Οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη "διαβάζουν" καθημερινά την ποιοτική εξέλιξη της πανδημίας στη Βόρεια Ελλάδα, μέσα από τον προεργαστηριακό έλεγχο (pre-screening) των δειγμάτων που αναλύουν. Η σταδιακή επικράτηση της υποπαραλλαγής ΒΑ.2 (Όμικρον 2), έναντι της ήδη υπερ-μεταδοτικής ΒΑ.1 (Όμικρον), δικαιολογεί την επιδημική έξαρση του τελευταίου διαστήματος. Στη Μακεδονία, από όπου προέρχονται τα δείγματα που αναλύονται εδώ, η Όμικρον 2 εντοπίζεται σήμερα στο 65% με 70% των νέων κρουσμάτων. Η παράλληλη ανίχνευση κρουσμάτων γρίπης, έπειτα από απουσία δύο ετών, προσθέτει νέους προβληματισμούς, καθώς ο υπότυπος που κυκλοφορεί διαφεύγει του φετινού εμβολίου, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος συλλοίμωξης από γρίπη και SARS-CoV-2.

Μιλώντας στο iatronet.gr, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μικροβιολογίας, Γεωργία Γκιούλα (φωτογραφία), διατυπώνει την πεποίθηση πως το τείχος ανοσίας που έχει κτιστεί μέσω του εμβολιασμού και της φυσικής νόσησης δεν θα επιτρέψει μια νέα σοβαρή επιβάρυνση του συστήματος υγείας. Εμφανίζεται βέβαιη πως ο ιός θα μας δείξει τα νέα του πρόσωπα μέσω των επόμενων μεταλλάξεων, οι οποίες όμως εκτιμά πως δεν θα είναι περισσότερο νοσογόνες.

Η ίδια δεν κρύβει την ανησυχία της για ανάδυση μιας νέας παραλλαγής στην Ευρώπη, λόγω των ευνοϊκών για τον ιό συνθηκών που επικρατούν στην εμπόλεμη Ουκρανία.

"Αν είχαμε τέτοια νούμερα με Δέλτα, θα είχαμε καταρρεύσει"

Τον περασμένο Δεκέμβριο οι μικροβιολόγοι έγιναν μάρτυρες της εντυπωσιακής "επέλασης" της Όμικρον 2, που πενταπλασίασε τα κρούσματα μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, "καπελώνοντας" τη Δέλτα (από 7.600 την παραμονή των Χριστουγέννων σε 40.500 την παραμονή της Πρωτοχρονιάς). Η επικράτηση της ακόμα πιο μεταδοτικής Όμικρον 2 δεν είναι το ίδιο κεραυνοβόλος, αλλά γίνεται πιο αργά και σταθερά.

"Περιμέναμε ότι θα επικρατήσει, το έχει κάνει και σε άλλες χώρες που έχουν προηγηθεί. Εβδομάδα παρά εβδομάδα τη βλέπουμε να ανεβαίνει από 5% σε 10%, 15%, 30%, 50% και τώρα 65% με 70%", σημειώνει η κ. Γκιούλα, προσθέτοντας πως η επίπτωση αυτής της αλματώδους αύξησης των μολύνσεων, ευτυχώς, δεν επιβαρύνει σημαντικά το σύστημα Υγείας. "Αν είχαμε αυτούς του αριθμούς με Δέλτα, θα είχαμε καταρρεύσει. Τώρα βλέπουμε ότι οι νοσηλείες αυξάνονται λίγο, αλλά αυτό σχετίζεται και με την ποσοστιαία αύξηση των ανθρώπων που μολύνονται. Παρά τους 30.000 θετικούς της Τρίτης, έχουμε μια σταθερότητα".

Η ίδια εκτιμά πως οι επόμενες μεταλλάξεις θα ακολουθήσουν την συνήθη εξελικτική πορεία των πανδημιών. "Βέβαιοι δεν μπορούμε να είμαστε 100%, αλλά με βάση την φυσική πορεία των αναπνευστικών ιών, γνωρίζουμε ότι σιγά σιγά ο ιός αποκτά μεγαλύτερη συνάφεια με το κύτταρο του ξενιστή και αυξάνει τη μεταδοτικότητά του, από την άλλη όμως δεν γίνεται πιο παθογονικός. Αυτό επιβεβαιώνεται στις μεταλλάξεις που είχαμε μετά τη Δέλτα", υπογραμμίζει για να προσθέσει: "Από την άλλη, πέρα από την δική του εξελικτική πορεία, ο ιός θα βρίσκει και ένα τεχνητό STOP από εμάς, ένα φράγμα που έχουμε χτίσει με τον εμβολιασμό και με την φυσική ανοσία".

