Κάποιος που κακοποιεί ζώο, σε μεγάλο ποσοστό θα κάνει το ίδιο στο παιδί ή στον/στην σύντροφό του. Το ίδιο το ζώο συντροφιάς που έχει κακοποιηθεί θα εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε άνθρωπο, ενώ και το παιδί που έχει υποστεί κακοποίηση έχει αυξημένες πιθανότητες να γίνει κακοποιητής ως ενήλικας στο δικό του οικογενειακό περιβάλλον.

Ο "κύκλος της βίας" είναι ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλές εκφάνσεις που απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση και αντιμετώπιση. Επιστημονική εκδήλωση που διοργανώνει την Πέμπτη, 6/11, το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Ιατροδικαστική - Ψυχιατροδικαστική" του ΑΠΘ, σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, φιλοδοξεί να φωτίσει όλες τις πτυχές του φαινομένου και την ανάγκη διατομεακής συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων, θεσμικών φορέων και κοινωνικών δομών, με στόχο την πρόληψη, την έγκαιρη παρέμβαση και την απονομή δικαιοσύνης.

Ο αναπληρωτής καθηγητής Ιατροδικαστικής του ΑΠΘ και διευθυντής του Προγράμματος, Φώτιος Χατζηνικολάου (φωτογραφία), μιλάει στο iatronet.gr για τη δική του εμπειρία από την εξέταση περιστατικών βίας, που παρουσιάζουν αυξανόμενη τάση τα τελευταία χρόνια, για την αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου, καθώς και για την ανάγκη θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Από το ζώο στον άνθρωπο

Πρόσφατα, αλλά και παλιότερα περιστατικά που έχουν απασχολήσει τη δημοσιότητα επιβεβαιώνουν ότι η καταπίεση και κακοποίηση ανθρώπων και ζώων είναι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας. "Ξεκινώντας από ένα ζώο συντροφιάς που κακοποιείται, αυτό αφουγκράζεται όσα του συμβαίνουν και με τη σειρά του αντιδρά, εκδηλώνοντας και το ίδιο κακοποιητική συμπεριφορά προς τον άνθρωπο, τον ίδιο που το κακοποιεί, αλλά και άλλους ανθρώπους", αναφέρει ο κ. Χατζηνικολάου, ο οποίος έχει κληθεί κατ΄ επανάληψη να χειριστεί περιστατικά σωματικών βλαβών - ακόμη και θανατηφόρων - σε ανθρώπους από ζώα που είχαν πρωθύστερη κακοποιητική συμπεριφορά από άνθρωπο.

Την ίδια στιγμή, ο άνθρωπος που κακοποίησε ζώο έχει μεγάλες πιθανότητες να ασκήσει βία και σε άνθρωπο, συνήθως στο οικογενειακό του περιβάλλον. "Αυτό έχει αναδειχτεί από πλήθος μελετών και μπορεί να συμβεί με την αντίστροφη σειρά: όταν κακοποιώ έναν άνθρωπο, το παιδί ή τον/την σύντροφό μου, είναι πολύ πιο εύκολο να βγάλω αυτή τη συμπεριφορά σε ένα ζώο", παρατηρεί, προσθέτοντας πως ακόμα και το άτομο που έχει υποστεί κακοποίηση ως παιδί συχνά ασκεί βία στο δικό του παιδί όταν γίνει γονέας. "Ακόμα και στη δική μας γενιά υπάρχουν πολλοί που λένε ‘αφού το πέρασα εγώ στην παιδική μου ηλικία, πρέπει να το δεχτείς κι εσύ’, το βλέπουμε συχνά μέσα στην οικογένεια".

Αύξηση περιστατικών

Οι καταγγελίες για περιστατικά βίας έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με την σωματική κακοποίηση να είναι πρώτη σε συχνότητα. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή, μια από τις αιτίες για την αύξηση των κρουσμάτων έχει την αφετηρία της στον εγκλεισμό κατά την περίοδο της πανδημίας, ενώ τον δικό της ρόλο έχουν παίξει η αυξημένη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και η ανάδειξη ανάλογων περιστατικών από τα μέσα ενημέρωσης.

Ο ίδιος, ως εκπρόσωπος στην Ελλάδα του χρηματοδοτούμενου από την Ε.Ε. έργου VIPROM - "Victim Protectin in Medicine", έχει εκπαιδεύσει επαγγελματίες Υγείας στον χειρισμό θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, ενώ στο πλαίσιο του ρόλου συνεργάζεται με συναρμόδιες υπηρεσίες.

"Όταν έρχεται εντολή να εξετάσουμε κάποιο θύμα σωματικής βλάβης από ανακριτική ή προανακριτική αρχή, πρέπει να περιγράψουμε τις κακώσεις και το κατά πόσο αυτό το άτομο θα είναι ικανό για την εργασία του ή πόσες ημέρες θα χρειαστεί να απέχει. Από εκεί και πέρα, συμβουλευτικά, είτε εξετάσω τον θύτη είτε εξετάσω το θύμα μιας τέτοιας περίπτωσης, εγώ ως ιατροδικαστής έχοντας υπόψη μου και το υπόλοιπο αντικείμενό μου, έχω ευθύνη να συνδράμω, λέγοντας ότι θα πρέπει να παραπεμφθεί για εξέταση σε συγκεκριμένη ειδικότητα", σημειώνει, τονίζοντας την αξία της θεραπευτικής παρέμβασης, όχι μόνο στο θύμα, αλλά και στον θύτη, ανάλογα με την κρίση της δικαιοσύνης.

Διεπιστημονική ημερίδα

Η επιστημονική ημερίδα, με τίτλο "Ο Κύκλος της Βίας (Ενδοοικογενειακή Βία, Κακοποίηση Ζώων και Βία κατά Ανηλίκων)", θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου και ώρες 9:30 ως 15:00 στην Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.

Όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές, η πολυπλοκότητα και οι επιπτώσεις της βίας την καθιστούν μείζον κοινωνικό ζήτημα που αντανακλά το πολιτισμικό επίπεδο κάθε κοινωνίας, απαιτώντας συντονισμένη και διεπιστημονική αντιμετώπιση.

Η εκδήλωση, που θα είναι ανοικτή στο κοινό, θα αναπτυχθεί μέσα από τρεις βασικές θεματικές ενότητες:

  • Την κακοποίηση ζώων: Θα παρουσιαστούν εισηγήσεις για τη διερεύνηση περιστατικών κακοποίησης ζώων, τον ρόλο του κτηνιάτρου και τη συμβολή της Εισαγγελίας στην προστασία των ζώων, από τον Αξιωματικό της Ελληνικής Αστυνομίας Γεώργιο Παπαδόπουλο, την Διευθύντρια του Εργαστηρίου Παθολογικής-Ανατομικής του Τμήματος Κτηνιατρικής του Αριστοτελείου Δήμητρα Ψάλλα και την Εισαγγελέα Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης Αικατερίνη Καραγιαννακίδου
  • Την κακοποίηση ανηλίκων: Περιλαμβάνει εισηγήσεις για την προανακριτική διαδικασία και την εισαγγελική παρέμβαση, καθώς και ψυχολογική προσέγγιση του φαινομένου. Ομιλητές θα είναι ο Αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. Κωνσταντίνος Χαντζίδης, ο Εισαγγελέας Εφετών Ευάγγελος Μάστακας και η ψυχολόγος Μαρία Αραμπατζή, η οποία θα αναλύσει τη διάρρηξη της συνέχειας στη ζωή του παιδιού-θύματος και τον ρόλο του ως φορέα μνήμης.
  • Την ενδοοικογενειακή βία: Θα επικεντρωθεί τόσο στις ψυχολογικές όσο και στις ιατροδικαστικές και νομικές διαστάσεις του φαινομένου. Μεταξύ των εισηγητών θα είναι ο ψυχολόγος της ΕΛ.ΑΣ. Αθανάσιος Κανάκης, οι ιατροδικαστές Φώτιος Χατζηνικολάου και Δημήτριος Κουτσούκης, η Εφέτης Ιωάννα Κοσίνα, η ψυχίατρος Σταυρούλα Ρεντούμη και η νομικός Μαρία Μπαλτά.

"Όσο πιο φιλικοί είμαστε μέσα σε οποιοδήποτε περιβάλλον, τόσο πιο θεραπευτικά δρούμε μέσα στο περιβάλλον που ζούμε, είτε λέγεται οικογένεια, είτε επαγγελματικό περιβάλλον ή όποιος άλλος χώρος όπου συμβιώνουμε", καταλήγει ο κ. Χατζηνικολάου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]