Η φυσική αποκατάσταση της οστεοαρθρίτιδας

Εκτός της φαρμακευτικής αγωγής, στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνονται τα φυσικά μέσα, η άσκηση και τα βοηθήματα. Η παρέμβαση επικεντρώνεται στην ανακούφιση του πόνου, στην επιστροφή της κινητικότητας, και γενικότερα στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Ποια φυσικά μέσα είναι κατάλληλα στην οστεοαρθρίτιδα

Πάγος

Η τοποθέτηση πάγου είναι μια συνήθης και πρακτική αντιμετώπιση του πόνου. Παγάκια και παγοθήκες, είναι εύκολα διαθέσιμα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι. Τα παγάκια μπορούν τα τοποθετηθούν (μέσα σε πετσέτα-όχι απευθείας στο δέρμα) για 15 λεπτά 3-4 φορές ημερησίως.

Η πάγο-μάλαξη προκαλεί και αυτή ανακούφιση. Στην αρχή αισθάνεστε δροσιά που διαρκεί λίγα λεπτά, ακολουθεί μια αίσθηση καψίματος και κατόπιν μούδιασμα και ανακούφιση του πόνου. Η ενέργεια αυτή μπορεί να μειώσει και το πρήξιμο.

Θερμό

Η εφαρμογή θερμότητας χρησιμοποιήθηκε από παλιά στην ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας.

Η εφαρμογή θερμότητας χρησιμοποιήθηκε από παλιά στην ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της κινητικότητας.

Μπορεί να εφαρμοστεί:

• επιφανειακά με θερμά επιθέματα-κομπρέσες, μπορεί να γίνει μέσω της υδροθεραπείας σε πισίνα ή και με εμβύθιση σε λουτρό παραφίνης (η μέθοδος χρησιμοποιείται ειδικά για να θερμάνει μικρές αρθρώσεις του χεριού, δάκτυλα, καρπού και πόδια)
• σε βάθος μέσω συσκευών διαθερμίας ή υπερήχων (το υπέρηχο πλεονεκτεί σε πόνο που προέρχεται από μαλακούς ιστούς και συνδέσμους). Ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα στα χέρια ανακουφίζονται βουτώντας τα χέρια τους σε χλιαρό νερό. Στην οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και της σπονδυλικής στήλης μπορούμε να ακουμπήσουμε θερμά επιθέματα (κομπρέσες, πετσέτες) στα ισχία και τη μέση.

Μάλαξη

Περιλαμβάνει πλήξεις, θωπείες, ζυμώσεις-συμπιέσεις, δονήσεις των μυών και μαλακών ιστών. Η σωστή μάλαξη αυξάνει την ευλυγισία και βελτιώνει την κυκλοφορία.

Ο διαδερμικός ηλεκτρικός ερεθισμός (TENS)

Πρόκειται για μικρή συσκευή που μοιάζει στην όψη με ραδιόφωνο και μεταφέρει ηλεκτρικά ερεθίσματα μέσω ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στη δερματική επιφάνεια στην περιοχή του πόνου. Τα TENS χρησιμοποιούνται στον οξύ πόνο και βοηθούν στην πρώιμη κινητοποίηση.

Πώς βοηθά η άσκηση

Οι ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα βοηθούνται ποικιλοτρόπως με τις ασκήσεις. Η άσκηση μειώνει τους πόνους των αρθρώσεων και τη δυσκαμψία και αυξάνει την ευλυγισία και τη δύναμη.

Επιπλέον βοηθά στη μείωση του σωματικού βάρους, κάτι που είναι σημαντικό γιατί στους υπέρβαρους καταπονούνται περισσότερο οι αρθρώσεις.

Η άσκηση της οστεοαρθρίτιδας απαιτεί 30 λεπτά και πρέπει να γίνεται σχεδόν κάθε μέρα. Ξεκινήστε με ήπιες ασκήσεις, δυσκολεύοντας σταδιακά το πρόγραμμά σας, χωρίς να πιέζεστε, έτσι ώστε να ιδρώσετε αλλά συγχρόνως να μπορούσατε υποθετικά να συνομιλήσετε με κάποιον.

Τύποι ασκήσεων

Υπάρχουν τρεις (3) τύποι άσκησης που είναι κατάλληλοι

Ασκήσεις εύρους κίνησης των αρθρώσεων

Σκοπό έχουν να διατηρήσουν και να αυξήσουν το εύρος κίνησης των αρθρώσεων. Οι ασκήσεις αυτές αυξάνουν την ευλυγισία των ιστών, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται με ήπιες διατάσεις.

Οι μύες που διασχίζουν δύο αρθρώσεις όπως οι οπίσθιοι μηριαίοι, ο γαστροκνήμιος, οι καμπτήρες του ισχίου, οι παρασπονδυλικοί συχνά γίνονται σφιχτοί και βραχύνονται, προκαλώντας κακή στάση και πόνο. 'Τεντώνοντας' αυτούς τους μυς με ασκήσεις εύρους κίνησης βελτιώνεται η μηχανική του σώματος, η στάση και η λειτουργικότητα.

Ασκήσεις ενδυνάμωσης

Οι ασκήσεις αυτής της κατηγορίας πρέπει να γίνονται κάθε μέρα (εκτός αν ο ασθενής πονά) με σκοπό να αυξήσουν τη μυϊκή δύναμη. Μπορούν να γίνουν με τρόπο ισομετρικό (ασκείται δύναμη χωρίς να αλλάζει το μήκος του μυός) ή ισοτονικά με αντίσταση.

Οι δυνατοί μύες βοηθούν στην στήριξη και προφυλάσσουν τις προσβεβλημένες αρθρώσεις.

Αεροβικές ασκήσεις

Βελτιώνουν τη σωματική ικανότητα, μειώνουν τον πόνο και αυξάνουν την αντοχή. Αεροβικές ασκήσεις είναι η δυναμική βάδιση, το ποδήλατο, η κολύμβηση. Μπορούν να γίνονται 3 φορές την εβδομάδα για 20-30 λεπτά. Βελτιώνουν το καρδιαγγειακό σύστημα, βοηθούν στη μείωση του σωματικού βάρους και γενικά προκαλούν ευεξία.

Βοηθήματα

Στη θεραπεία του πόνου της αρθρίτιδας χρησιμοποιούνται νάρθηκες άνω και κάτω άκρων καθώς και διάφορα βοηθήματα βάδισης και εργοθεραπείας. Τα παραπάνω βοηθήματα ανακουφίζουν τον πόνο γιατί προσφέρουν ξεκούραση και υποστήριξη στις αρθρώσεις.

Υπάρχουν στο εμπόριο μια σειρά από ειδικά βοηθήματα εργοθεραπείας όσον αφορά την κουζίνα, τα μαχαιροπήρουνα, το άνοιγμα κονσέρβας κ.τ.λ.

Η χρησιμοποίηση, για παράδειγμα, ενός νάρθηκα των πρώτων καρπομετακάρπιων αρθρώσεων στο χέρι βελτιώνει στους ασθενείς που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα τη συλληπτική ικανότητα και μειώνει τον πόνο. Νάρθηκες χρησιμοποιούμε και στα γόνατα (ανάλογα τη βαρύτητα και αφού έτσι κρίνει ο θεράπων ιατρός).

Στις φωτογραφίες 1,2 βλέπετε νάρθηκες γόνατος για μέτρια ως σοβαρή οστεοαρθρίτιδα.

Χρήση βοηθημάτων βάδισης

• Ένα μπαστούνι μπορεί να χρησιμοποιείται στις δραστηριότητες εκτός σπιτιού αν παρέχει ασφάλεια.
• Το μπαστούνι κρατιέται από την καλή μας πλευρά
• Η κορυφή του μπαστουνιού πρέπει να φτάνει στο σημείο του καρπού της φωτογραφίας όταν ο ασθενής είναι όρθιος
• Όταν υπάρχει πρόβλημα και στις δυο μεριές είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείτε περπατούρες σαν αυτή της εικόνας

Τροποποιήσεις στο σπίτι

Αλλαγές στο χώρο κατοικίας είναι απαραίτητες για να μπορέσει ο ασθενής να έχει άνετη κινητικότητα και ανεξαρτησία στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής.

Ανυψωτικά καθίσματος τουαλέτας και χειρολαβές μέσα στο λουτρό μειώνουν την επιβάρυνση των αρθρώσεων των κάτω άκρων και διατηρούν την ανεξαρτησία των ασθενών σε αυτές τις δραστηριότητες.

Ένα μαξιλάρι για την καρέκλα ή διάφορες πατέντες με υποπόδια μπορούν να κάνουν το ανέβασμα και κατέβασμα από το κρεβάτι ευκολότερο και ασφαλέστερο για τους πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα του γόνατος και του ισχίου.

Εναλλακτικές θεραπείες

Θα ήταν παράλειψη να μην γίνει αναφορά και στις ονομαζόμενες εναλλακτικές θεραπείες για τη θεραπεία του πόνου της οστεοαρθρίτιδος, γιατί είναι γεγονός ότι αρκετοί ασθενείς βλέπουν ωφέλεια μέσα από συνεδρίες βελονισμού (είσοδος βελόνας στο δέρμα ) ή μαθημάτων γιόγκα που περιλαμβάνουν ήπιες διατάσεις, εκπαίδευση στην αναπνοή και χαλάρωση.

Ειδικότερα ο βελονισμός αποτελεί παρέμβαση ανώδυνη και καλά ανεκτή από τους ασθενείς. Εισάγονται ειδικές λεπτές βελόνες σε 'ευαίσθητες' περιοχές που προκαλούν διέγερση στους μυς και ανακούφιση μέσω πολύπλοκων νεύρο-μυϊκών μηχανισμών.

Συμπερασματικά

Ένα σημαντικό βήμα για τη θεραπεία της αρθρίτιδας είναι να αλλάξουμε συνήθειες στη ζωή μας. Μερικές τέτοιες αλλαγές περιλαμβάνουν

• να προσέχουμε τη διατροφή μας και να τρώμε ισορροπημένα γεύματα κάθε μέρα
• να εντάξουμε στην καθημερινότητά μας την άσκηση
• να μειώσουμε το stress στη ζωή μας

Δεν υπάρχει θεραπεία για την αρθρίτιδα αλλά όπως είδατε υπάρχουν πολλοί τρόποι να μειώσετε τον πόνο και να παραμείνετε δραστήριοι. Μην επιτρέπετε στον αρθριτικό πόνο να σας καταβάλει, ελέγξτε τον και ζήστε την κάθε μέρα.

Πηγές:
Προέρχεται από το περιοδικό ΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ, ΤΕΥΧΟΣ 1ο, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ -ΜΑΡΤΙΟΣ 2006 που αποτελεί επίσημη έκδοση του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης (ΕΛΙΟΣ)