μελέτης στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ, ποιο είναι το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης και το τι πρέπει να γίνει ως επόμενο βήμα για να αποκτήσουμε ως χώρα μια τέτοια πληροφοριακή υποδομή;

 Περιγραφή του προβλήματος

Όπως γνωρίζουν όλοι, στη διαχείριση των φαρμακευτικών προϊόντων εμπλέκονται άμεσα πολλοί φορείς (ΕΟΠΥΥ, ΕΟΦ, ΗΔΙΚΑ, ΙΦΕΤ, οι Επιτελικές Διευθύνσεις του Υπουργείου Υγείας, καθώς και εδώ και κάποιους μήνες η νεοσυσταθείσα επιτροπή Αξιολόγησης και Διαπραγμάτευσης HTA) οι οποίοι συνεργάζονται μεταξύ τους χωρίς την ύπαρξη ενός κοινού σημείου αναφοράς.

Τα δεδομένα σύνθεσης της συνολικά απαιτούμενης πληροφορίας σχετικά με τα φαρμακευτικά προϊόντα, είναι κατακερματισμένα στους παραπάνω φορείς και η μεταξύ τους επικοινωνία γίνεται με ανταλλαγή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και τη χρήση αρχείων λογιστικών φύλλων (excel files).

Ο κάθε φορέας χρησιμοποιεί εσωτερικά στα πληροφορικά του συστήματα δεδομένα σχετικά με τα φαρμακευτικά προϊόντα τα οποία λόγω μη ύπαρξης ενός κοινού μητρώου αναφοράς επαναλαμβάνονται ή και κάποιες φορές είναι ελλιπή και δεν είναι πάντα ταυτοχρόνως ενημερωμένα.

Είναι πρόδηλο πως δεν υπάρχουν σαφώς ορισμένοι κανόνες ασφάλειας και εφαρμογής σχετικά με τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των φορέων, που εμπλέκονται στη διαχείριση των δεδομένων για τα φαρμακευτικά προϊόντα. Είναι επίσης σαφές πως δεν υπάρχει ένας άμεσος τρόπος αξιολόγησης του τρόπου εύρυθμης ολοκλήρωσης των σχετικών διαδικασιών.

 Ζητούμενα της Μελέτης

Το Υπουργείο, στο τέλος (Οκτώβριος) του 2018, ανέθεσε στην ΗΔΙΚΑ ΑΕ, το ρόλο του συντονιστή ενός μελετητικού έργου για την ανεύρεση μια συνολικής ψηφιακής λύσης στο πρόβλημα, η οποία σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολoγίας και Έρευνας (ΙΤΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης, υποστήριξαν την αναλυτική καταγραφή των οργανισμών, των απαραίτητων και εφαρμοζόμενων διαδικασιών, των πληροφοριακών συστημάτων και εφαρμογών, που σχετίζονται με οποιονδήποτε τρόπο με τα φαρμακευτικά σκευάσματα.

Ζητούμενο ήταν η συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών σύνθεσης ενός κεντρικού μηχανισμού, με τη γνώση και τη συνεισφορά ειδικών ομάδων εργασίας από όλους τους εμπλεκόμενους δημόσιους φορείς και με πρώτο βήμα την καταγραφή των εσωτερικών τους, αλλά και συνεργατικών τους διαδικασιών και του νομοθετικού πλαισίου που οδηγεί τη σύνδεση,αξιοποίηση και χρήση της πληροφορίας των φαρμάκων (όπως ενδείξεις, αντενδείξεις, διαγνώσεις, που σχετίζονται με κάθε φαρμακευτικό σκεύασμα, κατηγοριοποιήσεις φαρμακευτικών προϊόντων κλπ.),

Ζητήθηκε η αξιολόγηση της σύνθεσης ενός τέτοιου μηχανισμού, με κυρίαρχο στοιχείο τη διατήρηση των εσωτερικών πληροφοριακών συστημάτων των εμπλεκομένων φορέων και υπηρεσιών και με βασικό συστατικό την εφαρμογή αρχών διαλειτουργικότητας στην επικοινωνία των φορέων επί των εφαρμοζόμενων διαδικασιών.

Ζητήθηκε επίσης η ανάλυση όλου του σύγχρονου σχετικού θεσμικού και κανονιστικού πλαίσιο, η καταγραφή και αποτύπωση των διακριτών και συνεργατικών ρόλων των εμπλεκομένων.

Η μελέτη λοιπόν ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε στη Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Υγείας (αρμόδια για το φάρμακο) και παρουσιάστηκε επισήμως στην Επιτροπή "Παρακολούθησης της Φαρμακευτικής Δαπάνης, της Ολοκλήρωσης των Διαγνωστικών/Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων και της Δημιουργίας Μητρώων Ασθενών" και δόθηκε στους συμμετέχοντες με σκοπό την υποβολή των τελικών τους σχολίων.

Η μελέτη λοιπόν οδήγησε σε μια σειρά προτάσεων σε σχέση με τη χρήση των βέλτιστων διεθνών πρακτικών, τον σχεδιασμό πληροφοριακού συστήματος υποστήριξης του ΕΚΦΟ, τη μελέτη απόδοσης μηχανισμών διαλειτουργικότητας, τα χαρακτηριστικά ποιότητας των υποστηριζόμενων υπηρεσιών, τις απαραίτητες δικλείδες ασφάλειας, το σεβασμό στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα καθώς και την τήρηση των ρυθμίσεων για την προστασία εμπορικών απορρήτων.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, το Υπουργείο έχει ήδη εκκινήσει τις προπαρασκευαστικές ενέργειες για να περάσει στην επόμενη φάση, αυτή της υλοποίησης, η οποία σύμφωνα με τη μελέτη θα καλύψει την ανάπτυξη 85 συνεργατικών διαδικασιών, προβλεπόμενου κόστους που δε θα ξεπεράσει στο πρώτο στάδιο ανάπτυξης τις 65.000 ευρώ και θα έχει χρόνο ολοκλήρωση περίπου τους 5-6 μήνες.

