Της Σοφίας Νέτα


Σε ακρωτηριασμό του ενός ή και των δύο ποδιών οδηγούνται περίπου 1.800 συνάνθρωποί μας που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, κάθε χρόνο!

Το ανατριχιαστικό αυτό στοιχείο προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία, αν λάβουμε υπόψη μας ότι ο ΠΟΥ προειδοποιεί για αύξηση έως και 70% των διαβητικών ατόμων μέσα στα επόμενα 20 χρόνια.

Είναι γνωστό σε όλους ότι ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις πλέον επικίνδυνες ιατροκοινωνικές μάστιγες του σύγχρονου κόσμου, καθώς δρα ύπουλα για πολλά χρόνια, δηλαδή χωρίς να εκδηλώνεται με συμπτώματα, παρά μόνο όταν υπάρχουν προχωρημένες βλάβες.

Όταν αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα, οι βλάβες στον οργανισμό είναι πολύ μεγάλες και σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμες. Όταν οι βλάβες αυτές αφορούν τα νεύρα ή τις αρτηρίες, τότε ο κίνδυνος για την εμφάνιση βλαβών στα πόδια είναι πολύ μεγάλος.

Αυτό τόνισαν σε συνέντευξη τύπου ο Πρόεδρος της Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, Υπεύθυνος του Διαβητολογικού Κέντρου Γενικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης ‘Παπαγεωργίου’ κ. Χ. Μανές και ο Γενικός Γραμματέας της Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών κ.

Ν. Τεντολούρης, με αφορμή τη διεξαγωγή του 1ου Πανελλήνιου Συμποσίου με Διεθνή Συμμετοχή για τις παθήσεις του διαβητικού ποδιού.

Αναφερόμενος στο σακχαρώδη διαβήτη, ο κ. Μανές τόνισε ότι αποτελεί μία από τις πιο σοβαρές χρόνιες νόσους. Η συχνότητά της αυξάνει με ανησυχητικούς ρυθμούς. Υπολογίζεται, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (Διεθνής Ομοσπονδία για τον Διαβήτη) πως το έτος 2025 θα υπάρχουν 333 εκατομμύρια άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη στον κόσμο.

Ο αριθμός των ατόμων με Διαβήτη ήταν 194 εκατομμύρια το έτος 2003, σύμφωνα με την ίδια πηγή. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε 30 δευτερόλεπτα χάνεται το πόδι ενός διαβητικού συνανθρώπου μας, διεθνώς.

Δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για το διαβήτη. Υπάρχουν όμως αξιόλογα φάρμακα και συνεχώς προστίθενται στη φαρέτρα του γιατρού νεότερα για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη. Ένα από αυτά τα φάρμακα είναι και η σιταγλιπτίνη και ο σταθερός της συνδυασμός με τη μετφορμίνη.

Ο συνδυασμός αυτός δρα και στους τρεις παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην παθογένεια του διαβήτη τύπου 2, δηλαδή στην αντίσταση στην ινσουλίνη, στη δυσλειτουργία του β-κυττάρου και στην αυξημένη ηπατική παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ.

Επιπλέον, έχει ουδέτερη επίδραση στο σωματικό βάρος, δεν προκαλεί υπογλυκαιμίες και είναι αποτελεσματικός και ασφαλής.

Ο διαβήτης, ως χρόνια νόσος, συνοδεύεται από χρόνιες και σοβαρές επιπλοκές που αφορούν όλα τα όργανα. Έτσι, μπορεί να προσβληθούν τα μάτια (αμφιβληστροειδοπάθεια) με τελική συνέπεια την τύφλωση, αν δεν υπάρξει κατάλληλη αντιμετώπιση.

Επίσης, οι νεφροί των ατόμων με διαβήτη ανήκουν στα όργανα που υπόκεινται σε βλάβη, με τελική συνέπεια τη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και την ένταξη των ατόμων σε προγράμματα υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας (τεχνητός νεφρός).

Ποσοστό 50% των ατόμων που είναι σε προγράμματα αιμοκάθαρσης είναι διαβητικοί. Ο διαβήτης είναι η πιο σημαντική αιτία τελικού σταδίου νεφρικής ανεπάρκειας.

Μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές των ατόμων με διαβήτη είναι οι βλάβες των άκρων ποδών. Η βλάβη των νεύρων καθιστά ανύπαρκτη την προστατευτική αίσθηση του πόνου, της αφής, του θερμού κλπ. Με τον τρόπο αυτό, οποιαδήποτε μηχανική ή άλλου είδους βλάβη δεν γίνεται αντιληπτή και εξελίσσεται σε έλκος (πληγή), που δύσκολα θεραπεύεται.

Δημιουργείται φλεγμονή από την είσοδο μικροβίων που μπορεί να εξελιχθεί προς το χειρότερο με κατάληξη τον ακρωτηριασμό του σκέλους.

Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο αν υπάρχει μειωμένη αιμάτωση στα κάτω άκρα από τα αποφραγμένα αγγεία, δηλαδή αποφρακτική αρτηριοπάθεια. Η συνέπεια της συνύπαρξης των δύο παραπάνω καταστάσεων είναι τα έλκη και η γάγγραινα στα κάτω άκρα με τελική κατάληξη επίσης τον ακρωτηριασμό.

Τα άτομα με διαβήτη έχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν έναν ακρωτηριασμό σε σύγκριση με τα άτομα χωρίς διαβήτη. Στη χώρα μας, η συχνότητα του διαβητικού ποδιού είναι της τάξης του 6%, εφάμιλλη δηλαδή με αυτή που παρατηρείται σε άλλες χώρες.

Ακρωτηριασμοί

Οι ακρωτηριασμοί αποτελούν και την πιο οδυνηρή επιπλοκή για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη.
’Ο κόσμος θα πρέπει να γνωρίζει ότι κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο συνάνθρωποί μας διεθνώς χάνουν το ένα ή και τα δύο τους πόδια εξαιτίας του διαβήτη’, υπογράμμισε ο κ.

Μανές. ‘Κι όμως είναι ακλόνητη πεποίθηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας ότι με τα κατάλληλα μέτρα και προγράμματα το ποσοστό των ακρωτηριασμών μπορεί να μειωθεί από 50 έως και 75%’.

Από την πλευρά του ο κ. Τεντολούρης ανέφερε ότι στη χώρα μας, υπάρχουν περίπου 600.000 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Εκτός από τη νόσο αυτή καθαυτή, είπε ο κ. Τεντολούρης, πολύ σημαντικές είναι και οι οικονομικές συνέπειες από τις διάφορες επιπλοκές της.

Είναι χαρακτηριστικό, τόνισε ο κ. Τεντολούρης, ότι το 12-15% του συνόλου των κονδυλίων για την υγεία απορροφώνται από τις επιπλοκές του διαβήτη.

Η μέση επίπτωση των ακρωτηριασμών στα άτομα με διαβήτη διεθνώς και στη χώρα μας είναι περίπου 2-4 περιπτώσεις στα 1.000 άτομα το χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα, αν υπολογιστεί ότι η συχνότητα του διαβήτη είναι της τάξης του 6%, στα άτομα με διαβήτη γίνονται περίπου 1.800 ακρωτηριασμοί το χρόνο.

Τονίζεται ότι τα άτομα με διαβήτη μπορεί να εμφανίσουν έλκη μόνο όταν υπάρχει βλάβη των νεύρων ή/και των αρτηριών και ότι δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να εμφανίσουν βλάβες στα πόδια.

Η διαβητική νευροπάθεια (η βλάβη δηλαδή των νεύρων εξαιτίας του διαβήτη) είναι υπεύθυνη για το 85% των βλαβών των κάτω άκρων. Η νευροπάθεια προσβάλλει περίπου το 1/3 των ατόμων με διαβήτη και είναι συχνότερη στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Επί του παρόντος δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία γι’ αυτή την επιπλοκή και μόνο η πρόληψή της με την καλή ρύθμιση του διαβήτη μπορεί να την αποτρέψει.

Υπάρχουν όμως αποτελεσματικά φάρμακα που μπορούν να μειώσουν τα επώδυνα συμπτώματα των ασθενών και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Η αγγειοπάθεια μπορεί να προληφθεί με τη διακοπή του καπνίσματος, την άσκηση, την καλή ρύθμιση του διαβήτη και της αρτηριακής υπέρτασης, τη λήψη φαρμάκων που μειώνουν την πηκτικότητα του αίματος (π.χ.

μικρές δόσεις ασπιρίνης) και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερόλης.

Η έγκαιρη διάγνωση της νευροπάθειας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην προσπάθεια για πρόληψη των προβλημάτων των κάτω άκρων. Προς την κατεύθυνση αυτή βοηθούν σημαντικά ορισμένες δοκιμασίες (τεστς) που γίνονται γρήγορα και εύκολα από τον γιατρό σε λίγα λεπτά.

Επίσης, τα άτομα με διαβήτη μπορούν να συμμετάσχουν στην πρόληψη του διαβητικού ποδιού με τη χρήση του Neuropad. Το Neuropad είναι ένα τεστ που είναι εύκολο, μπορεί να γίνει από τα άτομα με διαβήτη στο σπίτι σε 10 λεπτά και τα αποτελέσματα για την ύπαρξη ή όχι νευροπάθειας είναι αξιόπιστα και εφάμιλλα εκείνων που λαμβάνονται με πολύπλοκες εξετάσεις.

