Ευεξία σώματος και νου στη σύγχρονη εποχή

Η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από υψηλές απαιτήσεις, ταχύτατους ρυθμούς ζωής, και συνεχή έκθεση σε πληροφορίες και στρεσογόνες καταστάσεις. Οι συνέπειες αυτών των συνθηκών επηρεάζουν όχι μόνο την ψυχική υγεία, αλλά και τη σωματική. Η έννοια της ολιστικής ευεξίας — που περιλαμβάνει τη φροντίδα του σώματος και του νου ως ενιαίο σύνολο — αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία.

Τι είναι η ευεξία σώματος και νου;

Η ευεξία δεν είναι απλώς η απουσία ασθένειας. Είναι μια δυναμική κατάσταση ισορροπίας, όπου το άτομο νιώθει σωματικά υγιές, ψυχικά ήρεμο και κοινωνικά συνδεδεμένο. Συγκεκριμένα:

• Σωματική ευεξία: ισορροπημένη διατροφή, τακτική σωματική άσκηση, επαρκής ύπνος, αποφυγή βλαβερών ουσιών.
• Ψυχική/νοητική ευεξία: διαχείριση συναισθημάτων, ψυχική ανθεκτικότητα, θετική σκέψη, προσωπική ανάπτυξη.1

Η σύνδεση μεταξύ σώματος και νου είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένη. Ό,τι επηρεάζει το ένα, επιδρά άμεσα στο άλλο.

Οι προκλήσεις της σύγχρονης ζωής

Παρά την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, η εποχή μας φέρνει σημαντικά εμπόδια στην επίτευξη ευεξίας λόγω:

• Καθιστικής ζωής & τεχνολογικής εξάρτησης
• Χρόνιου στρες και άγχους επίδοσης
• Έλλειψης νοήματος και υπαρξιακής αβεβαιότητας
• Κοινωνικής απομόνωσης, παρότι "διασυνδεδεμένοι"

Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν σε σωματικές παθήσεις (όπως καρδιοπάθειες, διαβήτη, νεφρική νόσο) αλλά και σε ψυχικές διαταραχές (άγχος, κατάθλιψη, burnout).

Η σημασία της ολιστικής προσέγγισης

Η φροντίδα σώματος και νου πρέπει να αντιμετωπίζεται συνολικά και προληπτικά, όχι μόνο όταν προκύπτει πρόβλημα. Ορισμένα βασικά στοιχεία αυτής της προσέγγισης είναι:

✅ 1. Σωματική δραστηριότητα

Η τακτική άσκηση (ακόμα και ήπια, όπως περπάτημα) βελτιώνει τη διάθεση, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και ρυθμίζει το άγχος.2

✅ 2. Ποιότητα ύπνου

Ο ύπνος είναι η βάση της σωματικής και ψυχικής ανανέωσης. Η έλλειψή του σχετίζεται με κατάθλιψη, μειωμένη συγκέντρωση και εξασθένιση του ανοσοποιητικού.

✅ 3. Διατροφή

Μια θρεπτική διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και καλά λιπαρά υποστηρίζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και του σώματος.

✅ 4. Ενσυνειδητότητα (mindfulness) και ψυχολογική φροντίδα

Η πρακτική της παρουσίας στο παρόν μειώνει το στρες και ενισχύει τη συναισθηματική ρύθμιση. Η ψυχοθεραπεία και η αυτογνωσία αποτελούν βασικούς πυλώνες ευεξίας.

✅ 5. Σχέσεις και κοινωνική σύνδεση 

Η αίσθηση του "ανήκειν", της κοινότητας και της αυθεντικής επικοινωνίας λειτουργεί προστατευτικά απέναντι στη μοναξιά και το ψυχικό βάρος.

Η δύναμη των μικρών συνηθειών

Η ευεξία δεν είναι ένας απώτερος στόχος· είναι το άθροισμα καθημερινών επιλογών. Ακόμη και μικρές αλλαγές — ένα 10λεπτο περπάτημα, λίγες ανάσες ενσυνειδητότητας ή ένα ζεστό γεύμα — έχουν συσωρευτικό θετικό αποτέλεσμα.3,4,5,6

• Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση Ψυχικής Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO, 2023), 1 στους 8 ανθρώπους παγκοσμίως υποφέρει από κάποια ψυχική διαταραχή — κυρίως αγχώδεις διαταραχές και κατάθλιψη.7
• Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του Ευρωβαρόμετρου, το 35% των ενηλίκων αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν καθημερινό ή συχνό άγχος.8

📌 Καθιστική Ζωή και Υγεία

• Ο ΠΟΥ υπολογίζει ότι το 27% των ενηλίκων παγκοσμίως δεν ακολουθούν τα ελάχιστα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Η καθιστική ζωή αυξάνει κατά 20–30% τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου.9
• Στην Ελλάδα, περίπου 6 στους 10 ενήλικες δεν ασκούνται συστηματικά, ενώ αυξάνεται η χρήση ψηφιακών μέσων και ο χρόνος μπροστά σε οθόνες.8,10

📌 Παραδείγματα: 

Η Μαρία, 37 ετών, εργαζόμενη μητέρα δύο παιδιών, ανέφερε πως "ένιωθα διαρκώς εξαντλημένη, παρόλο που δεν είχα οργανικό πρόβλημα. Όταν ξεκίνησα να αφιερώνω 15 λεπτά για γιόγκα και αναπνοές καθημερινά, ένιωσα την πρώτη ανάσα ελευθερίας".

Ο Γιώργος, 45 ετών, IT ειδικός, άρχισε να περπατά καθημερινά 30 λεπτά έπειτα από προτροπή του γιατρού του. «Έπεσε η πίεσή μου, βελτιώθηκε ο ύπνος μου, και ένιωσα πιο καθαρό το μυαλό μου από το πρώτο κιόλας δεκαήμερο».

📌  Διατροφή και Ψυχική Υγεία

• Έρευνες δείχνουν ότι η Μεσογειακή διατροφή μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης έως και 33%, χάρη στα αντιοξειδωτικά και ωμέγα-3.
• Αντιθέτως, διατροφή πλούσια σε ζάχαρη, επεξεργασμένα τρόφιμα και τρανς λιπαρά σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά άγχους και κόπωσης.11

📌 Παράδειγμα:

Η Ανθή, φοιτήτρια 21 ετών, άλλαξε τη διατροφή της μετά από συμβουλή διατροφολόγου: «Δεν περίμενα ότι το να κόψω τα ενεργειακά ποτά και να τρώω πρωινό θα είχε τόσο άμεσο αποτέλεσμα στην ενέργειά μου και την ψυχολογία μου».

📌 Ενσυνειδητότητα και Ψυχολογική Ανθεκτικότητα

• Μελέτες δείχνουν ότι πρακτικές όπως διαλογισμός ενσυνειδητότητας (mindfulness meditation) μειώνουν το άγχος, ενισχύουν τη συγκέντρωση και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.
• Ένα μόλις 10λεπτο την ημέρα, για 2–4 εβδομάδες, μπορεί να αλλάξει τη λειτουργία του εγκεφάλου σε περιοχές που σχετίζονται με το στρες και τα συναισθήματα.12

📌 Παράδειγμα:

Ο Νίκος, επιχειρηματίας, δηλώνει: «Ξεκίνησα με app ενσυνειδητότητας απλώς για να διαχειριστώ το στρες της δουλειάς. Σήμερα το mindfulness είναι το “κλειδί” που μου επιτρέπει να ηρεμώ χωρίς να πνίγομαι στη ροή των υποχρεώσεων».

Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πως:

• Η ολιστική φροντίδα σώματος και νου δεν είναι απλώς μια θεωρία ή «μόδα» ευεξίας· είναι αναγκαιότητα.
• Μικρές, πρακτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο στη φυσική και ψυχική μας ισορροπία.

✅ Πρόταση για Εφαρμογή

Για όποιον επιθυμεί να ενισχύσει την ευεξία του:

• 📅 Ξεκινήστε με 10 λεπτά ημερησίως για χαλάρωση/αναπνοή.
• 🚶‍♀️ Προσθέστε ένα 20λεπτο περπάτημα καθημερινά.
• 🥗 Βελτιώστε ένα μόνο γεύμα την ημέρα (π.χ. μεσογειακό πρόγευμα).
• 📵 Μειώστε την έκθεση σε οθόνες πριν τον ύπνο.
• 💬 Αναζητήστε κοινωνική στήριξη ή επαφή — όχι μόνο ψηφιακή.