Εδώ όμως εντοπίζεται και το μεγάλο στοίχημα του Υπουργείου και αυτό είναι το πως θα μπορέσει να έχει στα χέρια του μια ολοκληρωμένη απόδοση της πρώτης έκδοσης του ΕΚΦΟ, σε ένα σύντομο χρονοδιάγραμμα. Πάντως σίγουρα όχι μέσα από τις διαγωνιστικές διαδικασίες και την ισχυρή γραφειοκρατία του συστήματος προμηθειών που επιβάλλει κάθε έργο πληροφορικής να ακολουθεί, στη λογική της διασφάλισης του δημόσιου χρήματος.

Τι προσδοκά το Υπουργείο και οι φορείς του, όμως, από ένα τέτοιο σύγχρονο πληροφοριακό σύστημα;

Το Υπουργείο και με τη βεβαίωση της μελέτης που έχει στη διάθεσή του, γνωρίζει ότι ένα τέτοιο μοντέλο πληροφοριακής υποστήριξης έχει μόνο οφέλη να προφέρει:

 Οφέλη για τους πολίτες

  • Δυνατότητα πρόσβασης στα ανοιχτά δεδομένα του ΕΚΦΟ (π.χ. σχετικά με οδηγίες χρήσης, αντενδείξεις, αλληλεπιδράσεις, με τον τύπο του φαρμάκου, το ύψος ασφαλιστικής κάλυψης κ.α.)
  • Άμεση και έγκυρη ενημέρωση (ελλείψεις, ανακλήσεις)
  • Αυξημένη Διαφάνεια
  • Ενίσχυση της ασφαλούς και υψηλής ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης
  • Κοινωνική Ενδυνάμωση

 Οφέλη για τη Δημόσια Διοίκηση

  • Ενιαία προσέγγιση στην παροχή και ανάλυση δεδομένων που αφορούν το φάρμακο ανεξάρτητα από τον φορέα που πραγματοποιεί την ανάλυση.
  • Δυνατότητα σύγχρονης διάθεσης μέρους ή του συνόλου αυτής, σε όλα τα περιφερειακά πληροφοριακά υποσυστήματα του Υπουργείου Υγείας και των εποπτευόμενων και συνεργαζόμενων φορέων του, καθώς εκλείπει η ανάγκη ανταλλαγής σχετικών πληροφοριών μεταξύ των φορέων με συμβατικές μεθόδους (συμβατική ανταλλαγή αρχείων, χρήση πολυμέσων).
  • Διευκόλυνση απόδοσης της σχετικής με δημόσια χρήση πληροφορίας (ανοικτά δεδομένα φαρμάκων), με τη μέγιστη διασφάλιση της εγκυρότητας των πληροφοριακών στοιχείων.
  • Ενίσχυση της ασφαλούς χορήγησης φαρμακευτικών αγωγών από τους ιατρούς και μείωση του κινδύνου για τους ασθενείς τους.
  • Αποτελεσματικότερος έλεγχος και καθοδήγηση ορθής χορήγησης και ανάλωσης φαρμάκων με απώτερο σκοπό τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης.
  • Μείωση της γραφειοκρατίας.
  • Απλοποίηση και ολοκλήρωση των διαδικασιών

Για τους επαγγελματίες υγείας

  • Δυνατότητα πρόσβασης στα ανοιχτά δεδομένα του ΕΚΦΟ
  • Δυνατότητα πρόσβασης σε δεδομένα χρήσης
  • Ενίσχυση διαδικασίας απόφασης χορήγησης φαρμακευτικών αγωγών

Οφέλη για τις επιχειρήσεις και εταίρους του φαρμάκου

  • Άμεση πρόσβαση σε έγκυρη –επικαιροποιημένη πληροφορία
  • Δυνατότητα δημιουργίας προστιθέμενης αξίας
  • Αξιοποίηση ανοικτών δεδομένων
  • Εξοικονόμηση κόστους και χρόνου
  • Αυξημένη συμμόρφωση
  • Παροχή ασφαλούς και υψηλής ποιότητας υγειονομικής περίθαλψης
  • Λιγότερη γραφειοκρατία

 Όπως αναφέρουν στο iatronet.gr πολλοί γνώστες του τομέα της υγείας (οικονομικά, φάρμακο, πολιτικές υγείας), εάν η χώρα μας καταφέρει να αποκτήσει μια τέτοια λογική στην ολοκλήρωση των διαδικασιών συνεργασίας των φορέων του Υπουργείου με αρχή το φάρμακο, θα επιτύχει άλματα προόδου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
"Και τώρα...αγωνιζόμαστε" - Από το σοκ της διάγνωσης, στη μάχη με τον καρκίνο
Μ. Θεμιστοκλέους: Με ποιο νέο όργανο αλλάζουν διοίκηση του ΕΣΥ και υπουργείο Υγείας
Οι επιτροπές και ο Μεγάλος Αδερφός από το υπουργείο Οικονομικών στην ΕΚΑΠΥ