Η κ. Γκιούλα προβλέπει πως στην ενδημική φάση του ιού, αυτός θα εμφανίζεται κάθε χειμώνα με νέες μορφές, όπως συμβαίνει και με τη γρίπη. "Με αυτές τις αλλαγές προς τα πάνω ή προς τα κάτω, κάποιες χρονιές θα είναι πιο μεταδοτικός και θα έχουμε πιο παθογόνους υπότυπους, χωρίς όμως να δημιουργεί τεράστια αλλαγή στο σύστημα και στη ζωή μας γενικότερα".

Ο παράγοντας Ουκρανία

Όπως έχει προειδοποιήσει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο πόλεμος είναι καλός φίλος των λοιμωδών νοσημάτων. Η χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη (μόλις 35% στην Ουκρανία), ο συγχρωτισμός ανθρώπων σε καταφύγια και σταθμούς μετρό και οι μαζικές μετακινήσεις προσφύγων πολέμου συνθέτουν το κατάλληλο έδαφος για την ανάδυση κάποιας νέας μετάλλαξης.

"Κάποιος δικαίως θα πει ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν χάσει τα σπίτια τους και τις ζωές τους και εμείς ασχολούμαστε με την πανδημία. Δεν μπορούμε ούτε να συζητάμε για μάσκες, αποστάσεις, πλύσιμο χεριών υπό αυτές τις συνθήκες", διευκρινίζει η κ. Γκιούλα, προσθέτοντας πως από καθαρά επιδημιολογική άποψη υπάρχει ορατός κίνδυνος.

"Είδαμε πως οι μεταλλάξεις μας ήρθαν από Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική, δηλαδή από περιοχές και πληθυσμούς με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού και συνθήκες υγιεινής. Ο ιός δεν συναντά κάποια φραγή και βρίσκει πρόσφορο έδαφος να αλλάξει, με τη βοήθεια της μεγάλης μεταδοτικότητας που συνεπάγεται ο συγχρωτισμός και οι μετακινήσεις", τονίζει.

Επανάκαμψη της γρίπης

Στο Εργαστήριο του ΑΠΘ, που αποτελεί Κέντρο Αναφοράς Γρίπης για τη Βόρεια Ελλάδα, έχουν εντοπιστεί φέτος δεκάδες περιστατικά γρίπης, έπειτα από την πλήρη "εξαφάνισή" της τον περασμένο χειμώνα. Τα περιστατικά είναι σαφώς λιγότερα σε σχέση με δύο χρόνια πριν, ενώ εξακολουθούν να ανιχνεύονται, παρά το γεγονός ότι διανύουμε την περίοδο λήξης της γρίπης.

Αυτό που προβληματίζει τους επιστήμονες είναι πως ο υπότυπος που κυκλοφορεί φέτος, ο ΑΗ3Ν2, έχει την ικανότητα να κάνει βαρύτερες νοσηλείες, αλλά και να διαφεύγει από το φετινό εμβόλιο. "Θα φανεί πιο καθαρά στο τέλος της επιδημίας, αλλά από τις πρώτες ενδείξεις φαίνεται πως ο συγκεκριμένος υπότυπος είναι ο πιο δύσκολος αντιγονικά και ξεφεύγει εύκολα από τα εμβόλια. Για το λόγο αυτό, για την επόμενη χρονιά (2022-2023) έχει αλλάξει το εμβόλιο σε σχέση με το φετινό, ακριβώς ως προς τον συγκεκριμένο υπότυπο", σημειώνει.

Αρκετά δείγματα που φτάνουν στο Εργαστήριο από τα νοσοκομεία, δείχνουν πως ασθενείς που εξετάζονται για μια λοίμωξη του αναπνευστικού, δεν έχουν SARS-CoV-2, αλλά γρίπη. Ευτυχώς, παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει διασωληνώσεις και θάνατοι από γρίπη, ενώ δεν έχει εντοπιστεί συλλοίμωξη από γρίπη και SARS-CoV-2.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Μ. Θεμιστοκλέους: Με ποιο νέο όργανο αλλάζουν διοίκηση του ΕΣΥ και υπουργείο Υγείας
Οι επιτροπές και ο Μεγάλος Αδερφός από το υπουργείο Οικονομικών στην ΕΚΑΠΥ
ΠΟΥ: Περίπου 51 εκατομμύρια ζωές σώθηκαν στην Αφρική λόγω των εμβολιασμών τα τελευταία 50 χρόνια