Ένας έκτος ασθενής βρίσκεται σε μακροχρόνια ύφεση από τον ιό του AIDS (HIV) έπειτα από μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων στην οποία υποβλήθηκε, όπως ανακοίνωσαν πρόσφατα οι επιστήμονες.

Η περίπτωσή του, ωστόσο, διαφέρει δραματικά από προηγούμενες πέντε και δεν μπορεί ακόμη να εξηγηθεί. "Αυτό που μου συνέβη είναι υπέροχο και μαγικό", δήλωσε ο ίδιος ο ασθενής, σημειώνοντας πως "τώρα μπορούμε να επικεντρωθούμε στο μέλλον".

Ο άνδρας, που αναφέρεται ως "ασθενής της Γενεύης", είχε καρκίνο και HIV τη στιγμή της διαδικασίας μεταμόσχευσης. Ζούσε με τον ιό HIV από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε να παίρνει αντι-HIV φάρμακα ή αντιρετροϊκή αγωγή (ART), για να κατασταλεί ο ιός και να αποτραπεί οποιαδήποτε εξέλιξη προς το AIDS. Αργότερα, ανέπτυξε μια επιθετική μορφή λευχαιμίας, έναν καρκίνο των κυττάρων του αίματος και υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων το 2018 για τη θεραπεία της πάθησης.

Αυτό το μέρος της ιστορίας του ασθενούς της Γενεύης είναι παρόμοιο με εκείνο των προηγούμενων πέντε ασθενών με AIDS που είχαν εισέλθει πριν από εκείνον σε ύφεση από τον HIV, έπειτα από παρόμοιες μεταμοσχεύσεις. Και οι πέντε είχαν HIV ελεγχόμενο με αντιρετροϊκή θεραπεία και καρκίνο κατά τη στιγμή της μεταμόσχευσης. Τα μοσχεύματα χρησίμευαν κυρίως ως θεραπείες για τον καρκίνο, αλλά τουλάχιστον στις πέντε πρώτες περιπτώσεις ασθενών, οι γιατροί τα χρησιμοποίησαν ως ευκαιρία για τη θεραπεία του HIV.

Το έκαναν αυτό εντοπίζοντας δότες βλαστοκυττάρων με μια σπάνια γενετική μετάλλαξη ανθεκτική στον HIV. Αυτή η μετάλλαξη, που ονομάζεται CCR5-δέλτα 32, απενεργοποιεί μια πρωτεΐνη στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων που χρησιμοποιούν τα περισσότερα στελέχη HIV για να ξεκινήσουν τη μόλυνση. Μόλις εισέλθει στο σώμα ενός ασθενούς, το μόσχευμα αντικαθιστά ουσιαστικά τα ευάλωτα στον HIV κύτταρα του ασθενούς, στα οποία ο ιός δεν μπορεί να εισβάλει. Διαμορφώνεται, έτσι, μία κατάσταση κατά την οποία ο ιός δεν μπορεί πλέον να πολλαπλασιαστεί και οι ασθενείς μπορούν να σταματήσουν την αντιρετροϊκή αγωγή.

Στην περίπτωση του ασθενούς της Γενεύης, "υπήρξε πράγματι μια προσπάθεια να βρεθεί ένας δότης συμβατός με CCR5-δέλτα 32", δήλωσε ο Asier Sáez-Cirión, επικεφαλής της μονάδας Viral Reservoirs and Immune Control Unit στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι.  

Μη μεταλλαγμένη εκδοχή

Παρά την αναζήτηση, η ομάδα δεν βρήκε δότη βλαστοκυττάρων με μετάλλαξη ανθεκτική στον HIV, αλλά βρήκε έναν δότη με μία "επιθετική" ή μη μεταλλαγμένη εκδοχή του γονιδίου CCR5, είπε ο Sáez-Cirión. "Η απόφαση ήταν να προχωρήσουμε στη μεταμόσχευση από αυτόν τον δότη, καθώς προτεραιότητα ήταν η αντιμετώπιση της αιματολογικής νόσου".