Το Neuropad μπορούν να το προμηθευτούν τα άτομα με διαβήτη δωρεάν με την αγορά συγκεκριμένων σκαριφιστήρων που χρησιμοποιούν ούτως ή άλλως για το τσίμπημα του δακτύλου προκειμένου να μετρήσουν το σάκχαρό τους ή με πολύ μικρό κόστος από τα φαρμακεία.

Η εξέταση συνιστάται να γίνεται μια με δυο φορές το χρόνο.

Για τη θεραπεία των ελκών και την πρόληψη των ακρωτηριασμών βοηθούν τα ειδικά ορθοπαιδικά υποδήματα και τα πέλματα. Σήμερα είναι διαθέσιμα επιθέματα με ειδικές ιδιότητες για τη θεραπεία των ελκών στα άτομα με διαβήτη όπως είναι τα αλγινικά σε υγρή μορφή.

Μεγάλη σημασία για την πρόληψη των ελκών έχει η αντιμετώπιση της ξηροδερμίας των άκρων ποδών και ιδιαίτερα των πελμάτων με την εφαρμογή κρεμών ενυδάτωσης που έχουν ένδειξη για το διαβήτη ή ειδικές κάλτσες που είναι διαθέσιμες στα φαρμακεία.

Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής αυξητικών παραγόντων τοπικά, που προάγουν την επούλωση. Η βιοτεχνολογία έχει βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση των ανθεκτικών στη συντηρητική θεραπεία ελκών και σήμερα υπάρχει η δυνατότητα μεταμόσχευσης ανθρώπινου δέρματος, κυττάρων του ανθρώπινου δέρματος ή υποκαταστάτων του δέρματος.

Πολλές Ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει μέτρα για την πρόληψη των ακρωτηριασμών και τα αποτελέσματα είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικά, αφού παρά την αύξηση της συχνότητας του διαβήτη οι ακρωτηριασμοί στα άτομα με διαβήτη μειώθηκαν σε ποσοστό 40-60%.

Ένα από τα μέτρα που βοήθησε στη μείωση των ακρωτηριασμών ήταν η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού στα Νοσοκομεία και η στελέχωσή τους με εξειδικευμένους ποδοθεραπευτές.

Η φροντίδα των ποδιών των ατόμων με διαβήτη περιλαμβάνει:

  • Την τακτική εξέταση των ποδιών από τους επαγγελματίες υγείας για ύπαρξη νευροπάθειας, αρτηριοπάθειας ή παραμόρφωσης
  • Την αποφυγή μικροτραυματισμών
  • Τη χρήση κατάλληλων υποδημάτων και πάτων
  • Την περιποίηση των ποδιών όταν χρειάζεται από εξειδικευμένους ποδοθεραπευτές (π.χ για αφαίρεση κάλων)
  • Καθημερινό έλεγχο των ποδιών για ύπαρξη μικροτραυματισμών
  • Έλεγχο της θερμοκρασίας του νερού πριν το μπάνιο με τον αγκώνα του χεριού
  • Τη σωστή κοπή των νυχιών
  • Την αποφυγή θεραπείας κάλων ή άλλων βλαβών με χημικές ουσίες ή αιχμηρά εργαλεία
  • Την άμεση ενημέρωση του γιατρού όταν υπάρξει πόνος ή αλλαγή του χρώματος του δέρματος στα πόδια
  • Την ενημέρωση του γιατρού όταν υπάρχουν συμπτώματα όπως κάψιμο ή μούδιασμα το βράδυ στα πόδια ή πόνος στις γάμπες, στο περπάτημα

1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο για τις Παθήσεις του Διαβητικού Ποδιού

Το μεγάλο πρόβλημα του διαβητικού ποδιού, τα μέτρα μείωσης των συνεπειών του με τελικό σκοπό τη μείωση των ακρωτηριασμών και οι οικονομικές επιπτώσεις του διαβητικού ποδιού θα συζητηθούν στο 1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο για τις Παθήσεις του Διαβητικού Ποδιού με Διεθνή Συμμετοχή που θα γίνει στην Αθήνα στις 13-15 Φεβρουαρίου 2009 στο ξενοδοχείο Crowne Plaza.

Το συμπόσιο διοργανώνεται από την Εταιρία Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού και τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Συμμετέχουν επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ που θα παρουσιάσουν τις νεότερες εξελίξεις στο τομέα της πρόληψης και της αντιμετώπισης του Διαβητικού Ποδιού.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Αναθεώρηση των διαγνωστικών κριτηρίων της πολλαπλής σκλήρυνσης: Καινοτομία και κλινικός αντίκτυπος
Πολυεθνική μελέτη για την ΑLS
Επιπλέον 9 φαρμακευτικοί κολοσσοί συμφώνησαν με την κυβέρνηση Τραμπ για τις τιμές φαρμάκων