Η επιδημιολογική εικόνα στη Θεσσαλονίκη, όπως και στο σύνολο της χώρας, είναι σήμερα ανάλογη του Οκτωβρίου του 2021, πριν από το ξέσπασμα του τέταρτου κύματος της πανδημίας. Η υποχώρηση όλων των δεικτών είναι θεαματική και αποτυπώνεται τόσο στον αριθμό των κρουσμάτων όσο και στις αναλύσεις του ιικού φορτίου στα λύματα της πόλης, που έχουν "ξεκοκκινήσει" για πρώτη φορά μετά από 7 μήνες, επιστρέφοντας στο πορτοκαλί επίπεδο του περασμένου Οκτωβρίου. Παρόλο που το χαμηλό φορτίο δυσχεραίνει την ακριβή ποσοτικοποίηση της κάθε παραλλαγής, είναι φανερή εδώ και καιρό η κυριαρχία της Όμικρον 2 επί της αρχικής Όμικρον. Κι ενώ τα δύο νέα "παρακλάδια" Όμικρον 4 και 5 που αναδύθηκαν στη Νότια Αφρική έχουν ήδη διεισδύσει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προετοιμάζονται ώστε να την εντοπίσουν όταν χτυπήσει και τη δική μας πόρτα.

Ο αναπληρωτής καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας και μέλος της διεπιστημονικής Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ, Χρυσόστομος Δόβας (φωτογραφία), σχεδιάζει την προσαρμογή της πρωτοποριακής μεθόδου που είχαν αναπτύξει ο ίδιος και οι συνεργάτες του τον περασμένο χειμώνα για την ανίχνευση της παραλλαγής Όμικρον και την ποσοτικοποίηση της παρουσίας της στα λύματα. Η προσαρμογή της τεχνικής, που είχε αναπτυχθεί για τον Όμικρον 1, θα δώσει τη δυνατότητα ανίχνευσης και των Όμικρον 4 και 5.

Θα έρθουν σε ένα μήνα

Μιλώντας στο iatronet.gr, ο κ. Δόβας υπογραμμίζει πως είναι αναπόφευκτο να έρθουν οι δύο υποπαραλλαγές στην Ελλάδα, αλλά εκτιμά πως αυτή η εξέλιξη θα καθυστερήσει περίπου ένα μήνα. "Είδαμε πως υπάρχει εντυπωσιακή διείσδυση και έξαρση στην Πορτογαλία, για την οποία έβγαλε ειδική ανακοίνωση το ECDC, ενώ σε άλλες χώρες όπως η Γερμανία και η Αγγλία, τα κρούσματα δεν φαίνεται να τσιμπάνε ακόμα. Νομίζω ότι οι Όμικρον 4 και 5 θα έρθουν αναπόφευκτα, αλλά θα αργήσουν λίγο", λέει και εξηγεί: "Στην Ελλάδα, είμαστε πρόσφατα ανοσοποιημένοι, μετά από την τεράστια κυκλοφορία της Όμικρον 2. Παρόλο που φαίνεται ότι είναι υποπαραλλαγές διαφυγής, δεν πιστεύω ότι μπορούν να μεταδοθούν εύκολα τόσο νωρίς. Στην Πορτογαλία, αντίθετα, είχαν νοσήσει νωρίτερα με την Όμικρον 1 και βρίσκονται ένα μήνα πίσω. Εκτιμώ πως θα έχουμε ησυχία για ένα μήνα ακόμα".

