Κατάθλιψη

Ορισμός

Η κατάθλιψη μπορεί να περιγραφεί ως το να αισθάνεται κανείς λυπημένος, δυστυχισμένος, άκεφος, μελαγχολικός, πεσμένος ψυχολογικά ή στις "μαύρες" του. Οι περισσότεροι νιώθουμε έτσι σε κάποια περίοδο.

Η κλινική κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης, στην οποία τα συναισθήματα λύπης, απώλειας, θυμού ή απογοήτευσης παρεμβαίνουν στην καθημερινότητα για μακρά χρονική περίοδο.

Δείτε επίσης:

• Εφηβική κατάθλιψη
• Κατάθλιψη στους ηλικιωμένους
• Μείζων κατάθλιψη

Εναλλακτικές Ονομασίες

Μελαγχολία, κατήφεια, θλίψη

Γενικές Πληροφορίες

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Συνεχώς χαμηλή ή ευερέθιστη διάθεση
• Απώλεια χαράς στις συνήθεις δραστηριότητες
• Πρόβλημα ύπνου ή υπερβολικός ύπνος
• Δραματική αλλαγή στην όρεξη, συχνά με απώλεια ή απόκτηση βάρους
• Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
• Αίσθημα αχρηστίας, μίσους προς τον εαυτό και ανάρμοστης ενοχής
• Υπερβολική δυσκολία συγκέντρωσης
• Μειωμένες ή ταραγμένες σωματικές κινήσεις
• Αδράνεια ή απόσυρση από τις συνήθεις δραστηριότητες
• Αίσθημα απελπισίας και έλλειψης βοήθειας
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις για θάνατο ή αυτοκτονία

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι κοινή στην κατάθλιψη. Όπως και τα ξαφνικά ξεσπάσματα θυμού και έλλειψης ευχαρίστησης από δραστηριότητες που φυσιολογικά σας κάνουν χαρούμενους, όπως το σεξ.

Τα παιδιά με κατάθλιψη μπορεί να μην έχουν τα κλασσικά συμπτώματα των ενηλίκων. Κοιτάξτε ιδιαίτερα για αλλαγές στη σχολική απόδοση, στον ύπνο και στη συμπεριφορά. Εάν αναρωτιέστε εάν το παιδί σας μπορεί να έχει κατάθλιψη, αξίζει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό.

Οι κύριοι τύποι κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Μείζων κατάθλιψη - πέντε ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να υπάρχουν για τουλάχιστον 2 εβδομάδες για να γίνει διάγνωση μείζων κατάθλιψης. Η μείζων κατάθλιψη τείνει να συνεχίζει για τουλάχιστον 6 μήνες χωρίς αντιμετώπιση. (Η κατάθλιψη κατατάσσεται ως ελάσσων κατάθλιψη εάν έχετε λιγότερα από πέντε συμπτώματα κατάθλιψης για τουλάχιστον 2 εβδομάδες. Με άλλα λόγια, η ελάσσων κατάθλιψη είναι παρόμοια με την μείζων κατάθλιψη με τη διαφορά ότι έχει 2 με 4 συμπτώματα).
• Άτυπη κατάθλιψη - εμφανίζετε στο ένα τρίτο των ασθενώ με κατάθλιψη. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν περίσσεια φαγητού και ύπνου. Οι ασθενείς αυτοί τείνουν να έχουν ένα αίσθημα ότι καταπιέζονται και αντιδρούν ισχυρά στην απόρριψη.
• Δυσθυμία - μια γενικά ηπιότερη μορφή κατάθλιψης που διαρκεί για χρόνια, εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Άλλες κοινές μορφές κατάθλιψης περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη λοχείας - πολλές γυναίκες αισθάνονται κάπως μελαγχολικά μετά την απόκτηση ενός παιδιού, αλλά η αληθής κατάθλιψη λοχείας είναι περισσότερο σοβαρή και περιλαμβάνει τα συμπτώματα της μείζων κατάθλιψης.
• Προεµµηνορρυσιακή δυσφορική διαταραχή - καταθλιπτικά συμπτώματα που συμβαίνουν 1 εβδομάδα πριν την εμμηνόρροια και εξαφανίζονται μετά την περίοδο σας.
• Εποχική συναισθηματική διαταραχή - εμφανίζεται περισσότερο συχνά στη διάρκεια του Φθινοπώρου - Χειμώνα και εξαφανίζεται στη διάρκεια της Άνοιξης - Καλοκαιριού. Σχετίζεται περισσότερο πιθανά με την έλλειψη ηλιακού φωτός.

Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να εναλλάσσεται με μανία (γνωστή επίσης και ως μανιοκατάθλιψη ή διπολική διαταραχή).

Η κατάθλιψη μπορεί να είναι περισσότερο κοινή στις γυναίκες, αλλά αυτό πιθανότατα συμβαίνει γιατί οι γυναίκες τείνουν να αναζητούν βοήθεια πιο συχνά. Η κατάθλιψη είναι επίσης ιδιαιτέρως κοινή στην διάρκεια της εφηβείας.

Αίτια

Η κατάθλιψη συχνά είναι οικογενής. Αυτό μπορεί να οφείλετε σε γονίδια (κληρονομική), επίκτητη συμπεριφορά ή και τα δύο. Ακόμα και εάν τα γονίδιά σας σάς καθιστούν επιρρεπή στην ανάπτυξη κατάθλιψης, ένα αγχωτικό ή στενάχωρο γεγονός στη ζωή συνήθως πυροδοτεί την εκδήλωση ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.

Αρκετοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη, περιλαμβανομένου:

• Κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών
• Αγχωτικά γεγονότα ή καταστάσεις όπως:
  • Διαζύγιο, περιλαμβανομένου του διαζυγίου των γονέων
  • Θάνατος συγγενή ή φίλου
  • Νόσος στην οικογένεια
  • Κακοποίηση ή παραμέληση
  • Απώλεια εργασίας
  • Κοινωνική απομόνωση (κοινό αίτιο κατάθλιψης στους ηλικιωμένους)
  • Χωρισμός από τον σύντροφο
  • Αποτυχία σε ένα μάθημα
• Ιατρικές παθήσεις και θεραπείες, όπως:
  • Υπολειτουργικός θυρεοειδής (υποθυρεοειδισμός)
  • Συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου
  • Μακροχρόνιος πόνος
  • Προβλήματα ύπνου
  • Στεροειδή φάρμακα

Οικιακή Περίθαλψη

Εάν έχετε κατάθλιψη για 2 εβδομάδες ή περισσότερο θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας, που μπορεί να σας προσφέρει επιλογές θεραπείας. Ανεξάρτητα από τον τύπο και τη βαρύτητα της κατάθλιψης, τα ακόλουθα βήματα αυτο-φροντίδας μπορούν να βοηθήσουν:

• Να κοιμάστε αρκετά.
• Να ακολουθείτε μια υγιεινή, θρεπτική διατροφή.
• Να ασκήστε τακτικά.
• Αποφύγετε το αλκοόλ, τη μαριχουάνα και άλλες παράνομες ουσίες.
• Να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που σας κάνουν χαρούμενους, ακόμα και εάν δεν έχετε τη διάθεση.
• Να περνάτε χρόνο με την οικογένεια και φίλους.
• Εάν είστε θρησκευόμενο ή πνευματικό άτομο, η συνομιλία με έναν κληρικό ή πνευματικό σύμβουλο μπορεί να σας βοηθήσετε να βρείτε νόημα σε επώδυνες εμπειρίες.
• Σκεφτείτε το διαλογισμό, το tai chi ή σχετιζόμενες δραστηριότητες ως τρόπους χαλάρωσης.
• Προσθέστε ω-3 λιπαρά στη διατροφή σας, που μπορείτε να βρείτε σε συμπληρώματα διατροφής ή από την κατανάλωση ψαριών όπως τόνο, σολομό ή σκουμπρί.

Εάν η κατάθλιψή σας εμφανίζετε το φθινόπωρο ή το χειμώνα, δοκιμάστε ελαφρά θεραπεία χρησιμοποιώντας μια ειδική λάμπα που μιμείται τον ήλιο.

Εάν έχετε μέτρια ή σοβαρή κατάθλιψη, το πιο αποτελεσματικό πλάνο αντιμετώπισης θα ενέχει πιθανότατα ένα συνδυασμό συμβουλευτικής θεραπείας, αλλαγών στον τρόπο ζωής και φάρμακα.

