Η HIV λοίμωξη αντιμετωπίζεται σήμερα ως ένα χρόνιο νόσημα, χάρη στην αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή, που καταστέλλει τη δράση του ιού, όταν λαμβάνεται συστηματικά. Η εν εξελίξει επιστημονική έρευνα προσανατολίζεται σε μακράς δράσης θεραπευτικούς παράγοντες ίδιας αποτελεσματικότητας, που θα λαμβάνονται είτε από του στόματος είτε σε ενέσιμη μορφή, με στόχο να αντικαταστήσουν την καθημερινή λήψη φαρμάκων.

Τα παραπάνω αναφέρει στο iatronet.gr ο παθολόγος - λοιμωξιόλογος, διευθυντής ΕΣΥ, Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων του νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεόφιλος Χρυσανθίδης (φωτογραφία). Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS (1η Δεκεμβρίου), ο ίδιος μιλάει για τις νέες εξελίξεις σε επίπεδο θεραπείας, αλλά και πρόληψης, καθώς και για τις προκλήσεις που εμποδίζουν σήμερα την επίτευξη του στρατηγικού στόχου "95-95-95" για την εξάλειψη της επιδημίας έως το 2030.

Οι νέες θεραπείες

Οι διαθέσιμες σήμερα θεραπείες είναι απλοποιημένες, με τη μορφή ακόμη και ενός δισκίου από του στόματος σε ημερήσια βάση, ενώ έχουν πολύ λιγότερες παρενέργειες σε σύγκριση με παλιότερα φάρμακα. Παρά τις δυσκολίες που αφορούν κυρίως σε περιπτώσεις με καθυστερημένη διάγνωση, η αντιρετροϊκή αγωγή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της λοίμωξης. "Σύμφωνα με την επίσημη θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και όλων των επιστημονικών οργανισμών, ο ιός που είναι μη ανιχνεύσιμος με την αγωγή είναι και μη μεταδοτικός με την σεξουαλική επαφή. Αυτό έχει αλλάξει ριζικά τη ζωή και την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων", σημειώνει ο κ. Χρυσανθίδης.

Νέες, ενέσιμες θεραπείες, που εφαρμόζονται στο εξωτερικό, με περιοδικότητα 1 ή 2 μηνών και αναμένεται να είναι διαθέσιμες στην Ελλάδα εντός του 2026, παρέχουν επιπλέον επιλογές σε έναν αριθμό ασθενών, ενώ μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη για περαιτέρω διεύρυνση των θεραπευτικών επιλογών.

"Η έρευνα προσανατολίζεται σε μακράς δράσης παράγοντες που θα μπορούν να λαμβάνονται σε μεγαλύτερα μεσοδιαστήματα, είτε από του στόματος είτε σε ενέσιμη μορφή", επισημαίνει ο παθολόγος - λοιμωξιολόγος, εξηγώντας πως τα νέα σκευάσματα θα απαντήσουν στην επιθυμία πολλών ασθενών που για διάφορους λόγους δεν επιθυμούν την καθημερινή λήψη φαρμάκων.

Προφύλαξη πριν από την έκθεση

Η προφυλακτική αντιρετροϊκή αγωγή PrEP απευθύνεται σε ανθρώπους που δεν είναι θετικοί, αλλά έχουν αυξημένο βαθμό έκθεσης στον ιό και επικινδυνότητας. Στο εξωτερικό, όπου χορηγήθηκε σωστά, έχει συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των νέων διαγνώσεων.

"Στην Ελλάδα, ενώ υπήρχε το νομοθετικό πλαίσιο για την χορήγησή της δεν είχε εφαρμοστεί. Μέσα στη χρονιά, έστω και καθυστερημένα, αυτό έγινε δυνατό και έχουμε πλέον τη δυνατότητα χορήγησης PrEP από του στόματος, μια επιλογή πρόληψης που μπορεί να βοηθήσει", παρατηρεί ο κ. Χρυσανθίδης, προσθέτοντας: "Όλες οι Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων προσπαθούν να οργανώσουν τμήματα χορήγησης PrEP, η οποία μπορεί να δοθεί και από ιδιώτες γιατρούς, υπάρχουν σχετικές οδηγίες. Βλέπουμε ότι η ζήτηση αυξάνεται. Η σωστή χορήγηση και χρήση τους θα συμβάλει στη μείωση των νέων λοιμώξεων".

Πάνω από τους μισούς διαγιγνώσκονται με καθυστέρηση

Οι νέες διαγνώσεις HIV το 2025, παραμένουν σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά. Ωστόσο, όπως καταγράφεται και από τον ΕΟΔΥ, ένα από τα βασικά προβλήματα παραμένει η καθυστερημένη διάγνωση, για περισσότερους από τους μισούς ασθενείς.

Παρόμοια ποσοστά καταγράφονται και στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων του ΑΧΕΠΑ, όπου παρακολουθούνται περίπου 2.100 οροθετικοί ασθενείς από διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας, ενώ οι νέες διαγνώσεις φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τις 120. Σύμφωνα με τον κύριο Χρυσανθίδη, το πρόβλημα της καθυστερημένης διάγνωσης είναι πολυπαραγοντικό:

  • Επιδημιολογικά, παρατηρείται σε μεγάλα ποσοστά κυρίως σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως ανθρώπους που εισέρχονται από άλλες χώρες και έχουν δυσκολίες πρόσβασης στις δομές υγείας.
  • Άλλη κατηγορία ανθρώπων που διαγιγνώσκονται καθυστερημένα είναι αυτοί που δεν υποψιάζονται πιθανή λοίμωξη. Αυτό συμβαίνει συχνά στην ετεροφυλοφιλική μετάδοση.
  • Σε μικρές κοινωνίες, όπως μια επαρχιακή πόλη, ο φόβος του στιγματισμού είναι αποτρεπτικός στο να επισκεφθεί κάποιος ένα εργαστήριο για HIV τεστ, ενώ σε μεγάλες πόλεις μπορεί να διασφαλιστεί καλύτερα η ανωνυμία.
  • Γιατροί διάφορων ειδικοτήτων, στους οποίους απευθύνονται ασθενείς με συμπτωματολογία που θα μπορούσε να παραπέμπει σε HIV, συχνά δεν έχουν τη γνώση, την εμπειρία και την κλινική υποψία ώστε να συστήσουν το τεστ HIV. Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα μπορεί να είναι ο έρπης ζωστήρας, ο οποίος παρόλο που υπάρχει στον γενικό πληθυσμό και δεν μπορεί να ταυτιστεί με τον HIV, θα μπορούσε να υποψιάσει όταν εμφανίζεται σε νεαρή ηλικία και έχει μεγαλύτερη έκταση βλαβών.

Ως προς τις επιπτώσεις της καθυστερημένης διάγνωσης, η πρώτη αφορά τον ίδιο τον ασθενή, ο οποίος ξεκινάει από ένα σημείο πιο δύσκολο να ανακάμψει, με μεγαλύτερη έκπτωση στο ανοσοποιητικό του. Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος έχει αυξημένο κίνδυνο να μεταδώσει, άθελά του, τον ιό σε άλλους ανθρώπους, στο μεσοδιάστημα μέχρι τη διάγνωση, μέσω των επαφών του.

Ο στόχος "95-95-95"

Ο στρατηγικός στόχος "95-95-95" του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (UNAIDS), προβλέπει ως το 2030 να έχει διαγνωστεί το 95% των ασθενών, να λαμβάνει αντιρετροϊκή αγωγή το 95% αυτών που διαγνώστηκαν και να επιτευχθεί ιική καταστολή στο 95% αυτών που λαμβάνουν την αγωγή.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η Ελλάδα προσεγγίζει την επίτευξη του πρώτου και του τρίτου στόχου, με ποσοστά 91% και 94% αντίστοιχα, αλλά υπολείπεται στον δεύτερο, καθώς το ποσοστό των διαγνωσμένων που λάμβαναν θεραπεία το 2024 περιοριζόταν στο 73%.

"Το πρόβλημα εντοπίζεται στο χρονικό κενό ανάμεσα στη διάγνωση και στη διασύνδεση, που πολλές φορές συνεπάγεται και έναρξη της αγωγής", υποστηρίζει ο κ. Χρυσανθίδης, εξηγώντας πως αυτό είναι αρκετά μεγάλο κυρίως σε ειδικές ομάδες, όπως οι πρόσφυγες και μετανάστες. "Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες να μειωθεί αυτό το χρονικό κενό", καταλήγει.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς μπορώ να προλάβω την αρθρίτιδα
Τρίτη διαδοχική πιστοποίηση BCorp για την Chiesi Hellas
Η GENESIS Pharma ανακοινώνει νέα συνεργασία με την Otsuka Pharmaceutical Europe Ltd