Η αδυναμία αναγνώρισης των παρενεργειών ενός φαρμάκου μπορεί να οδηγήσει τους γιατρούς σε έναν φαύλο κύκλο νέων διαγνώσεων και πρόσθετων θεραπειών, με σοβαρές συνέπειες για τους ασθενείς. Αυτό δείχνει μελέτη από τις ΗΠΑ, η οποία εξετάζει το φαινόμενο της λεγόμενης "αλυσιδωτής συνταγογράφησης" με παράδειγμα τη γαμπαπεντίνη και την πρεγκαβαλίνη.

Τα δύο φάρμακα αναπτύχθηκαν αρχικά για την αντιμετώπιση της επιληψίας, σήμερα όμως χρησιμοποιούνται ευρέως –και συχνά εκτός ενδείξεων– για τον νευροπαθητικό πόνο, ιδίως σε ηλικιωμένους ασθενείς, όπως σε περιπτώσεις διαβητικής πολυνευροπάθειας. Οι συνταγογραφήσεις τους έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, ακόμη και σε χώρες όπως η Γερμανία.

Γνωστή αλλά συχνά παραγνωρισμένη παρενέργεια των γαμπαπεντοειδών είναι τα περιφερικά οιδήματα. Επειδή όμως τα οιδήματα αποτελούν επίσης σύμπτωμα καρδιακής ή χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας –παθήσεων συχνών στην τρίτη ηλικία– πολλοί γιατροί αποδίδουν το πρόβλημα σε νέα νόσο και όχι στο φάρμακο.

Η ερευνητική ομάδα του Michael Steinman από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο ανέλυσε τα ιατρικά αρχεία 120 βετεράνων των ΗΠΑ που εμφάνισαν οιδήματα μετά τη λήψη γαμπαπεντίνης ή πρεγκαβαλίνης και στη συνέχεια έλαβαν διουρητικά βρόχου. Οι ασθενείς ήταν κατά μέσο όρο 74 ετών, με πολλαπλά χρόνια νοσήματα και εκτεταμένη πολυφαρμακία.

Παρά το γεγονός ότι η συσχέτιση των οιδημάτων με τα συγκεκριμένα φάρμακα αναφέρεται ρητά στις επίσημες πληροφορίες, μόνο σε τέσσερις περιπτώσεις οι γιατροί υποψιάστηκαν παρενέργεια. Αντίθετα, οι περισσότεροι ασθενείς διαγνώστηκαν με καρδιακή ανεπάρκεια ή χρόνια φλεβική ανεπάρκεια και ξεκίνησαν θεραπεία με διουρητικά.

Οι συνέπειες δεν ήταν αμελητέες. Σχεδόν ένας στους τέσσερις ασθενείς παρουσίασε ανεπιθύμητες ενέργειες από τα διουρητικά μέσα σε δύο μήνες, όπως επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας, ορθοστατική υπόταση, διαταραχές ηλεκτρολυτών και πτώσεις. Σε αρκετές περιπτώσεις απαιτήθηκε επίσκεψη στα επείγοντα ή νοσηλεία.

Σύμφωνα με τον Steinman, η μελέτη αναδεικνύει ένα διαρθρωτικό πρόβλημα της σύγχρονης ιατρικής: τη συνταγογράφηση νέων φαρμάκων για την αντιμετώπιση παρενεργειών παλαιότερων, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους με πολλά φάρμακα.

Η ταχεία αύξηση της χρήσης των γαμπαπεντοειδών, η περιορισμένη εμπειρία των γιατρών και η αμφίβολη αποτελεσματικότητά τους σε ορισμένες ενδείξεις φαίνεται να ενισχύουν αυτό το επικίνδυνο ντόμινο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο ΕΕΣ διοργανώνει μια μοναδική θεατρική παράσταση για παιδιά στην Κεντρική Σκηνή του Χριστουγεννιάτικου Χωριού στο Πεδίον του Άρεως
ECDC: Πρώιμη εκτίμηση για την αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολιασμού
Οξυμένη ψυχική επιβάρυνση των αστυνομικών της Θεσσαλονίκης