Πότε να Επικοινωνήσετε με το Γιατρό

Καλέστε το 166, μια τηλεφωνική γραμμή αυτοκτονιών ή πηγαίντε στα επείγοντα εάν έχετε σκέψεις να βλάψετε τον εαυτό σας ή άλλος.

Καλέστε το γιατρό σας εάν:

• Ακούτε φωνές που δεν υπάρχουν
• Έχετε συχνά ξεσπάσματα κλάματος με μικρή ή καμία πρόκληση
• Είχατε αισθήματα κατάθλιψης που διαταράσσουν την εργασία, το σχολείο ή την οικογενειακή ζωή για περισσότερο από 2 εβδομάδες
• Έχετε τρία ή περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα
• Πιστεύετε ότι ένα από τα τρέχοντα φάρμακά σας μπορεί να σας κάνουν να αισθάνεστε θλιμμένος - ΜΗΝ αλλάζετε ή σταματάτε τα φάρμακά σας πριν μιλήσετε με το γιατρό σας
• Πιστεύετε ότι θα πρέπει να μειώσετε το ποτό, ένα μέλος της οικογένειας ή φίλος σας ζήτησε να μειώσετε το ποτό, αισθάνεστε ενοχές για το ποσό αλκοόλ που πίνετε ή πίνετε αλκοόλ μόλις σηκωθείτε το πρωί

Τι να Περιμένετε κατά την Επίσκεψη στο Γιατρό

Ένα πλήρες ιστορικό, μια ψυχιατρική συνέντευξη και μια κλινική εξέταση θα εκτελεστεί ώστε να ταξινομηθεί η κατάθλιψή σας ως ήπια, μέτρια ή βαρεία και να προσδιοριστεί εάν υπάρχει μια υποκείμενη, αντιμετωπίσιμη αιτία (όπως κατάχρηση αλκοόλ ή υποθυρεοειδισμός). Η νοσηλεία συνήθως συστήνεται εάν φαίνεται πιθανή η απόπειρα αυτοκτονίας.

Να αναμένετε κάποια διερεύνηση των ζητημάτων και περιστατικών που συσχετίζονται με τα αισθήματα κατάθλιψης. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει:

• Τις καταθλιπτικές σας διαθέσεις και άλλα συμπτώματα (ύπνος, όρεξη, συγκέντρωση, ενέργεια)
• Πιθανοί στρεσογόνοι παράγοντες στη ζωή σας, και υποστηρικτικά συστήματα
• Εάν έχει περάσει από τη σκέψη σας να θέσετε τέλος στη ζωής σας
• Τη χρήση ουσιών και αλκοόλ, και φάρμακα που λαμβάνετε

Η αντιμετώπιση θα ποικίλει σύμφωνα με το αίτιο και τη βαρύτητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σας, καθώς από τις προσωπικές προτιμήσεις σας. Για την ήπια κατάθλιψη, η συμβουλευτική και τα μέτρα αυτο-βοήθειας χωρίς φάρμακα μπορεί να είναι αρκετή. Η πιο αποτελεσματική θεραπεία για μέτρια ή σοβαρή κατάθλιψη είναι ένας συνδυασμός αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και ψυχοθεραπείας.

Ο γιατρός πρωτοβάθμιας περίθαλψης, μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν ψυχίατρο εάν η κατάθλιψή σας είναι μέτρια έως σοβαρή, ή εάν δεν έχει βελτιωθεί με την αρχική θεραπεία.

Για περισσότερες πληροφορίες για την αντιμετώπιση, δείτε: Μείζων κατάθλιψη

Πρόληψη

Οι συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να αποτρέψουν την κατάθλιψη ή να μειώσουν τις πιθανότητες να συμβεί ξανά. Η ψυχοθεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορούν επίσης να μειώσουν την πιθανότητα να πάθετε κατάθλιψη ξανά.

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει σε στιγμές θλίψης, στρες ή κακής διάθεσης. Η οικογενειακή θεραπεία μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σημαντική για εφήβους που αισθάνονται μελαγχολικοί.

Η διατήρηση της σχέσης με άλλους είναι ιδιαιτέρως σημαντική στην πρόληψη της κατάθλιψης.

---