Η επιστροφή από τις διακοπές, ενώ συχνά συνοδεύεται από όμορφες αναμνήσεις και ανανεωμένη διάθεση, μπορεί ωστόσο ταυτόχρονα  να φέρει μαζί της ένα αίσθημα έντονης κόπωσης. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι σπάνιο και πολλοί άνθρωποι το βιώνουν. Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα και το μυαλό δυσκολεύονται να προσαρμοστούν ξανά στους απαιτητικούς ρυθμούς της καθημερινότητας ενώ η ξεκούραση ή ο ύπνος δεν αρκούν για να αποκαταστήσουν πλήρως την ενεργητικότητα.

Πιθανά αίτια

Επαφή με παθογόνους μικροοργανισμούς

Στις διακοπές οι συνθήκες αλλάζουν. Η συμμετοχή σε δραστηριότητες με συνωστισμό, οι επισκέψεις σε πολυσύχναστους χώρους, οι αλλαγές στο κλίμα, αλλά και οι συχνές έξοδοι για φαγητό σε εστιατόρια ή καντίνες αυξάνουν τις πιθανότητες έκθεσης σε μικρόβια. Επιπλέον, οι ελλιπείς υγειονομικές συνθήκες σε ορισμένους προορισμούςόπως και η απρόσεκτη σεξουαλική συμπεριφορά, μπορούν να ευνοήσουν τη μετάδοση λοιμώξεων. Ακόμη και μια απλή γαστρεντερίτιδα ή μια αναπνευστική ίωση μπορεί να αφήσει το άτομο με έντονη κούραση, είτε στη φάση της επώασης είτε και μέρες μετά την ανάρρωση. Σημαντικό ρόλο παίζει η αφυδάτωση και η συνεχής διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος, που εξαντλούν τις ενεργειακές αποθήκες.

Διαταραχές ύπνου και αϋπνία

Κατά τη διάρκεια των διακοπών, ο ύπνος συχνά δεν είναι ποιοτικός. Η υπερβολική κατανάλωση καφέ, αλκοόλ ή ενεργειακών ποτών, καθώς και οι συχνές βραδινές έξοδοι, απορρυθμίζουν τα βιολογικά συστήματα που ρυθμίζουν τον κύκλο ύπνου και εγρήγορσης. Ειδικά σε ταξίδια μεγάλων αποστάσεων με αεροπλάνο, το λεγόμενο jetlag προκαλεί διαταραχή στο βιολογικό ρολόι λόγω της απότομης αλλαγής ζώνης ώρας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία στον ύπνο και την παρατεταμένη κόπωση.

Το άγχος της προσαρμογής

Η επιστροφή στην καθημερινή ρουτίνα είναι από μόνη της πηγή στρες. Η απότομη αλλαγή από την ξεκούραση και την ανεμελιά των διακοπών στην απαιτητική εργασία, οι οικογενειακές υποχρεώσεις που έχουν συσσωρευτεί αλλά και οι επαγγελματικές εκκρεμότητες που περιμένουν λύση, δημιουργούν μεγάλη ψυχολογική πίεση. Το άγχος αυτό συχνά εξαντλεί τον οργανισμό, μειώνει την αντοχή και επιδεινώνει το αίσθημα κόπωσης.

Συνήθειες που εντείνουν την κόπωση μετά τις διακοπές

Απότομη επιστροφή στην εργασία

Η γρήγορη μετάβαση από την ξεκούραση στη δουλειά χωρίς περιθώριο προσαρμογής κουράζει τον οργανισμό. Είναι χρήσιμο να αφήνει κανείς 1-2 μέρες πριν επιστρέψει στο γραφείο, ώστε να οργανώσει ομαλά τον ρυθμό του. Επίσης, καλό είναι να αποφεύγονται απαιτητικές υποχρεώσεις με αυστηρές προθεσμίες τις πρώτες ημέρες.

Ανθυγιεινή διατροφή

Η σωστή διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη της κόπωσης. Το σώμα χρειάζεται βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και ποιοτικές πηγές πρωτεΐνης για να λειτουργήσει σωστά. Η μεσογειακή διατροφή, με έμφαση στο ψάρι, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και το ελαιόλαδο, αποτελεί το καλύτερο μοντέλο. Αντίθετα, η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος, κορεσμένων λιπαρών, γλυκαντικών και επεξεργασμένων τροφών οδηγεί σε μειωμένη ενέργεια. Σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγεται το αλκοόλ και η υπερβολική καφεΐνη, καθώς και τα βαριά γεύματα πριν τον ύπνο.

Καθιστική ζωή

Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας επιβαρύνει το σώμα. Αντίθετα, η άσκηση ενεργοποιεί τον μεταβολισμό και ενισχύει το ανοσοποιητικό. Δεν χρειάζεται απαραίτητα έντονη προπόνηση: απλές καθημερινές κινήσεις, όπως το ανέβασμα σκάλας, το περπάτημα αντί για χρήση αυτοκινήτου και ο πρωινός περίπατος στον ήλιο, αρκούν για να βελτιώσουν τη διάθεση και να ομαλοποιήσουν την παραγωγή ορμονών που ρυθμίζουν τον ύπνο και την ενέργεια.

Ακατάλληλο περιβάλλον ύπνου

Ο ποιοτικός ύπνος είναι απαραίτητος για την ανάκτηση δυνάμεων. Η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, το μπλε φως από οθόνες και η τηλε-εργασία που επεκτείνεται μέχρι αργά το βράδυ, αποσυντονίζουν το βιολογικό ρολόι. Ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου, η έκθεση στο φυσικό φως το πρωί και η απομάκρυνση συσκευών από το υπνοδωμάτιο συμβάλλουν καθοριστικά στην ξεκούραση. Ο χώρος ύπνου πρέπει να είναι δροσερός, ήσυχος και ευάερος.

Το κάπνισμα

Τέλος, το ενεργητικό αλλά και το παθητικό κάπνισμα αποτελούν σημαντική αιτία κόπωσης, αφού επιβαρύνουν τον οργανισμό με τοξικές ουσίες και μειώνουν την άμυνα του ανοσοποιητικού.

Συμπέρασμα

Η κόπωση που εμφανίζεται μετά τις διακοπές είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, σωματικών και ψυχολογικών. Μπορεί να συνδέεται με λοιμώξεις, διαταραχές ύπνου ή απλά με την πίεση της επανένταξης στην καθημερινότητα. Η υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών, όπως η σωστή διατροφή, η τακτική άσκηση, ο ποιοτικός ύπνος και η αποφυγή κακών συνηθειών (κάπνισμα, αλκοόλ), βοηθούν σημαντικά στη μείωση των συμπτωμάτων. Ακολουθώντας βασικούς κανόνες προσαρμογής, το πέρασμα από την ανεμελιά των διακοπών στη ρουτίνα μπορεί να γίνει πιο ομαλό και να διατηρηθεί η αίσθηση ανανέωσης για μεγαλύτερο διάστημα.Σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα παρατείνονται ή είναι ιδιαίτερα έντονα, συνιστάται η ιατρική εξέταση ώστε να αποκλειστεί υποκείμενο νόσημα.

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]