Η ατμοσφαιρική ρύπανση, και το θερμικό στρες λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας συνθέτουν ένα θανατηφόρο κοκτέιλ για την ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα. Βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυοι και χρόνια πάσχοντες είναι περισσότερο ευάλωτοι.

Το θέμα απασχόλησε το πρώτο επιστημονικό τραπέζι συζήτησης για κρίσιμα ζητήματα δημόσιας υγείας, που διοργάνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης στα πλαίσια της παρουσίας του στην 89η ΔΕΘ, με την συμμετοχή ειδικών επιστημόνων.

Οι πνεύμονες καλύπτουν επιφάνεια όσο ένα διαμέρισμα

Το αναπνευστικό σύστημα ουσιαστικά συμπορεύεται με το περιβάλλον γιατί είναι μια τεράστια επιφάνεια ανταλλαγής με αυτό, ανέφερε η κ. Κατερίνα Μανίκα, καθηγήτρια Πνευμονολογίας - Φυματιολογίας  στο ΑΠΘ και διευθύντρια της πανεπιστημιακήςΠνευμονολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο "Γ. Παπανικολάου".

"Φανταστείτε ότι αν βάλουμε τις κυψελίδες μέσα στον πνεύμονά μας σε μια επιφάνεια, θα καλύψουμε 70 τ.μ., δηλαδή έχουμε μέσα μας μια επιφάνεια ανταλλαγής αερίων ίση με ένα διαμέρισμα", τόνισε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως εκτός από οξυγόνο ο οργανισμός λαμβάνει από το περιβάλλον διάφορες άλλες ουσίες, όπως:

  • Ιούς και μικρόβια. Αυτός είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος μολύνεται από αερογενείς λοιμώξεις.
  • Αλλεργιογόνα, όπως η γύρη, τα ακάρεα, στα οποία αν είναι κάποιος αλλεργικός μπορεί να κάνει εκδηλώσεις βρογχικού άσθματος ή ρινίτιδας.
  • Τον καπνό του τσιγάρου που οδηγεί σε ΧΑΠ και καρκίνο του πνεύμονα.
  • Μπορεί ένας άνθρωπος στην εργασία του να εισπνέει ουσίες όπως οι ίνες αμιάντου, με βλαπτική επίδραση στον πνεύμονα.
  • Σωματίδια και διάφορα αέρια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Ως προς την επίδραση της κλιματικής αλλαγής, η καθηγήτρια επικαλέστηκε πρόσφατη μελέτη, για τις χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος, όπου οι πληθυσμοί είναι πιο ευπαθείς, που κατέδειξε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου σημαίνει αύξηση της θνητότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα κατά 2% και από αναπνευστικά νοσήματα κατά 4%.

Πώς επηρεάζονται έγκυοι και νεογνά

"Η ατμοσφαιρική ρύπανση, και ιδιαίτερα τα μικροσωματίδια, το οξείδιο του αζώτου και το όζον, στην έγκυο γυναίκα μπορεί να περάσει μέσω των πνευμόνων στην κυκλοφορία του αίματος, αυτό οδηγεί σε αυξημένο οξειδωτικό στρες, σε φλεγμωνώδεις αντιδράσεις και αυτό επηρεάζει τη ροή του αίματος στον πλακούντα", ανέφερε η κ. Θεοδώρα Παπαμήτσου καθηγήτρια Ιστολογίας - Εμβρυολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ.

Πολλές έρευνες, όπως είπε, έχουν δείξει πως μπορεί να προκαλέσει ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης, πρόωρο τοκετό και χαμηλού βάρους γεννήσεις. Επίσης, υπάρχει περίπτωση εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων στα παιδιά, όπως είναι το άσθμα και η χρόνια βρογχίτιδα. Στους ενήλικες η ρύπανση μπορεί να συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και ορισμένες μορφές καρκίνου, ενώ οι ηλικιωμένοι, που έχουν ήδη κάποιες παθήσεις, μπορεί να επιβαρυνθούν περισσότερο.

"Επομένως, η ρύπανση δεν είναι απλώς περιβαλλοντικό αλλά ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας", τόνισε η κ. Παπαμήτσου, επισημαίνοντας παράλληλα ότι οι τοξικές ουσίες του περιβάλλοντος, όπως τα φυτοφάρμακα και τα εντομοκτόνα, μπορούν να δράσουν ως ενδοκρινικοί διαταράκτες επηρεάζοντας την ορμονική ισορροπία του εμβρύου και την φυσιολογική ανάπτυξη των οργάνων. Από την πλευρά τους, τα βαρέα μέταλλα, όπως ο μόλυβδος, ο υδράργυρος, το κάδμιο, διαπερνούν τον πλακούντα και συσσωρεύονται στους εμβρυικούς ιστούς, κάτι που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των διάφορων οργάνων και όλα τα συστήματα.

Το θανατηφόρο κοκτέιλ

Για θανατηφόρο κοκτέιλ στην ατμόσφαιρα που συνθέτουν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι σε συνδυασμό με το θερμικό στρες, έκανε λόγο ο κ. Δρόσος Τσαβλής, ιατρός πνευμονολόγος - φυματιολόγος διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Νοσημάτων Θώρακος Ελλάδος.

"Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το 2024 σημειώθηκαν 311.000 πρόωροι θάνατοι, οφειλόμενοι στην ατμοσφαιρική ρύπανση", ανέφερε, προσθέτοντας πως πιο επικίνδυνα είναι τα αιωρούμενα σωματιδια, και κυρίως αυτά με διάμετρο μικρότερη των 2,5 μικρομέτρων (ΡΜ 2,5), τα οποίαυ λόγω μικρότερου μεγέθους μπορούν να εισχωρήσουν με την εισπνοή όλο και πιο βαθιά μέσα στο αναπνευστικό μας σύστημα και να φτάσουν ακόμα και στους πιο μικρούς αεραγωγούς. "Σκεφτείτε ότι μια ανθρώπινη τρίχα έχει διάμετρο 50 μικρόμετρα, ένας κόκκος άμμου έχει 90 μικρόμετρα", σημείωσε.

Παρατήρησε πως η Θεσσαλονίκη είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένη, λόγω της γεωγραφικής της θέσης που ευνοεί τον εγκλωβισμό των σωματιδίων σε πολύ χαμηλά επίπεδα, και υπογράμμισε ότι η πρόληψη βασίζεται σε τρεις άξονες:

  • Η ενημέρωση του κοινού, κυρίως των ευάλωτων ομάδων, όπως τα μωρά, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες και οι χρονίως πάσχοντες.
  • Τα μέτρα που πρέπει να πάρει μια οργανωμένη πολιτεία.
  • Τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε ο καθένας μας ατομικά.

Για το τελευταίο, συνέστησε μεταξύ άλλων να ενημερωνόμαστε για τα επίπεδα ρύπανσης, να μην ανοίγουμε παράθυρα τις ώρες υψηλής ρύπανσης, να αποφεύγουμε την άσκηση αυτές τις ώρες και σε δρόμους υψηλής κυκλοφορίας και αν παίρνουμε φαρμακευτική αγωγή να μην τη διακόπτουμε.

Οι τέσσερις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Δίνοντας έναν όρο της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Θεόδωρος Καρακώστας, ομότιμος καθηγητής Μετεωρολογίας, Κλιματολογίας και Περιβάλλοντος στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, είπε ότι είναι η μακροχρόνια μεταβολή του κλίματος της γης, που οφείλεται στην αυξημένη συγκέντρωση των θερμοκηπιακών αερίων, κάτι που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Το γεγονός έχει τέσσερις κύριες συνέπειες:

  • Οι εποχές. "Η μητέρα φύση μας έδωσε τη δυνατότητα να έχουμε τέσσερις διακριτές εποχές τη χρονιά, εμείς όμως έχουμε καταφέρει να αλλάξουμε τις ημερομηνίες", παρατήρησε.
  • Ο καύσωνας. Λόγω της κλιματικής αλλαγής έχουμε περισσότερα επεισόδια καύσωνα και μεγαλύτερης έντασης.
  • Καταιγίδες. Έχουμε πιο έντονες καταιγίδες, περισσότερο νερό έρχεται από τις καταιγίδες, κι αυτό το βλέπουμε όταν προηγείται μια περίοδος θέρμανσης. "Εμείς το έχουμε μετρήσει και έχουμε βρει ότι για κάθε μισό βαθμό αύξησης της θερμοκρασίας, η καταιγίδα μπορεί να κατακρατήσει 7% περισσότερη υγρασία, με αποτέλεσμα να μας δώσει πολύ περισσότερη βροχή".
  • Ξηρασία: Αν θέλαμε να την αποφύγουμε, πρέπει να δημιουργήσουμε αποταμιευτήρες, που θα γεμίζουν τις περιόδους των βροχών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Ποιες τροφές αυξάνουν την καλή χοληστερόλη