1. Παιδί και διαζύγιο

Όταν ο κοινός δρόμος του ζευγαριού με το πέρασμα του χρόνου διαφοροποιείται και η σχέση ατονεί ή γίνεται ανταγωνιστική και καταπιεστική, οι παράλληλες πορείες απομακρύνονται η μια από την άλλη, η επικοινωνία κόβεται, εχθρότητα και ψυχρότητα εγκαθίσταται ανάμεσα σε αυτούς που κάποτε ήταν ερωτευμένοι και αγαπιόντουσαν και τότε παραμονεύει το διαζύγιο.

Το διαζύγιο ακόμα και το πιο πολιτισμένο και συναινετικό είναι φορέας μεγάλου ψυχικού πόνου. Πόνου για το ζευγάρι που χωρίζει αλλά και για τα παιδιά του. Η οικογενειακή αναστάτωση που προκαλεί ένα διαζύγιο βιώνεται από κάθε παιδί τελείως διαφορετικά και αυτό εξαρτάται από την ηλικία του, την προσωπικότητα του, τη θέση που κατέχει στη σειρά των αδελφών (πρωτότοκος, δευτερότοκος, μοναχοπαίδι) Οι ψυχολογικές αντιδράσεις των παιδιών εξαρτάται από την ηλικία των παιδιών κατά το διαζύγιο.

Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας αρχικά αντιδρούν με δάκρυα και θυμό, με στάδια έντονης σιωπής, σε σημείο αδιαφορίας. Κάποια από τα συνήθη συμπτώματα είναι διαταραχές στον ύπνο, στο φαγητό, επιθετικότητα, παλινδρόμηση σε προηγούμενες συμπεριφορές και αυξημένη προσκόλληση στον ένα γονέα.

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν θλίψη και έντονο θυμό. Με μεγαλύτερη διάρκεια των συμπτωμάτων στα αγόρια. Αδυναμία συγκέντρωσης και παραμέληση των μαθημάτων τους.

Οι έφηβοι εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης και δίνουν την εντύπωση ότι απομακρύνονται από την οικογενειακή ζωή και καταφεύγουν σε φίλους. Πολλές φορές βέβαια παρουσιάζουν αντικοινωνική συμπεριφορά και άγχος για το μέλλον τους.

Σε αυτή την πορεία του χωρισμού υπάρχουν κάποια στάδια που περνάν οι άνθρωποι που εμπλέκονται:

Πριν από το διαζύγιο

• Έντονοι και συνεχείς καυγάδες, φθορά του αμοιβαίου σεβασμού και της εμπιστοσύνης.
• Αποτυχημένες προσπάθειες για βελτίωση της σχέσης.
• Προσπάθειες να αρνηθούμε την πραγματικότητα και να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν θα χωρίσουμε
• Μόνιμη επικέντρωση στα αρνητικά χαρακτηριστικά.
• Αναζήτηση εξω-οικογενειακών στηριγμάτων.
• Αυξημένες πιθανότητες για εξωσυζυγική σχέση.
• Αποδοχή του χωρισμού.

Η διαδικασία του διαζυγίου

• Διαμονή σε χωριστά σπίτια.
• Επίσκεψη σε δικηγόρο. Διαμάχες για την επιμέλεια των παιδιών. Ανακοίνωση του διαζυγίου.
• Αρνητικές αντιδράσεις των παιδιών και προσπάθειες από μέρους τους να φέρουν σε επαφή τους γονείς.
• Ψυχολογική κρίση. Φόβος, θλίψη, άγχος.

Μετά από το διαζύγιο

• Ολοκλήρωση των διακανονισμών.
• Καλύτερη επικοινωνία με τον πρώην σύζυγο.
• Προσαρμογή στα νέα δεδομένα.
• Αποκατάσταση της ισορροπίας στις σχέσεις μας με περιβάλλον.
• Ελπίδα για μια νέα προοπτική ζωής.
• Στόχοι και σχέδια για το μέλλον.

Λίγα χρόνια μετά

• Συγχώρηση. Σεβασμός του άλλου, νέοι κοινωνικοί ρόλοι.
• Ωρίμανση.
• Δυνατότητα για νέα σχέση απαλλαγμένη από τα έντονα αρνητικά φορτία της προηγούμενης.