Ακμή: Mία νόσος, πολλοί μύθοι

Η ακμή είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αλλά και υποτροπιάζουσα νόσος της τριχοσμηγματογόνου μονάδας. Εκδηλώνεται με ένα πολύμορφο εξάνθημα σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως στο πρόσωπο, στο λαιμό, στο στέρνο, στους ώμους, και την ράχη. Είναι μια από τις συχνότερες δερματοπάθειες, από τις οποίες πάσχει το 9,4% του παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς προσβάλει όλες τις φυλές και τα δύο φύλα.

Η παθογένεια της ακμής περιλαμβάνει τις εξής 4 διαταραχές:

• Έντονη δραστηριότητα των σμηγματογόνων  αδένων με αποτέλεσμα αυξημένη σμηγματόρροια (δηλαδή λιπαρότητα του δέρματος).
• Διαταραχή της κερατινοποίησης μέσα στον θύλακο, με αποτέλεσμα αυξημένη κερατινοποίηση και δημιουργία κεράτινου βύσματος.
• Αυξημένος αποικισμός του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου από το P.Acnes (ειδικό μικρόβιο της ακμής, Gram θετικό αναερόβιο).
• Φλεγμονή και ιδιαίτερη ανοσοαντίδραση του ασθενούς (με απελευθέρωση μεσολαβητών φλεγμονής στο δέρμα).

Επιπλέον ρόλο διαδραματίζουν και:

• η κληρονομικότητα
• οι διαταραχές εμμήνου ρύσεως
• οι κλιματικοί παράγοντες (υγρό κλίμα, UV ακτινοβολία)
• φάρμακα, όπως αναβολικά, στεροειδή κ.ά.       

8 μύθοι που συνδέονται με την ακμή

1. H ακμή αφορά ΜΟΝΟΝ εφήβους και γυναίκες.

Η ακμή είναι το συνηθέστερο δερματολογικό πρόβλημα στους εφήβους (70%-80% των εφήβων παρουσιάζει βλάβες ακμής). Όμως δεν απασχολεί μόνο αυτούς, αλλά και αρκετούς ενήλικες, άντρες – γυναίκες, που με μεγάλη αναστάτωση βλέπουν ότι η εφηβική τους ακμή ουδέποτε τους εγκατέλειψε ή ότι ξαφνικά στα 30 τους εμφανίζουν σπυράκια στο πρόσωπο.

2. Είναι μεταδοτική νόσος.

Με βάση την παθογένεια του νοσήματος, δεν τεκμηριώνεται κάποια ανάλογη άποψη.

3. Οφείλεται σε κακή υγιεινή.

Αν κανείς πιστεύει σε αυτόν τον μύθο θα ανακαλύψει σύντομα ότι το επίμονο πλύσιμο με τρίψιμο του προσώπου θα ερεθίσει πρόσθετα το δέρμα και θα επιδεινώσει την ακμή. Η ιδανική προσέγγιση για υγιεινή στην ακμή θα πρέπει να περιλαμβάνει: πλύσιμο του προσώπου πρωί και βράδυ με ήπιο καθαριστικό, απαλό στέγνωμα με καθαρή πετσέτα και εφαρμογή της θεραπείας πουσύστησε ο Δερματολόγος.

4. Οφείλεται στην απουσία sex.

Δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη που να δείχνει ότι η σεξουαλική πράξη προκαλεί, επιδεινώνει ή βελτιώνει την ακμή.

5. Οφείλεται στη διατροφή.

Έως σήμερα διάφορες επιστημονικές μελέτες έχουν αποτύχει να συσχετίσουν τη διατροφή και την ακμή. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η διατροφή δεn μπορεί να προκαλέσει ακμή.  Φαγητά όπως η πίτσα, οι τηγανητές πατάτες ή ακόμα και η σοκολάτα δεν οδηγούν σε ακμή. Βέβαια, υπάρχουν άτομα που πιστεύουν ότι ορισμένα φαγητά τους επηρεάζουν. Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία απλά αποφύγετε τις τροφές αυτές. Άλλωστε διατηρώντας κανείς μια εξισορροπημένη διατροφή, βοηθά γενικά την καλή φυσική κατάσταση του!

6. Οφείλεται στο stress.

