Διάφορα είδη καρκίνων στο στόμα και μια σειρά από παθήσεις σύνθετης αιτιολογίας που έχουν εκδήλωση στην στοματική κοιλότητα, ορισμένες εκ των οποίων είναι εν δυνάμει θανατηφόρες, αργούν συχνά να διαγνωστούν, γεγονός που δυσχεραίνει την αποτελεσματική θεραπευτική τους αντιμετώπιση.

Καινοτόμος εφαρμογή, που αναπτύσσεται με την συνεργασία του Εργαστηρίου Στοματολογίας του Τμήματος Οδοντιατρικής του ΑΠΘ και της εταιρείας Book Scanner υπόσχεται να συμβάλλει στην έγκαιρη αναγνώριση και διάγνωση των παθήσεων, αξιοποιώντας τις δυνατότητες Τεχνητής Νοημοσύνης και της Μηχανικής Μάθησης.

Ο διευθυντής του Εργαστηρίου, καθηγητής Στοματολογίας στο ΑΠΘ, Αθανάσιος Πουλόπουλος (φωτογραφία) μιλάει στο iatronet.gr για τον τρόπο λειτουργίας της εφαρμογής, η οποία παρουσιάζεται στον εκθεσιακό χώρο του ΑΠΘ στην 89η ΔΕΘ.

Παθήσεις του στόματος

Ο συγκεκριμένος τομέας της Οδοντιατρικής δεν ασχολείται με τα δόντια, αλλά με τους βλεννογόνους και τα μαλακά μόρια (γλώσσα, ούλα, μάγουλα, υπερώα, χείλη, σιελογόνους αδένες) και τις παθήσεις που σχετίζονται με αυτά. "Στο 90% των περιπτώσεων η τελική διάγνωση βγαίνει με βιοψία και ιστολογική εξέταση από τον παθολογοανατόμο", εξηγεί ο κ. Πουλόπουλος.

Όπως αναφέρει, στις παθήσεις περιλαμβάνονται διάφορα είδη καρκίνων του στόματος, νεοπλάσματα από μικρούς σιελογόνους αδένες – υπάρχουν στο στόμα περίπου 600 μικροί σιελογόνους αδένες με μέγεθος κεφαλιού καρφίτσας– διογκώσεις των ούλων που μπορεί να οφείλονται σε λευχαιμία, λεμφώματα που έχουν εξωλεμφαδενική εντόπιση μέσα στο στόμα, δερματοπάθειες όπως ο λειχήνας και πολλά άλλα.

"Υπάρχουν περιστατικά με παθήσεις του στόματος που παραμένουν αδιάγνωστα ως και για 18 μήνες, όπως σε καρκίνους από πλακώδες επιθήλιο μέσα στο στόμα", αναφέρει ο καθηγητής, προσθέτοντας: "Η βιβλιογραφία αναφέρει ότι για να διαχειριστούμε αυτά τα περιστατικά με επιτυχία πρέπει να μπουν στο χειρουργείο μέσα σε 38 ως 40 μέρες από τη μέρα 1. Πολύ γρήγορα πρέπει να διαγνωστούν, να παραπεμφθούν και να χειρουργηθούν".

Η εφαρμογή

Η εφαρμογή (φωτογραφία) αξιοποιεί περισσότερες από 10.000 κλινικές φωτογραφίες περιστατικών από το αρχείο του Εργαστηρίου, που συνοδεύονται από περιγραφή κλινικής εικόνας, δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών και την τελική διάγνωση, με στόχο να "εκπαιδεύσει" το σύστημα να αναγνωρίζει τις παθήσεις, βοηθώντας στη διάγνωση.

"Εμείς μαρκάρουμε κάθε βλάβη που έχουμε με ένα πλαίσιο στις κλινικές εικόνες. Το πρόγραμμα που έχει αναπτύξει η εταιρεία τροφοδοτείται συνέχεια με πληροφορίες. Όσο περισσότερες εικόνες λαμβάνει αυξάνει την ευαισθησία του και την ικανότητά του να αναγνωρίζει υπάρχουσες παθήσεις με βάση τη διεθνή ταξινόμηση. Στο τέλος ενημερώνει ότι σε ένα ποσοστό 80% πρόκειται για την Α, τη Β ή τη Γ πάθηση", σημειώνει ο κ. Πουλόπουλος.

Χρήστες της εφαρμογής, όταν θα είναι εμπορικά διαθέσιμη θα είναι τόσο οι κλινικοί οδοντίατροι όσο και άλλοι επαγγελματίες υγείας (γναθοχειρουργοί, ΩΡΛ και γιατροί άλλων ειδικοτήτων) οι οποίοι μπορεί να μην είναι εξοικειωμένοι με τις παθήσεις στο στόμα. Σύμφωνα με τους σχεδιαστές της, θα παρέχει ένα φιλικό περιβάλλον εργασίας, σαφείς οδηγίες για τη βέλτιστη λήψη αποφάσεων, καθώς και άμεσα διαθέσιμα αποτελέσματα με ασφαλή αποθήκευση του ιστορικού.

Η εφαρμογή αξιοποιεί ένα προηγμένο σύστημα Νευρωνικών Δικτύων (CNNs), εκπαιδευμένο από ειδικούς επιστήμονες σε εκτεταμένο όγκο κλινικών εικόνων. Επιπλέον, ενσωματώνει αλγορίθμους Όρασης Υπολογιστών (Computer Vision) τελευταίας γενιάς για την ακριβή αναγνώριση των παθήσεων του στόματος, ενώ η χρήση υποδομής υπολογιστικού νέφους (cloud-based AI) εξασφαλίζει υψηλή ταχύτητα, ασφάλεια και συνεχή βελτίωση.

Υπάρχει πρόβλεψη και σχετική "εκπαίδευση" του συστήματος ώστε να εντοπίζει ακόμη και τη λάθος πληροφορία, λόγω κάποιου υπερφωτισμένου ή λευκού σημείου μέσα στο στόμα, που μπορεί να οφείλεται στον φωτισμό ή στο φλας της φωτογραφικής μηχανής.

Πότε θα είναι διαθέσιμη

Σήμερα, οι επιστήμονες του Εργαστηρίου Στοματολογίας του Τμήματος Οδοντιατρικής έχουν δώσει την ταξινόμηση, το "δέντρο" των ασθενειών, έχουν προχωρήσει σε δοκιμές και τις επόμενες μέρες θα αρχίσουν να μαρκάρουν μια προς μία τις φωτογραφίες του κλινικού αρχείου. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, στόχος είναι η εφαρμογή να διατίθεται εμπορικά από το Μάιο του 2026.

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Ελλάδα 2.0 (Συμπράξεις Ερευνητικής Αριστείας / Clusters of Research Excellence – CREs) με στόχο την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας και την προώθηση της καινοτομίας στην υγειονομική περίθαλψη.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί