Μπορεί σχεδόν ένα χρόνο μετά να περιστρεφόμαστε ακόμα στη δίνη του Covid-19, ωστόσο θα πρέπει να αρχίσουμε παράλληλα να σχεδιάζουμε την επόμενη μέρα της πανδημίας μετουσιώνοντας τα διδάγματα αυτής της κρίσης σε ευκαιρίες θετικής αλλαγής.

Στη μεγάλη αυτή συζήτηση, ολοένα και περισσότερο συχνά έρχεται στο επίκεντρο η άποψη ότι η έμφαση στην οικονομία της γνώσης, μέσα από την επένδυση σε έρευνα και καινοτομία, σαν την ανάλογη στρατηγική που ακολούθησε το Ισραήλ, θα μπορούσε να αποτελέσει για την Ελλάδα, οδηγό εξόδου από την οικονομική κρίση και μοχλό οικονομικής ανάπτυξης.

Το Ισραήλ, με πληθυσμό κατά τι μικρότερο του ελληνικού έχει το διπλάσιο ΑΕΠ και αντιμέτωπο κι εκείνο με γεωπολιτικές προκλήσεις, αποτελεί κράτος πρότυπο σε πολλούς τομείς αιχμής, έχοντας οικοδομήσει το μοντέλο λειτουργίας του, με επίκεντρο την καινοτομία.

Η συνταγή επιτυχίας του Ισραήλ, αυτού του “start-up nation”, "αναμιγνύει" αποτελεσματικά την έρευνα στους χώρους των πανεπιστημίων- μέσα από την ίδρυση εταιρειών-κέντρων μεταφοράς τεχνολογίας- με την εφαρμοσμένη έρευνα και τη σύνδεσή της με την αγορά και τις επιχειρήσεις, αφομοιώνοντας την παγκόσμια γνώση και προάγοντας την οικονομική ανάπτυξη.

Με το βλέμμα, λοιπόν, στραμμένο στην επόμενη μέρα μετά την πανδημία, η χώρα μας θα μπορούσε όχι να μιμηθεί ή να αντιγράψει το μοντέλο μιας άλλης χώρας, αλλά αξιοποιώντας το παράδειγμα του Ισραήλ, ως πρότυπο, να αναπτύξει ένα οικοσύστημα με κεντρική θέση την καινοτομία ικανό να ελκύει σημαντικές επενδυτικές εισροές.

Καινοτομία χωρίς επένδυση στην έρευνα δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική

Στο πλαίσιο πρόσφατης διαδικτυακής συζήτησης με τίτλο "Η Επιστήμη την εποχή της πανδημίας Covid-19", υπό το συντονισμό του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τη συμμετοχή διακεκριμένων Πανεπιστημιακών (Yale, MIT, Harvard Medical School), αναδείχθηκε περαιτέρω η ανάγκη διάχυσης της νέας γνώσης, η επένδυση στην έρευνα εκ μέρους της Πολιτείας και των επιχειρήσεων και η επένδυση της κοινωνίας στην εκπαίδευση ως αναγκαίες και ικανές συνθήκες για την αύξηση της παραγωγικότητας, των εισοδημάτων και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών στη χώρα μας.

Όσο περισσότερο μια χώρα επενδύει σε έρευνα και ανάπτυξη (μέσω των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων) τόσο περισσότερο και καλύτερα γίνεται η αφομοίωση της παγκόσμιας γνώσης, ώστε πέρα από το προφανές όφελος της ενδυνάμωσης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας εξωστρεφούς, δυναμικής, τεχνολογικά προηγμένης και διεθνώς ανταγωνιστικής οικονομίας.τομείς αιχμής θα κάνουν τη διαφορά

Για παράδειγμα, τομείς υψηλού τεχνολογικού ενδιαφέροντος όπως ο χώρος του computing ή του φαρμάκου ενδείκνυνται για να χαράξει η Ελλάδα το δικό της μονοπάτι καινοτομίας. Στη χώρα μας δραστηριοπούνται αξιόλογες εταιρείες πληροφορικής και κορυφαίες φαρμακευτικές με προσανατολισμό στην καινοτομία, που επενδύουν μακροχρόνια και εντατικά στην Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α) για την παραγωγή νέων φαρμάκων με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και επέκτασης του προσδόκιμου ζωής.

