Θεσσαλονίκη: Πώς το lockdown έφερε τα αγριογούρουνα στην πλατεία Αριστοτέλους

Τις ώρες που οι Θεσσαλονικείς κλείνονταν στα σπίτια τους, λόγω απαγόρευσης κυκλοφορίας, τα αγριογούρουνα "έκοβαν" βόλτες στους δρόμους της πόλης. Σε Τούμπα, Χαριλάου, Κηφισιά, Καλαμαριά και άλλες περιοχές, βαθιά μέσα στον αστικό ιστό, τα άγρια ζώα εθεάθησαν και απαθανατίστηκαν το τελευταίο διάστημα να κινούνται ανά δύο ή και τρία μέσα σε πάρκα, σε πιλοτές πολυκατοικιών και στους έρημους δρόμους. Εικόνα γνώριμη εδώ και χρόνια για τις περιοχές του Πανοράματος, των Συκεών, των Πεύκων και άλλων συνοικιών που γειτνιάζουν με το περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου, όπου τα ζώα κινούνται σε κοπάδια (φωτογραφία κάτω).

Η πρόσφατη εμφάνιση αγριογούρουνων ακόμα και στην "καρδιά" της πόλης, στα Λαδάδικα, στην παραλιακή λεωφόρο και στην πλατεία Αριστοτέλους, χτύπησε "καμπανάκι" πως κάτι πολύ ασυνήθιστο συμβαίνει. Ο κεντρικός Δήμος αναζητά τρόπους να προμηθευτεί αναισθητικό όπλο και εκπαιδεύει υπαλλήλους του στη σκοποβολή, με σκοπό την αναισθητοποίηση και επαναφορά των ζώων στο φυσικό τους περιβάλλον. Οι ειδικοί από την πλευρά τους τονίζουν πως απαιτείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης σε διαδημοτικό επίπεδο και όχι αποσπασματικά μέτρα. Η άρση του lockdown από την περασμένη Παρασκευή και η συνεπακόλουθη αύξηση της κυκλοφορίας, ίσως περιορίσει από μόνη της το πρόβλημα…

Γιατί μπαίνουν τις πόλεις

Μιλώντας στο iatronet η Ελένη Τζήκα (φωτογραφία πάνω), αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Κτηνιατρικής του ΑΠΘ, με ειδίκευση στην παθολογία των χοίρων, εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν τους αγριόχοιρους στην πόλη, επισημαίνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν για ατυχήματα, ακόμη και για μεταφορά μολυσματικών ασθενειών, ενώ καταθέτει τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

"Η εμφάνιση αγριόχοιρων σε κέντρα πόλεων δεν είναι κάτι πρωτοφανές. Έχει παρατηρηθεί κατά καιρούς στην Πλάθα Καταλούνια της Βαρκελώνης, στο κέντρο του Βερολίνου και της Ρώμης, καθώς και σε άλλες μεγαλουπόλεις", σημειώνει και εντοπίζει την κύρια αιτία στην αύξηση των πληθυσμών του είδους και στη μείωση της διαθέσιμης τροφής στα ενδιαιτήματά τους, με αποτέλεσμα να αναζητούν τροφή εκτός του φυσικού τους περιβάλλοντος. Καθώς πρόκειται για παμφάγα ζώα, αναζητούν τροφή τόσο σε καλλιεργούμενες αγροτικές εκτάσεις, όσο και στα σκουπίδια των αστικών περιοχών.

Η πανδημία, όπως επισημαίνει, έπαιξε τον δικό της ρόλο, όχι στην αύξηση του αριθμού των ζώων, αλλά στην επέκταση του ζωτικού τους χώρου. "Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μελέτες, αλλά η εκτίμησή μου είναι πως το lockdown τους έδωσε χώρο στις πόλεις, μέσω του περιορισμού της κινητικότητας. Η απαγόρευση κυκλοφορίας στις πόλεις από κάποια ώρα και μετά ερήμωσε τους δρόμους και τους έδωσε την δυνατότητα να κατέβουν μέσα στον αστικό ιστό", σημείωσε.

Τι κάνουμε αν συναντήσουμε αγριόχοιρο

Οι φωτογραφίες και τα βίντεο που εμφανίζουν ένα μεγαλόσωμο αγριόχοιρο να τριγυρνά αμέριμνος στα πράσινα παρτέρια της Αριστοτέλους, στα σοκάκια των Λαδάδικων και κοντά στην πύλη του λιμανιού έγιναν viral στα κοινωνικά δίκτυα, ενώ μπήκαν και στο μικροσκόπιο των ειδικών.

"Δεν γνωρίζω αν πρόκειται για το ίδιο ζώο που πηγαινοέρχεται ή αν είναι πολλά. Δεν μπορώ να εκφέρω άποψη από τις εικόνες, οι οποίες είναι ερασιτεχνικές και νυχτερινές", διευκρινίζει η κ. Τζήκα, προσθέτοντας, πάντως, πως σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός. "Έχουν εντοπιστεί αγριόχοιροι σε πολλές περιοχές μέσα στην πόλη και φυσικά εκατοντάδες φορές σε περιοχές όπως το Πανόραμα", τονίζει.

Η καθηγήτρια επισημαίνει τους σοβαρούς κινδύνους που καραδοκούν ανά πάσα στιγμή, είτε μέσα από τροχαία ατυχήματα ή ακόμα και από επίθεση σε άνθρωπο. "Πρέπει να έχουμε επίγνωση πως πρόκειται για ένα άγριο ζώο. Αν το συναντήσουμε, δεν το φωτογραφίζουμε από περιέργεια, με φλας που μπορεί να το τρομάξει και να μας επιτεθεί γιατί θα νιώσει ότι απειλείται. Δεν προσπαθούμε να τα πλησιάσουμε ή να τα ταϊσουμε, αλλά ούτε το βάζουμε στα πόδια πανικόβλητοι. Επιχειρούμε να απομακρυνθούμε ήρεμα και σιγά σιγά. Ειδικά αν είναι με τα μικρά του μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο αν νιώσει απειλή", υπογραμμίζει.

