Ασθενής με μεταστατικό καρκίνο πνεύμονα εισήχθη την περασμένη Τρίτη σε έναν από τους γραμμικούς επιταχυντές του Ακτινοθεραπευτικού Ογκολογικού Τμήματος του Θεαγένειου αντικαρκινικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Στην πρώτη θεραπευτική συνεδρία, το ένα από τα δύο οζίδια που εμφάνισε, μεγέθους 1,9 εκατοστών, ακτινοβολήθηκε με την τεχνική της στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας (Stereotactic Body Radiation Therapy - SΒRT). Ήταν ο πρώτος ασθενής που δέχεται την συγκεκριμένη τεχνική σε δημόσιο νοσοκομείο του ΕΣΥ.

Η κ. Κωνσταντίνα Μπόνιου (φωτογραφία), ακτινοθεραπεύτρια ογκολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ στο Ακτινοθεραπευτικό Ογκολογικό Τμήμα του Θεαγένειου, μιλάει στο iatronet.gr για τα πλεονεκτήματα της SBRT έναντι της συμβατικής ακτινοθεραπείας, καθώς και για τις ενδείξεις που καθιστούν έναν ασθενή υποψήφιο για την συγκεκριμένη επιλογή θεραπείας. Η πρώτη εφαρμογή, όπως λέει, είναι αποτέλεσμα της σταδιακής ενσωμάτωσης σύγχρονου εξοπλισμού και απόκτησης εμπειρίας σε μια σειρά από καινοτόμες τεχνικές θεραπείας στο Θεαγένειο τα τελευταία χρόνια.

Στερεοτακτική ακτινοθεραπεία

Το SΒRT είμαι μια ακτινοθεραπευτική τεχνική που εφαρμόζεται σε στοχευμένο πεδίο με ακρίβεια χιλιοστού. Σε μόλις 1 ως 5 συνεδρίες, που πραγματοποιούνται σε συνολική χρονική διάρκεια ως 10 ημερών, ο όγκος ακτινοβολείται με μεγάλη δόση και απότομη πτώση της στη συνέχεια στους γύρω ιστούς. "Είναι μια ριζική θεραπεία, ανώδυνη, αναίμακτη, γρήγορη, φιλική στον ασθενή, που εξασφαλίζει μεγαλύτερη ακρίβεια, προκαλεί μικρότερη βλάβη στους υγιείς ιστούς και έχει λιγότερες παρενέργειες", επισημαίνει η κ. Μπόνιου. Όπως αναφέρει, εφαρμόζεται σε μικρές βλάβες, συνήθως από 3 ως 5 εκατοστών, είτε σε αρχικά στάδια καρκίνου του πνεύμονα είτε σε μικρές μεταστάσεις, στον πνεύμονα, στο ήπαρ, στην σπονδυλική στήλη και στα οστά, σε ασθενείς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν.

"Σκεφτείτε έναν ασθενή 85 ετών με αρχικού σταδίου καρκίνο του πνεύμονα, έναν όγκο 3 εκατοστών, ο οποίος λόγω κάποιας συννοσηρότητας - για παράδειγμα αναπνευστική ή καρδιακή ανεπάρκεια - δεν μπορεί να χειρουργηθεί. Ο συγκεκριμένος ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε SBRT, με 1 ως 5 συνεδρίες που γίνονται μέρα παρά μέρα, αντί για 30 συνεδρίες καθημερινά που θα έκανε με την συμβατική θεραπεία", επισημαίνει η κ. Μπόνιου.

Όπως διευκρινίζει η ίδια, η εφαρμογή της τεχνικής δεν αφορά όλα τα είδη καρκίνου και όλους τους ασθενείς. "Υπάρχουν απόλυτες ενδείξεις, βάσει κατευθυντήριων οδηγιών από την Ευρωπαϊκή και από την Αμερικανική Εταιρεία Ακτινοθεραπείας, για το πότε θα χορηγήσουμε SBRT", σημειώνει.

Η βήμα προς βήμα εξέλιξη

Οι ακτινοθεραπείες εφαρμόζονται στους δύο γραμμικούς επιταχυντές που απέκτησε το 2017-2018 το Θεαγένειο στο πλαίσιο της μεγάλης πανελλαδικής δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Ο υποστηρικτικός ιατροτεχνικός εξοπλισμός και τα λογισμικά που αποκτήθηκαν στη συνέχεια βοήθησαν στην σταδιακή υιοθέτηση μιας σειράς καινοτόμων τεχνικών, η οποία με την σειρά της οδήγησε στην εφαρμογή της στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας.

Η τεχνολογία της τετραδιάστατης αξονικής τομογραφίας (4D-CT) που αποκτήθηκε τον Ιανουάριο του 2024, επέτρεψε αρχικά την εφαρμογή της τεχνικής συγκράτησης της αναπνοής με βαθιά εισπνοή κατά τη διάρκεια της θεραπείας (Deep Inspiration Breath Holding – DIBH).

"Την εφαρμόσαμε σε καρκίνους του μαστού, ειδικά στον αριστερό μαστό, όπου κατά τη διάρκεια της ακτινοβόλησης η καρδιά απομακρύνεται και προστατεύεται", αναφέρει η ακτινοθεραπεύτρια ογκολόγος. Μετά την απόκτηση μεγάλης εμπειρίας στους αριστερούς μαστούς η τεχνική συνδυάστηκε με την επιφανειακά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία (Surface Guided Radiation Therapy – SGRT), η οποία βασίζεται στην αναπαραγωγή ολογράμματος του ασθενούς που λαμβάνει υπόψη και τις κινήσεις του σώματος, άρα και του όγκου, με στόχο τη μέγιστη ακρίβεια στόχευσης.

"Καταγράφει την αναπνοή σε όλες τις φάσεις της και δημιουργεί μια μέση αξονική, προκειμένου να δοθεί ακριβής θεραπεία στον όγκο στόχο. Με την συνδρομή της Τεχνητής Νοημοσύνης το ολόγραμμα μεταφέρεται στην οθόνη του υπολογιστή. Εκεί συγκρίνεται το ολόγραμμα του αξονικού με αυτό της επιφάνειας του ασθενούς και όταν ταυτίζονται ανάβει πράσινο φως ώστε να δοθεί ακτινοβολία. Αν ο ασθενής κουνηθεί λίγο μέσω αναπνοής ή κουνήσει κάποιο χέρι, η εικόνα κοκκινίζει και σταματάει η ακτινοθεραπεία".

Η απόκτηση εμπειρίας στα παραπάνω οδήγησε ως εξέλιξη στην εφαρμογή της στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας, που συνδυάζει και τις προηγούμενες τεχνικές και κατέστησε το Θεαγένειο το πρώτο δημόσιο νοσοκομείο του ΕΣΥ που την εισάγει στην θεραπευτική πρακτική.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Ποιες τροφές αυξάνουν την καλή χοληστερόλη