Νέα μέθοδος ανίχνευσης

Τον περασμένο Δεκέμβριο ο κ. Δόβας και η ομάδα του κατάφεραν να αναπτύξουν μια καινοτόμο σε διεθνές επίπεδο μοριακή μέθοδο real-time PCR, με την οποία γινόταν εφικτή μέσα σε λιγότερες από 24 ώρες η ανίχνευση της παραλλαγής Όμικρον και η ακριβής ποσοτικοποίηση της παρουσίας της στα αστικά λύματα. Με την προηγούμενη μέθοδο, αυτή της πλήρους αλληλούχησης του ιικού γονιδιώματος, που είχε αναπτύξει η ίδια ομάδα σε συνεργασία με το ΕΚΕΤΑ, θα απαιτούνταν τουλάχιστον 4 με 5 μέρες  για το ίδιο αποτέλεσμα. Η μεθοδολογία της real-time PCR βασίστηκε στην τεχνογνωσία από την τυποποίηση της ζωονόσου LSDV (οζώδης δερματίτιδα των βοοειδών).

Δύο μήνες αργότερα, η ίδια μέθοδος βοήθησε στον εντοπισμό και της υποπαραλλαγής Όμικρον 2. Ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στα λύματα της πόλης στις 24 Φεβρουαρίου, με έμμεσο τρόπο: με την ποσοτικοποίηση της Όμικρον 1 και την αφαίρεσή της από το συνολικό ιικό φορτίο, αφού η παραλλαγή Δέλτα είχε πάψει πλέον να ανιχνεύεται στα λύματα.

"Αρχίσαμε ήδη να σχεδιάζουμε την παραλλαγή αυτής της τεχνικής που είχαμε αναπτύξει για την Όμικρον 1, ώστε να βρίσκουμε την 4 και 5. Πιστεύω ότι όταν θα έρθουν στη χώρα, σε ένα μήνα, θα έχουμε έτοιμη τη μέθοδο on time", ανέφερε ο κ. Δόβας.

Επτά μήνες πίσω ιικό φορτίο και κρούσματα

Οι τιμές του ιικού φορτίου στα λύματα της Θεσσαλονίκης παρέμειναν στο "κόκκινο" σταθερά επί 7 μήνες, από τις 20 Οκτωβρίου του 2021, λίγο πριν από το ξέσπασμα του τέταρτου επιδημικού κύματος. Πριν από λίγες μέρες, επέστρεψαν στο πορτοκαλί.

Στο παραπάνω διάγραμμα της Ομάδας Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ αποτυπώνονται οι τέσσερις τεράστιες εξάρσεις αυτού του επταμήνου, με τα διαδοχικά κύματα των παραλλαγών Δέλτα, Όμικρον 1 και Όμικρον 2. Μια πιο προσεκτική ματιά εντοπίζει και την πρόσκαιρη ανακοπή της πορείας αποδρομής που σημειώθηκε πριν από δύο εβδομάδες και ήταν αποτέλεσμα μιας μικρής έξαρσης την περίοδο του Πάσχα.

 15νθήμερα Σύνολο κρουσμάτων Μέσος όρος ημέρας
1 έως 15 Μαΐου  6.703 446
16 έως 30 Απριλίου 11.131 742
1 έως 15 Απριλίου 19.513 1.300
16 έως 31 Μαρτίου 35.190 2.199
1 έως 15 Μαρτίου 27.331 1.822

Παράλληλη είναι η πορεία και στην κοινότητα, με τα καταγεγραμμένα κρούσματα στη Θεσσαλονίκη κατά το πρώτο 15νθήμερο του Μαΐου να έχουν πέσει στα επίπεδα του Οκτωβρίου του 2021. Στον πιο πάνω πίνακα, αποτυπώνεται η εξέλιξη κρουσμάτων ανά 15νθήμερο από το Μάρτιο μέχρι σήμερα. Η υποχώρηση είναι εντυπωσιακή, με τον μέσο όρο των νέων μολύνσεων να παρουσιάζει πτώση κατά 66% από αυτόν του Απριλίου και κατά 75,5% από του Μαρτίου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
1.026 πάσχοντες από αιμορροφιλία στην Ελλάδα - Εκστρατεία ευαισθητοποίησης #WearYourEverydayGenes
Νέα εξέταση ούρων θα μπορούσε να βοηθά άντρες να αποφύγουν τη βιοψία στον καρκίνο προστάτη
Γιατί είναι ξηρά τα χέρια μου;