Το καθημερινό stress του σύγχρονου τρόπου ζωής, δεν αποτελεί παράγοντα επιδείνωσης της ακμής. Το επίμονο άγχος, που απαιτεί ιατρική αντιμετώπιση, πολλές φορές θεραπεύεται με φάρμακα που ίσως προκαλούν ακμή ως ανεπιθύμητη ενέργεια.

7. Δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά θα περάσει μόνη της.

Όπως και τα υπόλοιπα δερματικά νοσήματα, έτσι και η ακμή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. Κάποιες μορφές ακμής, όπως η κυστική μπορεί να προκαλέσουν άσχημες ουλές στο πρόσωπο ή και στα άλλα μέρη του σώματος. Είναι σίγουρο ότι όσο νωρίτερα ξεκινήσει κάποιος την κατάλληλη θεραπεία, τόσο συντομότερα θα βελτιώσει την εικόνα του δέρματός του.

8. Ο ήλιος θεραπεύει την ακμή.

Το μαύρισμα μετά από έκθεση στον ήλιο μπορεί προσωρινά να κάνει λιγότερο εμφανή το ερεθισμένο δέρμα και τα σπυράκια αλλά δεν μπορεί να θεραπεύσει. Το καλοκαίρι, θα πρέπει να χρησιμοποιεί κανείς αντηλιακή κρέμα (ειδική για πρόσωπα με ακμή) για αποφυγή των δυσχρωμιών που προκαλεί ο ήλιος στις πρόσφατες βλάβες ακμής.

Είναι αλήθεια ότι:

• Μπορεί κάποτε να οφείλεται σε καλλυντικά.

Αυτό μπορεί να συμβεί με τη χρήση «ακατάλληλων» για το δέρμα προϊόντων. Έτσι θα πρέπει κανείς να επιλέγει μη- λιπαρά καλλυντικά, μη- φαγεσωρογόνα, και μη-ακνεογόνα.\

• Κάποτε μπορεί να χρειασθεί μικροβιολογικός έλεγχος,αλλά όχι σαν εξέταση ρουτίνας, και αυτό γιατί το αποτέλεσμα του δεν επηρεάζει τη θεραπευτική αντιμετώπιση, αλλά και δεν πρόκειται για μια μικροβιακή λοίμωξη. Απλά το P.acnes δρα ως εκλυτικός παράγων της φλεγμονής.
• Ο δερματολόγος μπορεί να ζητήσει έλεγχο των ορμονών, αλλά όχι σαν έλεγχο ρουτίνας (αυτό μόνον όταν υπάρχουν εκδηλώσεις ή ιστορικό υπερανδρογοναιμίας).

Κλινικά, στην αρχή δημιουργείται ο φαγέσωρας (κλειστός- άσπρο μικρό σπυράκι, ή ανοικτός-μαύρο στίγμα), ακολουθεί η διόγκωση του, η φλεγμονή (σπυράκια κόκκινα με πύον) και κάποτε ενδέχεται να δημιουργηθούν οι κύστεις αλλά και να παραμείνουν ουλές (ειδικά όταν ο ασθενής «πειράζει» τα σπυράκια του).

Θεραπεία της ακμής

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ακμής περιλαμβάνει γενικές οδηγίες περιποίησης της επιδερμίδας, τοπικά φάρμακα και φάρμακα τα οποία χορηγούνται από του στόματος.

Στόχοι της θεραπείας είναι, η αντιμετώπιση της απόφραξης του τριχοσμηγματογόνου πόρου, η μείωση της σμηγματόρροιας, η μείωση του βακτηριδιακού πληθυσμού  και συγχρόνως μείωση των παραγόμενων φλεγμονωδών προϊόντων του και τέλος η αντιμετώπιση της φλεγμονής.

Η ισοτρετινοίνη (παράγωγο της βιταμίνης Α), ίσως είναι το πιο αποτελεσματικό φάρμακο στη φαρέτρα του Δερματολόγου, μιας και μπορεί όχι μόνον να εξαφανίσει τις βλάβες της ακμής, αλλά μειώνει (με τη σωστή της χρήση) την πιθανότητα υποτροπής, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό. Απαιτεί καλή συνεργασία ασθενούς -γιατρού και αποφυγή της «ενημέρωσης» των ασθενών από το διαδίκτυο!