Η ανδρική γονιμότητα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, και το σπέρμα είναι ο βασικός καθρέφτης της. Αν και συχνά αποδίδουμε την υπογονιμότητα σε ορμονικά ή ανατομικά αίτια, στην πραγματικότητα η καθημερινότητά μας κρύβει πολλές παγίδες που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος. Πάμε παρακάτω για να δούμε 10 σημαντικούς λόγους για τους οποίους παρατηρείται όλο και πιο εντατικά υπογονιμότητα στην Ελλάδα και τους τρόπους που μπορείς και εσύ να βοηθήσεις τον οργανισμό σου.

1. Η θερμότητα από λάπτοπ και κινητά

Η αυξημένη θερμοκρασία στην περιοχή των όρχεων μειώνει την παραγωγή σπέρματος. Η χρήση του φορητού υπολογιστή πάνω στα πόδια ή η τοποθέτηση του κινητού στην μπροστινή τσέπη του παντελονιού δημιουργεί τοπική υπερθέρμανση, επηρεάζοντας την κινητικότητα και τη μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Ακόμα και το παρατεταμένο κάθισμα σε θερμαινόμενα καθίσματα αυτοκινήτου έχει αρνητική επίδραση.

2. Το άγχος της καθημερινότητας

Το χρόνιο ψυχολογικό στρες επιδρά στις ορμόνες που ρυθμίζουν την αναπαραγωγική λειτουργία. Η κορτιζόλη, η λεγόμενη «ορμόνη του στρες», μειώνει τα επίπεδα τεστοστερόνης, διαταράσσει τη σπερματογένεση και μπορεί να προκαλέσει ελάττωση του όγκου ή της κινητικότητας του σπέρματος. Η έλλειψη ύπνου επιδεινώνει ακόμη περισσότερο το πρόβλημα.

3. Η καθιστική ζωή και η παχυσαρκία

Η έλλειψη άσκησης συνδέεται με αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων στους άνδρες, ενώ το αυξημένο σωματικό λίπος προκαλεί θερμική καταπόνηση στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Η παχυσαρκία συνοδεύεται συχνά από διαταραχές στην παραγωγή τεστοστερόνης, αλλά και από αυξημένο οξειδωτικό στρες – συνθήκες που μειώνουν σημαντικά τη γονιμότητα.

4. Το κάπνισμα – δεν προκαλεί μόνο καρκίνο

Το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά όλες τις παραμέτρους του σπέρματος: μειώνει την ποσότητα, αλλοιώνει τη μορφολογία και επηρεάζει την κινητικότητα. Επίσης, προκαλεί αγγειακές αλλοιώσεις που επηρεάζουν και τη στυτική λειτουργία. Ακόμα και το παθητικό κάπνισμα έχει συσχετιστεί με μείωση της ποιότητας του σπέρματος. Διαταραχές στην μορφολογία του σπέρματος οφείλονται στο οξειδωτικό στρές που προκαλεί το κάπνισμα, ενώ η διακοπή του για διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών μπορεί να οδηγήσει σε εμφανή βελτίωση του σπερμοδιαγράμματος.

5. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ μειώνει την τεστοστερόνη και διαταράσσει τον άξονα υπόφυσης–όρχεων. Το αποτέλεσμα είναι λιγότερα και λιγότερο κινητά σπερματοζωάρια, καθώς και μειωμένη λίμπιντο. Το περιστασιακό ποτό δεν δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα, αλλά η καθημερινή κατανάλωση βλάπτει σοβαρά την αναπαραγωγική ικανότητα.

6. Η κακή διατροφή και τα έτοιμα φαγητά

Τα λιπαρά, επεξεργασμένα και πλούσια σε ζάχαρη τρόφιμα αυξάνουν το σωματικό βάρος και προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση στον οργανισμό. Η ανεπάρκεια σε βιταμίνες όπως η C, η Ε, η D, ο ψευδάργυρος και το σελήνιο επηρεάζει την ποιότητα του σπέρματος. Η κατανάλωση fast food και τηγανισμένων τροφών έχει συσχετιστεί με αυξημένο ποσοστό μορφολογικά ανώμαλων σπερματοζωαρίων.

7. Η υπερβολική χρήση προπονητικών συμπληρωμάτων

Πολλά συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται στο γυμναστήριο περιέχουν αναβολικά στεροειδή ή άλλες ουσίες που καταστέλλουν την παραγωγή τεστοστερόνης. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν ατροφία των όρχεων, απουσία σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία) και πλήρη αναστολή της γονιμότητας, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν είναι αναστρέψιμη. Παρατηρείται ιδιαίτερα σε ασθενείς με μειωμένη FSH,LH , λόγω της επιρροής στον άξονα υπόφυσης-όρχεων

8. Η επαφή με τοξικές ουσίες στον χώρο εργασίας

Άνδρες που εργάζονται σε περιβάλλοντα με χημικά, βαρέα μέταλλα ή φυτοφάρμακα – όπως αγρότες, εργάτες βιομηχανιών ή τεχνικοί συνεργείων – εκτίθενται σε ουσίες που επηρεάζουν άμεσα τη σπερματογένεση. Η χρήση κατάλληλων μέσων προστασίας και η ιατρική παρακολούθηση είναι απαραίτητη σε τέτοιες περιπτώσεις.

9. Η συχνή χρήση αντιφλεγμονωδών και άλλων φαρμάκων

Φάρμακα όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ), τα αντιβιοτικά, τα αντικαταθλιπτικά και τα αναβολικά σκευάσματα μπορούν να μειώσουν την κινητικότητα ή και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Η χρόνια χρήση ή η υπέρβαση της συνιστώμενης δόσης χωρίς ιατρική καθοδήγηση είναι επικίνδυνη.

10. Η έλλειψη ιατρικού ελέγχου

Πολλοί άνδρες αποφεύγουν να επισκεφθούν ουρολόγο ή ανδρολόγο, ακόμα και όταν υπάρχει πρόβλημα. Ο τακτικός προληπτικός έλεγχος, ειδικά μετά τα 30-35 έτη, μπορεί να εντοπίσει καταστάσεις όπως κιρσοκήλη, ορμονικές διαταραχές ή υποκλινικές λοιμώξεις όπως είναι το ουρεόπλασμα, πριν αυτές επηρεάσουν σοβαρά τη γονιμότητα.

Συμπέρασμα

Η ποιότητα του σπέρματος είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τον τρόπο ζωής. Μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα μπορούν να κάνουν τη διαφορά – όχι μόνο για την αναπαραγωγική ικανότητα αλλά και για τη γενικότερη υγεία. Αν υπάρχει δυσκολία σύλληψης, ο πρώτος και πιο απλός έλεγχος για τον άνδρα είναι το σπερμοδιάγραμμα, μια εξέταση που μπορεί να δώσει απαντήσεις και να κατευθύνει κατάλληλα τη διάγνωση και τη θεραπεία.

Η ενημέρωση και η πρόληψη είναι το πρώτο βήμα. Και το σημαντικότερο: το σπέρμα αλλάζει. Με τις σωστές κινήσεις, η ποιότητά του μπορεί να βελτιωθεί μέσα σε 2-3 μήνες.

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί