Πρωί Τετάρτης, παραμονές εορτών, στο κέντρο της στολισμένης Θεσσαλονίκης, δύο άνδρες της Δημοτικής Αστυνομίας πλησιάζουν έναν άνδρα που κάθεται με τα λιγοστά του υπάρχοντα σε μια από τις κολόνες στις καμάρες της πλατείας Αριστοτέλους. Οι ένστολοι, που σκοπεύουν να του ζητήσουν να απομακρυνθεί, κοντοστέκονται και παραμερίζουν, όταν τους προλαβαίνει το κλιμάκιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, που τον προσεγγίζει πρώτο.

Ο κ. Κώστας, άστεγος τον τελευταίο ένα χρόνο, αναγνωρίζει τους εθελοντές με τα κόκκινα μπουφάν, δέχεται χαμογελαστός το ζεστό τσάι και τη σακούλα με τρόφιμα που του προσφέρουν, τους ευχαριστεί και τους εύχεται καλά Χριστούγεννα. Σε λίγο θα αναγκαστεί να μαζέψει από το πεζοδρόμιο τις κουβέρτες, το μπουφάν και την πατερίτσα του και να αναζητήσει αλλού το επόμενο στέκι, μακριά από τη λαμπερή "βιτρίνα" της πόλης.

Ο κ. Γιώργος παρακολουθεί από απόσταση, σαν να κάνει προβολή στο πρόσωπο του άστεγου τη δική του επόμενη μέρα. "Παίρνω σύνταξη 340 ευρώ και νοικιάζω ένα μικρό διαμέρισμα. Τρέφομαι από συσίτια και έχω προβλήματα υγείας. Από 160 ευρώ μου ανέβασε το νοίκι στα 250 και τον επόμενο μήνα που λήγει το συμβόλαιο δεν θα μου το ανανεώσει", λέει. Οι εθελοντές τον ρωτούν για την υγεία του και καταγράφουν τη διεύθυνσή του ώστε να τον επισκεφθεί στο σπίτι κλιμάκιο για ιατρική και κοινωνική φροντίδα.

"Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει αύριο", λέει στο iatronet.gr ο επικεφαλής της ομάδας streetwork, αντιπρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Θεσσαλονίκης του ΕΕΣ, Δημήτρης Στέφου, ο οποίος γνωρίζει προσωπικά πολλούς από τους "αόρατους" της πόλης και έχει γίνει κοινωνός των ιστοριών που τους οδήγησαν στο δρόμο. "Γνωρίζω άνθρωπο που είχε μεγάλη εταιρεία και απασχολούσε δεκάδες εργαζόμενους, αλλά έπεσε έξω στην οικονομική κρίση και τα έχασε όλα. Τον ψάχναμε για να τον βοηθήσουμε, γιατί κρυβόταν. Τον γνώριζαν πολλοί και ντρεπόταν να τον βλέπουν σε αυτή την κατάσταση", αναφέρει.

Στην εκκλησία του Αγίου Μηνά, ο κ. Θανάσης συνεννοείται με νοήματα με τους εθελοντές, καθώς έχει χειρουργηθεί για καρκίνο του λάρυγγα και έχει χάσει τη φωνή του. Δείχνει την ταυτότητά του για να καταγραφεί το όνομά του, ευχαριστεί για τα τρόφιμα και το τσάι, ενώ δέχεται με χαρά έναν μάλλινο σκούφο και ένα ζευγάρι γάντια.

Ιατρικές και άλλες ανάγκες

Το κλιμάκιο περιλαμβάνει μια εθελόντρια νοσηλεύτρια, προκειμένου να καταγράψει ιατρικές ανάγκες και να παράσχει φροντίδα, όταν χρειάζεται. "Πολλές φορές χρειάζεται να περιποιηθούμε τραύματα, να μετρήσουμε πίεση, να βοηθήσουμε σε επεισόδια υποθερμίας, να παραπέμψουμε σε νοσοκομείο σε σοβαρές καταστάσεις", λέει.

Ο επικεφαλής του κλιμακίου θυμάται την περίπτωση ενός άνδρα από τη Βουλγαρία, που κοιμόταν σε πάρκο της παραλίας και είχε δεκάδες τσιμπήματα στο σώμα του από κοριούς. "Όταν σήκωσε τη μπλούζα σοκαριστήκαμε. Τον παραπέμψαμε σε κατάλληλη δομή υποστήριξης, όπου έγινε σχολαστικός καθαρισμός, περιποίηση πληγών και μπήκε σε θεραπεία με ειδικά σκευάσματα".

Καθώς εισερχόμαστε στην καρδιά του χειμώνα και η θερμοκρασία πέφτει, οι ανάγκες αυξάνονται. Εθελοντές του ΕΕΣ και άλλων φορέων και συλλογικοτήτων πυκνώνουν τα streetworks, κάνουν έκτακτες βραδινές εξορμήσεις, συνδράμουν με κουβέρτες, ρούχα και υπνόσακους, ενώ ενημερώνουν τους ανθρώπους που κοιμούνται σε παγκάκια, πεζοδρόμια και προαύλια εκκλησιών για το Υπνωτήριο Αστέγων του Δήμου Θεσσαλονίκης, όπου μπορούν να βρουν ένα ζεστό κρεβάτι και μπάνιο. "Οι περισσότεροι δεν πηγαίνουν, για διάφορους λόγους. Κάποιοι θέλουν να μείνουν αόρατοι και ανώνυμοι, να μην καταγράφονται, άλλοι φοβούνται ότι αν φύγουν από το στέκι τους θα το πάρουν άλλοι", σημειώνει ο κ. Στέφου, προσθέτοντας: "Θυμάμαι χαρακτηριστικό περιστατικό ανθρώπου, που τον πήρε η κόρη του από το δρόμο, του νοίκιασε διαμέρισμα, αλλά αυτός επέστρεψε στο στέκι του μετά από δύο μήνες, γιατί έτσι είχε να μάθει να ζει".

"Όλοι είμαστε εν δυνάμει ευάλωτοι"

Οι εξορμήσεις του ΕΕΣ γίνονται σε σταθερή, μηνιαία βάση, σε έναν αριθμό περίπου 50 αστέγων που έχουν καταγραφεί, και όχι μόνο. "Το μήνυμα της αλληλεγγύης είναι διαχρονικό και δεν περιορίζεται στα Χριστούγεννα, όταν πυκνώνουμε τις δράσεις μας. Έχει σημασία η συνέπεια, μας γνωρίζουν, μας περιμένουν", λέει η διευθύντρια του Τμήματος Θεσσαλονίκης, Δέσποινα Φιλιππιδάκη, παρατηρώντας πως όλη η κοινωνία είναι εν δυνάμει ευάλωτη. "Ο καθένας από τη μια στιγμή στην άλλη μπορεί να χάσει τη δουλειά του, να βρεθεί στο δρόμο, να αποκτήσει ένα χρόνιο νόσημα ή κάποια ψυχική διαταραχή και να χρειαστεί ψυχοκοινωνική υποστήριξη", τονίζει, προσθέτοντας: "Οι αλλαγές είναι ραγδαίες, η τεχνολογία εξελίσσεται, κάποιοι είναι απροετοίμαστοι και όλο αυτό τους αφήνει πίσω, κάτι που είδαμε με ένταση στην εποχή της πανδημίας. Ο Ερυθρός Σταυρός είναι εκεί για να προσφέρει βοήθεια, αλλά και πεδία ανάπτυξης δεξιοτήτων και εκπαίδευσης".

Ο αριθμός των ανθρώπων που έχει "χαρτογραφήσει" και βοηθά ο ΕΕΣ, είχε διπλασιαστεί μέσα σε μια πενταετία και παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης τον τελευταίο χρόνο. "Κάποια άτομα σε αυτό το διάστημα έχουν ορθοποδήσει και μπήκαν σε σπίτι, αλλά δυστυχώς για τους περισσότερους η αστεγία διαρκεί χρόνια", καταλήγει.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τυριά με πολλά λιπαρά: Μπορούν να προστατεύσουν από την άνοια;
Μοντέλα δέρματος από τρισδιάστατο εκτυπωτή ως εναλλακτική στα πειράματα σε ζώα
Με κεντρικό άξονα τις τεκμηριωμένες αποφάσεις ολοκληρώθηκε το Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές της Υγείας 2025