Αναφορικά με τον κίνδυνο μετάδοσης ζωονόσων, η κ. Τζήκα σημειώνει πως το αγριογούρουνο είναι δεξαμενή ιών και κοινών παθογόνων όπως η γρίπη, ο άνθρακας, η ηπατίτιδα Ε και πολλών άλλων. "Παρόλο που δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τον άνθρωπο - κανένας δεν θα είναι τόσο θαρραλέος ώστε δεν θα πάει να το χαϊδέψει - αλλά με έμμεσο τρόπο δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το μικρό ενδεχόμενο να μεταδώσουν ασθένειες, μέσω των κοπράνων τους ή με άλλο τρόπο", αναφέρει.

Αναισθητικό όπλο

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει δηλώσει, μέσω του αρμόδιου αντιδημάρχου Περιβάλλοντος, Σωκράτη Δημητριάδη, την πρόθεσή του να προμηθευτεί αναισθητικό όπλο και σε συνεργασία με το δασαρχείο και την αστυνομία να στήσει ειδικά μπλόκα με "δόλωμα" την τροφή για την παγίδευση, αναισθητοποίηση και απελευθέρωση του ζώου στο φυσικό του περιβάλλον.

Ζητήσαμε τη γνώμη της κ. Τζήκα: "Κατ αρχήν θα πω πως είναι θετικό το ότι έχουμε εντοπίσει το πρόβλημα και αναζητούμε τρόπους να το αντιμετωπίσουμε. Αυτό είναι κάτι από μόνο του καλό. Όμως, θεωρώ ότι αυτό πρέπει να γίνει συνολικά, μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, που θα αντιμετωπίζει το πρόβλημα στο σύνολό του και όχι αποσπασματικά", τόνισε για να συμπληρώσει: "Αν επρόκειτο για μια μεμονωμένη περίπτωση ενός ζώου που είχε εγκλωβιστεί μέσα σε μια αστική περιοχή μακριά από το φυσικό του περιβάλλον, θα έλεγα πως ενδεχομένως είναι η σωστή προσέγγιση η αιχμαλώτισή του με αναισθησία και η απομάκρυνσή του. Όμως εδώ πρόκειται για πολλά ζώα, που έχουν εντοπιστεί κατ΄ επανάληψη σε διαφορετικές περιοχές. Δεν είναι μόνο στο δήμο Θεσσαλονίκης, αλλά και Καλαμαριάς, Πανοράματος, Συκεών και αλλού".

Η καθηγήτρια σημειώνει πως πρέπει να ληφθεί μια πρωτοβουλία με ευθύνη της Περιφέρειας, σε συνεργασία με τις Κτηνιατρικές και τις Δασικές Υπηρεσίες, για την εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης. "Ναι, να αγοραστεί και να χρησιμοποιηθεί αναισθητικό όπλο. Ποιος θα το χειριστεί και με ποια μέτρα προστασίας; Ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος ατυχήματος, όταν στήνεται μια τέτοια επιχείρηση μέσα σε αστικό χώρο. Πρέπει να είναι άτομο εκπαιδευμένο με εμπειρία, ενδεχομένως κάποιος κυνηγός", είπε η κ. Τζήκα, για να καταλήξει πως το Τμήμα Κτηνιατρικής, με τις ειδικές γνώσεις, το προσωπικό και τον εξοπλισμό του, είναι πρόθυμο να συμβάλλει, αν του ζητηθεί.

Λιγότερο…άγρια

Πολλά από τα ζώα που χρησιμοποιούν ως ενδιαιτήματά τους το περιαστικό δάσος του Σέιχ Σου, τον Χορτιάτη και άλλες δασικές περιοχές βόρεια της Θεσσαλονίκης δεν είναι καθαρόαιμα αγριογούρουνα, αλλά υβρίδια, που δημιουργήθηκαν από επιμιξίες τους με ζώα εκτροφής. Αυτό τα κάνει λιγότερο άγρια και ανθεκτικά.

Σύμφωνα με την κ. Τζήκα, έχουν δημιουργηθεί πλέον τρεις διαφορετικοί υποπληθυσμοί. "Εδώ δημιουργούνται πλέον ζητήματα για το ίδιο το είδος και την ανθεκτικότητά του. Ο αγριόχοιρος είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά θηλαστικά, που επί χιλιάδες χρόνια έχει μάθει να επιβιώνει στις πιο δύσκολες συνθήκες. Τώρα έχουμε αλλοίωση του DNA τους, που δημιουργεί λιγότερο άγρια ζώα, που μοιάζουν πιο ήρεμα και εξοικειωμένα με το ανθρώπινο περιβάλλον. Αυτό υποβαθμίζει την ανθεκτικότητά τους σε δύσκολες συνθήκες", επισημαίνει, προσθέτοντας παράλληλα πως ένας από τους λόγους της μεγαλύτερης εξοικείωσής τους με την ανθρώπινη παρουσία είναι και η 'εισβολή' του ανθρώπου στα δικά τους ενδιαιτήματα. Οι πυκνές ανθρώπινες επισκέψεις στο Σέιχ Σου για αναψυχή ή άσκηση, είναι ένας ακόμη λόγος που τα σπρώχνει προς την πόλη.