Έναν μήνα μετά τη μεταμόσχευση, τα αιμοσφαίρια του ασθενούς είχαν αντικατασταθεί από τα κύτταρα του δότη. Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των μολυσμένων με τον ιό HIV κυττάρων στο σώμα του έπεσε κατακόρυφα και δεν ανιχνεύθηκαν αντισώματα κατά του ιού, είπε ο Sáez-Cirión. Παρατηρώντας αυτό, ο ασθενής και ο θεράπων ιατρός του αποφάσισαν να απλοποιήσουν το σχήμα της αντιρετροϊκής αγωγής του, μειώνοντάς το σταδιακά από τρία φάρμακα σε δύο και μετά σε ένα.

Ο ασθενής διέκοψε τελείως την αγωγή τον Νοέμβριο του 2021. Τώρα, έχει σταματήσει τη θεραπεία για περίπου 20 μήνες χωρίς ιική ανάκαμψη, που σημαίνει ότι δεν έχουν ανιχνευθεί ιικά σωματίδια στο σώμα του και δεν υπάρχει κανένα σημάδι ανοσοποιητικής δραστηριότητας κατά του HIV.

Εργαστηριακές αναλύσεις δείχνουν ότι τα κύτταρα του ασθενούς εξακολουθούν να είναι πλήρως ευαίσθητα στη μόλυνση από τον ιό HIV, είπε ο Sáez-Cirión. Τι έχει κρατήσει λοιπόν τον ιό μακριά;

Νόσος μοσχεύματος έναντι ξενιστή

Ο ασθενής είχε εμφανίσει τη "νόσο μοσχεύματος έναντι ξενιστή" - μια επιπλοκή μεταμοσχεύσεων βλαστοκυττάρων κατά την οποία τα κύτταρα δότες επιτίθενται στο σώμα του λήπτη. Είναι πιθανό ότι αυτή η αντίδραση βοήθησε στην εκκαθάριση τυχόν κυττάρων μολυσμένων με HIV από τον ασθενή, θεωρεί ο Sáez-Cirión. Ο ασθενής έλαβε επίσης ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για τη θεραπεία της νόσου μοσχεύματος έναντι ξενιστή, η οποία μπορεί να εμπόδιζε την ικανότητα του HIV να αναπαραχθεί στα κύτταρα του ανοσοποιητικού του.

"Μπορεί να υπάρχουν άλλοι παράγοντες που δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την απουσία ιικής ανάκαμψης", πρόσθεσε ο Sáez-Cirión.

Αν και οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει ακόμη πλήρως την περίπτωση του ασθενή της Γενεύης, φαίνεται πως η ύφεση του HIV μπορεί να επιτευχθεί μετά τη μεταμόσχευση, ακόμη και χωρίς τη βοήθεια της μετάλλαξης CCR5-δέλτα 32. Καθώς η περίπτωσή του συνεχίζει να μελετάται, ο ασθενής θα παρακολουθείται στενά για τυχόν σημάδια ιικής ανάκαμψης.

"Μέσα από αυτή τη μοναδική κατάσταση, διερευνούμε νέους δρόμους με την ελπίδα ότι η ύφεση ή ακόμα και η θεραπεία του HIV μια μέρα δεν θα είναι πλέον μια εφάπαξ εμφάνιση", δήλωσε η δρ Alexandra Calmy, διευθύντρια της Μονάδας HIV/AIDS στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία της Γενεύης.

Πηγές:
Livescience

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Γνωστοί γιατροί απροστάτευτοι απέναντι σε "φαντομάδες" του Διαδικτύου
Πρόγραμμα "Προλαμβάνω": Έρχονται προληπτικές εξετάσεις για καρδιά και παχύ έντερο
Εντοπίστηκαν 50 νέες περιοχές του γονιδιώματος που συνδέονται με κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στα νεφρά