✅🧠 Τεστ Αυτοαξιολόγησης Ευεξίας

(World Health Organization – Five Well-Being Index)13

Οδηγίες: Παρακαλώ, αξιολογήστε πόσο συχνά αισθανθήκατε όπως περιγράφεται παρακάτω τις τελευταίες 2 εβδομάδες.

Για κάθε δήλωση, σημειώστε έναν αριθμό από 0 έως 5:

Ερωτήσεις:

1. Ένιωθα χαρούμενος/η και ευχαριστημένος/η με τη ζωή.
2. Ξυπνούσα με αίσθηση ότι έχω ενέργεια και ξεκούραση.
3. Ένιωθα ότι η καθημερινότητά μου έχει ενδιαφέρον.
4. Ένιωθα ήρεμος/η και χαλαρός/ή.
5. Αισθανόμουν γεμάτος/η ενέργεια.

✅ Αξιολόγηση αποτελέσματος

• Συνολική βαθμολογία: Άθροισε τις τιμές των 5 απαντήσεων → Μέγιστο: 25 βαθμοί
• Για αξιολόγηση ευεξίας: Πολλαπλασίασε το άθροισμα × 4 για να προκύψει ποσοστό % ευεξίας (0%–100%)
• Ερμηνεία:
• Κάτω από 50% → πιθανή μείωση ευεξίας, χρήσιμη μια αξιολόγηση από ειδικό
• Πάνω από 70% → ικανοποιητικό επίπεδο ευημερίας
• 100% → άριστη ευεξία τις τελευταίες 2 εβδομάδες

🗓️ Πρόγραμμα 7 Ημερών για Ενίσχυση Ευεξίας Σώματος και Νου

💡 Επαναλαμβάνετε το πρόγραμμα κάθε εβδομάδα με νέες μικρές παραλλαγές για διατήρηση του ενδιαφέροντος.

Συμπεράσματα

Στη σύγχρονη εποχή, η αναζήτηση της ευεξίας σώματος και νου αποτελεί πράξη αντίστασης απέναντι στον αποσπασματικό, αγχωτικό τρόπο ζωής. Μέσα από την ολιστική φροντίδα του εαυτού, μπορούμε να χτίσουμε ανθεκτικότητα, ποιότητα ζωής και εσωτερική πληρότητα.

Η υγεία δεν είναι απλώς το αντίθετο της ασθένειας. Είναι η συνειδητή καλλιέργεια της ευζωίας, με σεβασμό στις ανάγκες του σώματος και του νου.

📚 Ενδεικτική Βιβλιογραφία

1. World Health Organization. Preamble to the Constitution of the World Health Organization as adopted by the International Health Conference, New York, 19–22 June, 1946. Geneva: WHO; 1948.
2. Penedo FJ, Dahn JR. Exercise and well-being: A review of mental and physical health benefits. Curr Opin Psychiatry. 2005 Mar;18(2):189–93.
3. Siegel DJ. The developing mind: How relationships and the brain interact to shape who we are. 2nd ed. New York: Guilford Press; 2012.
4. Ryff CD. Psychological well-being in adult life. Curr Dir Psychol Sci. 1995 Oct;4(4):99–104.
5. Καραγιαννίδης Χ. Ολιστική υγεία και ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο; 2022.
6. Goleman D. Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. New York: Bantam Books; 2006.
7. World Health Organization. Global status report on physical activity 2023. Geneva: WHO; 2023.
8. Eurobarometer. Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 513: Ψυχική Υγεία. Brussels: European Commission; 2023. Ελληνικά στοιχεία: Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), σε συνεργασία με Eurobarometer.
9. World Health Organization. World mental health report: Transforming mental health for all. Geneva: WHO; 2023.
10. Sleep Foundation. Sleep and mental health [Internet]. Washington (DC): Sleep Foundation; 2022 [cited 2025 Jul 24]. Available from:     https://www.sleepfoundation.org
11. Lai JS, Hiles S, Bisquera A, Hure AJ, McEvoy M, Attia J. A systematic review and meta-analysis of dietary patterns and depression in community-dwelling adults. Am J Clin Nutr. 2014 Jan;99(1):181–97.
12. Khoury B, Sharma M, Rush SE, Fournier C. Mindfulness-based stress reduction for healthy individuals: A meta-analysis. J Psychosom Res. 2015 Jun;78(6):519–28.
13. World Health Organization. Wellbeing measures in primary health care: The DEPCARE project. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 1998.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί