Oι περισσότεροι άνθρωποι που ενδιαφέρονται για το διαλογισμό τον επιδιώκουν χάρη στην ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι θα τους βοηθήσει να αισθάνονται πιο ήρεμοι, πιο ισορροπημένοι και λιγότερο εκτεθειμένοι στις συνέπειες του καθημερινού άγχους.

Ο διαλογισμός δεν είναι σε καμία περίπτωση νέα πρακτική. Στην πραγματικότητα, ήταν περίπου εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, χρόνια μέρος διαφόρων πολιτισμών. Αρχικά, ο διαλογισμός είχε ισχυρούς δεσμούς με τη θρησκεία - όχι μόνο τον Βουδισμό, με τον οποίο συνήθως συσχετίζονται οι άνθρωποι - αλλά και με τις χριστιανικές πρακτικές.

Πράγματι, πολλοί άνθρωποι με διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις επιθυμούν να ενσωματώσουν το διαλογισμό ως πνευματική πρακτική.

Κυρίως, όμως, και ιδιαίτερα στις δυτικές χώρες, ο διαλογισμός έχει απομακρυνθεί από τις πνευματικές  ρίζες του, αποτελώντας περισσότερο μια απλή πρακτική για την ψυχική υγεία και τη γενική ευεξία.

Υπάρχουν πολλοί τύποι, όπως ο διαλογισμός της αγάπης-καλοσύνης, ο διαλογισμός στο μυαλό και ο υπερβατικός διαλογισμός.

Ο στόχος του διαλογισμού είναι το άτομο να επικεντρωθεί στο εδώ και τώρα και να αποκρύψει ανεπιθύμητα συναισθήματα ή διαθέσεις, όπως επεισόδια άγχους.

Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τεχνικές συγκέντρωσης και διαλογισμό συχνά ισχυρίζονται ότι αυτές οι πρακτικές τους επιτρέπουν την ενίσχυση ή διατήρηση διάφορων πτυχών της ευεξίας τους. Αλλά τι έχει βρει η έρευνα σχετικά με τις συνέπειες του διαλογισμού στο μυαλό και στο σώμα.

Ανθεκτικότητα στο άγχος

Ένας από τους κορυφαίους λόγους τους οποίους οι άνθρωποι επικαλούνται όταν ισχυρίζονται ότι ο διαλογισμός είναι επωφελής είναι ότι τους επιτρέπει να απαλλαγούν από το άγχος που συσσωρεύεται σε καθημερινή βάση λόγω εργασιακής ή οικογενειακής πίεσης.

Μια μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές το περασμένο έτος από το Κέντρο Ευημερίας και Επιτυχίας στην Εκπαίδευση στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια επιβεβαιώνει ότι οι άνθρωποι που ασκούσαν υπερβατικό διαλογισμό ανέφεραν ότι αισθάνονται λιγότερο άγχος στην εργασία από τους συνομηλίκους που δεν διαλογίζονται.

Κατά τη διάρκεια του υπερβατικού διαλογισμού, συνήθως, ένα άτομο επικεντρώνεται και επαναλαμβάνει μια μάντρα - μια ειδική λέξη, ήχο ή φράση - που έχει σκοπό να βοηθήσει το μυαλό να χαλαρώσει. Αλλά γιατί ο διαλογισμός έχει θετική επίδραση στις αντιδράσεις μυαλού και σώματος στο άγχος;

Μια προηγούμενη μελέτη, που δημοσιεύτηκε το 2017, αποκαλύπτει ότι ο διαλογισμός - παράλληλα με άλλες παρεμβάσεις του νου και του σώματος - συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα του μορίου «πυρηνικός παράγοντας κάπα Β», που επηρεάζει τη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης.

Η ομάδα που διεξήγαγε αυτή την έρευνα εξηγεί ότι το σώμα  μας τυπικά παράγει αυτό το μόριο ως απόκριση στο στρες και ότι, με τη σειρά του, ενεργοποιεί μια σειρά μορίων που ονομάζονται «κυτοκίνες», μερικά από τα οποία είναι προ- κυτοκίνες; και μερικά από τα οποία είναι αντιφλεγμονώδη.

Η υψηλή δραστηριότητα των κυτοκινών συμβάλλει σε πολλά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της  φλεγμονής, του καρκίνου και της κατάθλιψης.

"Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο απολαμβάνουν ήδη τα οφέλη για την υγεία από τη γιόγκα ή τον διαλογισμό, αλλά αυτό που ίσως δεν αντιλαμβάνονται είναι ότι αυτά τα οφέλη ξεκινούν σε μοριακό επίπεδο και μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ο γενετικός μας κώδικας δουλεύει ", λέει η επικεφαλής ερευνητής της μελέτης, Ivana Buric, από το Πανεπιστήμιο του Coventry στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο διαλογισμός δίνει ελπίδες στη μείωση του πόνου

Άλλες ενδείξεις, που αποκαλύφθηκαν επίσης το 2017, δείχνουν ότι ο διαλογισμός, παράλληλα με τη γιόγκα, προάγει την αντοχή στο στρες αυξάνοντας τα επίπεδα του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο, μια πρωτεΐνη που προστατεύει την υγεία των νευρικών κυττάρων και βοηθά στη ρύθμιση των μεταβολικών διεργασιών.