Ειδικότερα δε για τις κλινικές έρευνες που θεωρείται πολλά υποσχόμενος τομέας, η ενίσχυση της κλινικής Βιοϊατρικής έρευνας στην Ελλάδα θα μπορούσε να αυξήσει την επένδυση σε κλινική έρευνα από 40 εκατομμύρια έως και πάνω από 150 εκατομμύρια με ορίζοντα το 2023.

Η αξιοποίηση της γνώσης της επιστήμης και των ψηφιακών δεδομένων, μέσα από στοιχεία καθημερινής κλινικής πρακτικής-Real World Evidence, Big Data και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, μπορεί να συμβάλλει στην προσέλκυση δραστηριοτήτων Έρευνας & Ανάπτυξης και συνεπώς στη δημιουργία εναλλακτικών πηγών εσόδων και θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης,  στηρίζοντας την οικονομία για την ανάκαμψή της μετά τον COVID-19.

Από το brain drain στο brain regain

Σύμφωνα με τον Υπουργό Ανάπτυξης κ. Άδωνη Γεωργιάδη ως χώρα "‘Έχουμε εξαιρετικά μυαλά και ερευνητικές ιδέες, αλλά μάλλον δεν γνωρίζουμε πώς να τα αξιοποιήσουμε, πώς η έρευνα μπορεί να αποφέρει οικονομικό όφελος".  Η Ελλάδα διαθέτει κορυφαία μυαλά σε πολύ υψηλό ποσοστό, περίπου 30 φορές πάνω από την πληθυσμιακή αναλογία. Ωστόσο, περίπου το 85% των επιστημόνων της χώρας με ισχυρή επιρροή, δεν βρίσκεται στην Ελλάδα, έχει επισημάνει ο καθηγητής του Στάνφορντ των ΗΠΑ, κ. Γιάννης Ιωαννίδης.

Η δημιουργία κέντρων καινοτομίας, η ενίσχυση των συνεργατικών ερευνητικών σχημάτων μέσα από τη διασύνδεση των ελληνικών πανεπιστημίων με πανεπιστήμια του εξωτερικού, η στήριξη των νέων ερευνητών με φορολογικά και μισθολογικά κίνητρα και η ανάπτυξη θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει την ευελιξία δράσεων και θα περιορίζει παθογένειες όπως η γραφειοκρατία, μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση των επενδύσεων σε Έρευνα & Ανάπτυξη.

Τέτοιου είδους επενδύσεις θα τονώσουν την παραγωγική δυναμικότητα της χώρας, μέσα από τη δημιουργία νέων, εξειδικευμένων θέσεων εργασίας και τον επαναπατρισμό Ελλήνων επιστημόνων και την προσέλκυση ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού που καταφεύγει στο εξωτερικό (brain regain).

Από κοινού με την Πολιτεία και τη συμβολή της στην παροχή περαιτέρω κινήτρων σε τομείς αιχμής και σε επιχειρήσεις που εστιάζουν στην έρευνα και καινοτομία, η αντιστροφή του brain drain σε brain regain είναι ένα μεγάλο στοίχημα που αξίζει να κερδηθεί προς όφελος του εγχώριου κεφαλαίου γνώσης και της Ελληνικής οικονομίας.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ψυχολογική βοήθεια από το τηλέφωνο βοηθά στην καταπολέμηση της μοναξιάς και της κατάθλιψης των ηλικιωμένων [μελέτη]
Τα φάρμακα GLP-1RA για διαβήτη συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο πνευμονίας εξ εισροφήσεως μετά από ενδοσκόπηση [μελέτη]
Η παχυσαρκία στην παιδική ηλικία διπλασιάζει τις πιθανότητες για μελλοντική εμφάνιση πολλαπλής σκλήρυνσης [μελέτη]