Εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της εφηβείας

Ορισμός

Η εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της εφηβείας αναφέρεται στην κατάσταση κυοφορίας γυναικών που διανύουν την εφηβεία και μέχρι τα 19 τους χρόνια.

Εναλλακτικές ονομασίες

Εφηβική εγκυμοσύνη

Αιτίες

Τα ποσοστά εφηβικής εγκυμοσύνης και γεννήσεων έχουν μειωθεί γενικά από το 1990, κυρίως λόγω της αύξησης των περιπτώσεων στις οποίες γίνεται χρήση προφυλακτικών.

Η εγκυμοσύνη στην εφηβική ηλικία είναι πολύπλοκο ζήτημα, το οποίο εγείρει αρκετούς λόγους ανησυχίας. Σε πιο πρώιμα στάδια της εφηβείας (στις ηλικίες 12-14 ετών) η μη προγραμματισμένη σεξουαλική επαφή και ο εξαναγκασμός για σεξουαλική συνεύρεση είναι συνήθη φαινόμενα, που αυξάνουν την πιθανότητα εγκυμοσύνης. Οι έφηβοι ηλικίας 18-19 ετών από την άλλη είναι τυπικά σε ηλικία ενηλικίωσης, ωστόσο οι μισές εφηβικές εγκυμοσύνες συμβαίνουν σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εγκυμοσύνης κατά τη διάρκεια της εφηβείας είναι:

• Η νεότερη ηλικία
• Οι κακές σχολικές επιδόσεις
• Τα οικονομικά προβλήματα της οικογένειας
• Η μονογονεϊκή οικογένεια

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακή διάταση
• Διόγκωση και ευαισθησία του στήθους
• Κόπωση
• Ζαλάδες ή και λιποθυμίες
• Απουσία εμμήνου ρύσης
• Ναυτία/εμετός
• Συχνοουρία

Εξετάσεις

Δεν είναι απαραίτητο η έφηβη να παραδεχθεί ότι είχε σεξουαλική σχέση. Αν είναι έγκυος, θα παρατηρήσετε μεταβολές στο σωματικό της βάρος (συνήθως παρατηρείται αύξηση βάρους, αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίθετο, αν οι ναυτίες και ο εμετός συμβαίνουν τακτικά). Μια εξέταση μπορεί να δείξει αύξηση της περιφέρειας της κοιλιακής χώρας, ενώ ενδέχεται ο γιατρός να μπορεί να ψηλαφίσει τον πυθμένα της μήτρας (το πάνω μέρος της μήτρας, η οποία έχει διογκωθεί.

Η γυναικολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει γαλαζωπό ή ερυθρωπό χρώμα στα τοιχώματα της μήτρας και εντός, ευαισθησία και διόγκωση της μήτρας.

• Μία εξέταση ούρων Β-χοριακής ή ένα τεστ εγκυμοσύνης συνήθως είναι θετικά.
• Οι ακριβείς ημερομηνίες της κύησης και του τοκετού προσδιορίζονται με εξέταση υπερήχου

Θεραπεία

Είναι απαραίτητο να διερευνηθούν ενδελεχώς όλες οι επιλογές της εγκύου, συμπεριλαμβανομένων της άμβλωσης, της υιοθεσίας και της ανατροφής του παιδιού με τη στήριξη της οικογένειας και του περίγυρου. Στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής μπορεί να χρειαστούν επανειλημμένες επισκέψεις στον γιατρό ή και κάποιον άλλον ειδικό, ώστε να αναλυθούν οι επιλογές της εγκύου με έναν μη επικριτικό τρόπο και να εμπλακούν οι γονείς ή πατέρας του μωρού στη διαδικασία εξεύρεσης λύσης.

Η έγκαιρη και επαρκής προγεννητική φροντίδα, κατά προτίμηση με τη βοήθεια ενός ειδικού με εμπειρία στην εφηβική εγκυμοσύνη, διασφαλίζει την υγεία του νεογνού. Οι έφηβες που κυοφορούν πρέπει να απέχουν από το κάπνισμα, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά, ενώ σε περίπτωση που έχουν κάποιες από τις βλαβερές αυτές συνήθειες χρειάζονται διαρκή υποστήριξη για να τις εγκαταλείψουν.

Επιπλέον, απαραίτητα είναι η εκπαίδευση σε μια ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και οι καλές συνήθειες ύπνου. Η πληροφόρηση σχετικά με την αντισύλληψη και η πρόσβαση σε μεθόδους αντισύλληψης είναι σημαντικά, προκειμένου να αποφευχθεί μια εκ νέου εγκυμοσύνη.

Οι έφηβες έγκυοι και λεχώνες είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται και να υποστηρίζονται ώστε να παραμείνουν στο σχολείο ή σε οποιαδήποτε εκπαιδευτική δραστηριότητα συμμετείχαν πριν από την εγκυμοσύνη, προκειμένου να λάβουν τα εργαλεία που θα τις καταστήσουν επαρκείς ως γονείς και ώστε να μπορούν μελλοντικά να παρέχουν στο παιδί τους οικονομική και συναισθηματική ασφάλεια. Οι δομές στήριξης, φύλαξης και φροντίδας είναι σημαντικός παράγοντας στήριξης και βοήθειας για τις νεαρές μητέρες που συνεχίζουν το σχολείο ή εισέρχονται στην αγορά εργασίας.

Πρόγνωση

Η εφηβική εγκυμοσύνη αυξάνει την πιθανότητα για μια γυναίκα να αποκτήσει περισσότερα παιδιά από τον μέσο όρο, συνολικά. Οι μητέρες που βρίσκονται στην εφηβεία υπολογίζεται ότι θα ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους 2 χρόνια περίπου αργότερα από τους συνομηλίκους τους, ενώ θωρείται πιθανότερο να έχουν κατώτερο βιοτικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής τους.

Οι έφηβες μητέρες με ιστορικό κατάχρησης ουσιών είναι πιθανό να αρχίσουν ξανά τις καταχρήσεις ένα εξάμηνο έπειτα από τον τοκετό.

Επιπλέον, σε περίπτωση εφηβικής εγκυμοσύνης αυξάνεται η πιθανότητα νέας εγκυμοσύνης μέσα στα επόμενα 2 χρόνια μετά την απόκτηση του πρώτου παιδιού.

Πιθανές επιπλοκές

Η εγκυμοσύνη κατά τη διάρκεια της εφηβείας συνδέεται με υψηλά ποσοστά νοσημάτων και θανάτου, τόσο για το μωρό όσο και για τη μητέρα. Επίσης, ο βίαιος θάνατος είναι η δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου της εφηβικής εγκυμοσύνης.

H εγκυμοσύνη μιας εφήβου μπορεί να επιφέρει σοβαρότατες ιατρικές επιπλοκές όπως:

• Προδρομικό πλακούντα
• Υπέρταση εξαιτίας της εγκυμοσύνης
• Πρόωρο τοκετό
• Προεκλαμψία

Τα νεογνά που γεννιούνται από έφηβες μητέρες έχουν 2 με 6 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννηθούν με χαμηλό σωματικό βάρος από εκείνα που γεννιούνται από μητέρες ηλικίας 20 χρονών και άνω. Το βάρος του νεογνού καθορίζεται κυρίως από το αν είναι πρόωρο, ωστόσο η ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης (δηλαδή η αδυναμία του εμβρύου να επιτύχει τη μεγαλύτερη δυνατή ανάπτυξή του μέσα στη μήτρα) επίσης διαδραματίζει ρόλο στο βάρος του νεογνού.

Μια έφηβη μητέρα είναι πιθανότερο να έχει ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, γεγονός που δημιουργεί μεγαλύτερο κίνδυνο για ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης, μολύνσεις ή εξάρτηση από χημικές ουσίες. Όσο πιο μεγάλη απόσταση έχει μια μητέρα από την ηλικία των 20 ετών τόσο πιθανότερο είναι το νεογνό να μην επιβιώσει κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου ζωής του.

Είναι πολύ σημαντικό η έφηβη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της να λαμβάνει έγκαιρη και εντατική προγεννητική φροντίδα.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Κανονίστε μια συνάντηση με τον γιατρό σας, αν έχετε συμπτώματα εγκυμοσύνης. Ο γιατρός σας μπορεί επιπλέον να σας παράσχει πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους αντισύλληψης, την πρόληψη από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και τους κινδύνους της εγκυμοσύνης.

Πρόληψη

Η προσέγγιση που επικεντρώνεται στην αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα ενθαρρύνει τους εφήβους να απέχουν έως τον γάμο τους ή έως ότου είναι αρκετά ώριμοι για να διαχειριστούν τη σεξουαλική δραστηριότητα ή και μια πιθανή εγκυμοσύνη με υπευθυνότητα.

Η προσέγγιση που στοχεύει στην πληροφόρηση επικεντρώνεται στο να διδάξει τους εφήβους για το σώμα και τις φυσιολογικές του λειτουργείες, και στο να τους παράσχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους αντισύλληψης και την πρόληψη από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Η έρευνα έχει αποδείξει πως η αποχή, όταν δεν συνοδεύεται με πληροφορίες για την αντισύλληψη δεν μειώνει τα ποσοστά εγκυμοσύνης κατά την εφηβεία, αντίθετα με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που βοηθά.

Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιείται και η μέθοδος παροχής συμβουλών από ομότιμους, δηλαδή λίγο μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα ενθαρρύνουν τους νεότερους εφήβους να αντιστέκονται στην πίεση για σεξουαλική επαφή από τους συνομηλίκους τους και το κοινωνικό περιβάλλον. Τα προγράμματα αυτά ακολουθούν μια πιο προσωπική προσέγγιση, βοηθώντας τους εφήβους να κατανοήσουν τους κινδύνους που έχουν να αντιμετωπίσουν οι ίδιοι. Τα προγράμματα αυτά επίσης βοηθούν εφήβους που είναι σεξουαλικά ενεργοί στις διαπραγματευτικές τους ικανότητες για τις σχέσεις τους και πληροφορίες για τη σωστή χρήση αντισυλληπτικών.

---