Ομοίως, η πρόσφατη έρευνα - που δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Evidence-Based Mental Health» (BMJ Journal), δείχνει ότι ο διαλογισμός είναι εξίσου αποτελεσματική με τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του χρόνιου πόνου που συνδέονται με καταστάσεις όπως η ινομυαλγία, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η οστεοαρθρίτιδα .

"Ενώ η CBT θεωρείται η προτιμώμενη ψυχολογική παρέμβαση του [χρόνιου πόνου], δεν αντιμετωπίζουν όλοι οι ασθενείς με [αυτόν τον τύπο πόνου] μια κλινικά αποτελεσματική ανταπόκριση θεραπείας", γράφουν οι ερευνητές.

Βελτιωμένος αυτοέλεγχος

Ο διαλογισμός  φαίνεται να βελτιώνει όχι μόνο την ανθεκτικότητα ενός ατόμου σε παράγοντες άγχους αλλά και τη συνολική ψυχική υγεία.

Μια μελέτη εξέτασε τα αποτελέσματα της εμψύχωσης στις γυναίκες που παρουσίασαν κατάθλιψη, άγχος και μεταβολές της διάθεσης μετά την εμμηνόπαυση.

Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι η πρακτική αυτή τις βοήθησε να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις αυτών των συναισθηματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων.

Ένα όπλο ενάντια στον εθισμό

Από μόνος του, αυτός ο μηχανισμός έχει σκοπό να μας βοηθήσει όχι μόνο να επιβιώσουμε αλλά να έχουμε μια ευχάριστη ζωή. Ωστόσο, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε εθισμό εάν, για παράδειγμα, ο εγκέφαλος «κολλήσει» σε έναν δυσάρεστο βρόχο ανατροφοδότησης με αντάλλαγμα ένα ευχάριστο ερέθισμα.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι τεχνικές διαλογισμού και ευαισθητοποίησης μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο να αντισταθεί σε αυτές τις άσκοπες παρορμήσεις και να αποκτήσει περισσότερο αυτοέλεγχο. Έτσι, μια μελέτη το 2015 διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που καπνίζουν ήταν σε θέση να μειώσουν το κάπνισμα μετά από την εξάσκηση διαλογισμού.

Ένας πιο υγιής εγκέφαλος

«Ο διαλογισμός, όταν ασκείται τακτικά, μπορεί να αλλάξει τη σύνδεση των νευρώνων στον εγκέφαλο», δήλωσε στο MNT ο δρ. Sanam Hafeez, αδειούχος ψυχολόγος στη Νέα Υόρκη.

Ο διαλογισμός μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός «νέου» εγκέφαλου.

«Οι μελέτες δείχνουν ότι η εξάσκηση διαλογισμού ακόμη και 20 λεπτά την ημέρα για μερικές εβδομάδες είναι ήδη αρκετή για να αρχίσει το άτομο να βιώνει τα οφέλη», εξήγησε.

Πράγματι, πολυάριθμες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ο διαλογισμός μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου και της νευροπλαστικότητας - στην ικανότητα των εγκεφαλικών κυττάρων να σχηματίσουν νέες συνδέσεις.

Σε μια μελέτη, οι ερευνητές παρακολούθησαν 60 άτομα, που ήταν έμπειροι διαλογιστές, για 7 χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες όχι μόνο είδαν βελτιωμένη ανθεκτικότητα στο στρες αλλά και καλύτερη προσοχή.

Τα οφέλη αυτά, λένε οι ερευνητές, διήρκεσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα και οι άνθρωποι που διαλογίζονταν συχνότερα δεν παρουσίαζαν τα προβλήματα προσοχής που έρχονται με την ηλικία.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2017, στο περιοδικό Mindfulness, διαπίστωσε επίσης ότι ο διαλογισμός της προσοχής, παράλληλα με έναν τύπο πρακτικής γιόγκα, συνδέεται με την καλύτερη εκτελεστική λειτουργία και τη βελτιωμένη νευροπλαστικότητα.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΝΙΘ: Τεράστιες ελλείψεις στον αξονικό του "Ιπποκράτειου" Θεσσαλονίκης
"Γ. Γεννηματάς": Διασωληνώθηκε ο Δημήτρης Κόκοτας - Το ιατρικό ανακοινωθέν
ΕΟΠΥΥ: Ξεκίνησε η αποστολή φαρμάκων υψηλού κόστους κατ΄οίκον - Η διαδικασία