Τα δάση, τα λιβάδια, οι θάμνοι και τα εδάφη σε φυσικά τοπία απορροφούν παγκοσμίως έως και δύο τρίτα λιγότερο άζωτο από τον αέρα από ό,τι είχε υπολογιστεί μέχρι τώρα, σύμφωνα με την βιολόγο Bettina Weber από το Γκρατς της Αυστρίας. Αυτό είναι κακή είδηση για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, καθώς τα φυτά χρειάζονται μεγάλη ποσότητα αυτού του θρεπτικού συστατικού για να αναπτυχθούν και να δεσμεύσουν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Το άζωτο (N) είναι ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας για όλα τα ζωντανά όντα και χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, για τη σύνθεση πρωτεϊνών και του γενετικού υλικού.

"Στην στοιχειακή του μορφή, αποτελεί το 78% της ατμόσφαιρας της Γης", εξήγησε η Weber στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, η οποία πραγματοποιεί έρευνα στο Ινστιτούτο Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Γκρατς, 

Ωστόσο, ούτε τα φυτά, ούτε τα ζώα, ούτε οι άνθρωποι μπορούν να το απορροφήσουν απευθείας από τον αέρα. Αυτό μπορούν να το κάνουν μόνο τα μικρόβια.

"Τα βακτήρια που δεσμεύουν άζωτο μετατρέπουν το αέριο άζωτο σε αμμώνιο, το οποίο χρησιμοποιούν τα φυτά για να αναπτυχθούν, να παραμείνουν υγιή και να αναπαραχθούν", δήλωσε η επικεφαλής της μελέτης, Carla Reis Ely από το Oregon State University (ΗΠΑ), σε σχετική ανακοίνωση: "Στα φυσικά οικοσυστήματα, η δέσμευση αζώτου βελτιώνει τη γονιμότητα του εδάφους και υποστηρίζει την ανάπτυξη των φυτών, αυξάνοντας έτσι την αποθήκευση άνθρακα".

"Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, σε φυσικά τοπία, όπως δάση και εδάφη χωρίς ανθρώπινη χρήση, περισσότερο από το ήμισυ της δέσμευσης αζώτου πραγματοποιείται από μικροοργανισμούς, δηλαδή το 56%», ανέφερε η Weber: "Το 26% αυτού δεσμεύεται από ελεύθερους μικροοργανισμούς στο έδαφος, οι οποίοι το λιπαίνουν, κάτι που αργότερα ωφελεί τα φυτά".

Επίσης, οι λεγόμενες εδαφικές κρούστες, με 18% της δέσμευσης αζώτου σε φυσικά τοπία, έχουν μια σημασία που δεν είχε ληφθεί υπόψη μέχρι τώρα, και εξηγεί: "Αυτή η κοινότητα βακτηρίων, μυκήτων, βρύων, λειχήνων και φυκών υπάρχει παντού σε ξηρές περιοχές και λειτουργεί ως τοπικό λίπασμα, εξασφαλίζοντας ότι άλλα φυτά μπορούν να εγκατασταθούν και εμποδίζοντας έτσι την ερημοποίηση".

Το 19% της δέσμευσης αζώτου στα φυσικά οικοσυστήματα πραγματοποιείται σε δέντρα που συνεργάζονται με μικροοργανισμούς που δεσμεύουν άζωτο, το 17% σε βότανα και το 9% σε θάμνους, σύμφωνα με τις ερευνήτριες.

Το υπόλοιπο 11% δεσμεύεται σε φυλλώματα, νεκρό ξύλο, βρύα που αναπτύσσονται στο έδαφος και λειχήνες.

Συνολικά, δεσμεύονται 65 εκατομμύρια τόνοι αζώτου ετησίως. "Ωστόσο, αυτό είναι κατά ένα τέταρτο έως δύο τρίτα χαμηλότερο από τις προηγούμενες εκτιμήσεις", εξήγησε η Weber: 'Αυτό σημαίνει επίσης ότι το άζωτο λείπει από τη δέσμευση του CO2 και, ως εκ τούτου, από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής". Αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στα κλιματικά μοντέλα και να προσαρμοστούν στα νέα ευρήματα.

Το άζωτο δεσμεύεται από βακτήρια σε γεωργικές εκτάσεις. Ζει κυρίως σε ριζώματα φυτών "πεταλοειδών", όπως φασόλια, μπιζέλια, φακές, σόγια, φιστίκια, λούπινα και τριφύλλι. Εκεί, σύμφωνα με τα ευρήματα των επιστημόνων, σημειώθηκε αύξηση κατά 75% τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: πρώτον, η καλλιέργεια έχει εντατικοποιηθεί και, δεύτερον, σήμερα καλλιεργούνται περισσότερες σόγια. "Η καλλιέργεια σόγιας είναι πλέον υπεύθυνη για το 60% της δέσμευσης αζώτου στον αγροτικό τομέα", σύμφωνα με τον Weber.

"Το 33% προέρχεται από λιβάδια και βοσκοτόπια, κυρίως από τριφύλλι". Όλα τα άλλα γεωργικά προϊόντα μαζί αντιπροσωπεύουν μόνο το 7%.

Η αυξημένη δέσμευση αζώτου στη γεωργία δεν είναι μόνο θετική, σύμφωνα με τις ερευνητές. "Η χρήση αζωτοδεσμευτικών φυτών στην εναλλασσόμενη καλλιέργεια μπορεί να προάγει μακροπρόθεσμα την υγεία του εδάφους και να μειώσει τις περιβαλλοντικές ζημίες από τα χημικά λιπάσματα", εξήγησε η Reis Ely: "Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα αζώτου διαταράσσει την ισορροπία των θρεπτικών συστατικών στο έδαφος και μπορεί να διεισδύσει στα υπόγεια ύδατα ή να καταλήξει σε λίμνες και ποτάμια, προκαλώντας την ανάπτυξη φυκιών και βλάβες στη ζωή του νερού".

"Όταν οι αγρότες χρησιμοποιούν περισσότερα λιπάσματα από ό,τι μπορούν να απορροφήσουν τα φυτά, αυτό οδηγεί σε επιπλέον εκπομπές αζωτούχων αερίων με διαφορετικές επιπτώσεις", ανέφερε η Weber.
Έτσι, τα οξείδια του αζώτου NO και NO2 είναι τοξικά αέρια, ενώ το υποξείδιο του αζώτου (N2O) είναι ένα πολύ ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου.

"Τα ίδια αποτελέσματα παρατηρούνται και στην καλλιέργεια σόγιας", εξήγησε: "Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν η βιομάζα που απομένει μετά τη συγκομιδή σαπίζει".

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό "Nature".

Πηγές:
Nature

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]