Η παχυσαρκία είναι γνωστό ότι αυξάνει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης πονοκεφάλων και ημικρανίας. Η χρήση αγωνιστών GLP-1 για την απώλεια βάρους φαίνεται πως επιδρά με έναν τρόπο οξύμωρο, καθώς  αρχικά μπορεί να προκαλέσει ή να αυξήσει τον πονοκέφαλο και να επιδεινώσει  υπάρχουσες ημικρανικές κρίσεις, όμως στη συνέχεια, σε συνδυασμό με την απώλεια βάρους, βοηθάει στη σημαντική τους μείωση.

Οι τελευταίες εξελίξεις για την επίδραση των ενέσιμων φαρμάκων για το αδυνάτισμα με τις ημικρανίες, αλλά και την αμφίδρομη σχέση της διατροφής, του αλκοόλ και του μικροβιώματος εντέρου με τη διαχείριση πονοκεφάλων και ημικρανίας, απασχόλησαν ειδική ενότητα στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Κεφαλαλγίας (European Headache Congress – EHC 2025) που πραγματοποιήθηκε την από τις 3 ως τις 6 Δεκεμβρίου στη Λισαβόνα. Ο εκπρόσωπος του Κλάδου Κεφαλαλγίας της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας, δρ Μανώλης Δερμιτζάκης, που συμμετείχε στο συνέδριο, μιλάει στο iatronet.gr για τα τελευταία δεδομένα, που βασίζονται προς το παρόν κυρίως σε εμπειρική γνώση από τις αναφορές ασθενών και αναμένεται να αποτελέσουν αντικείμενο κλινικών μελετών.

GLP-1 και ημικρανίες

Τα ενέσιμα σκευάσματα που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή για τη δράση τους στην απώλεια βάρους, έχει παρατηρηθεί πως προκαλούν πονοκεφάλους ως παρενέργεια, σε ένα ποσοστό από 70% ως 80% των ασθενών, ειδικά στην έναρξη της χορήγησης. Παράλληλα, επιδεινώνουν προϋπάρχουσα ημικρανία, ακόμη και σε ασθενείς που την είχαν καλά ρυθμισμένη με την κατάλληλη αγωγή.

"Στην πράξη συμβαίνει το εξής οξύμωρο: Ενώ στην αρχή κάνουν αυτή την παρενέργεια, σε βάθος χρόνου, όταν αρχίζει να είναι εμφανής η απώλεια βάρους, φαίνεται πως βοηθούν σημαντικά, μειώνοντας τις ημικρανίες", αναφέρει ο κ. Δερμιτζάκης.

Ο πιθανότερος μηχανισμός μέσω του οποίου επιτυγχάνεται αυτή η ευεργετική επίδραση σχετίζεται με την ενδοκράνια πίεση. "Όταν αυξάνεται η πίεση στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, μέσα στο οποίο ‘κολυμπάει’ ο εγκέφαλος, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στα παχύσαρκα άτομα, μπορούν να προκληθούν ημικρανίες, μέσω του ερεθισμού των μηνίγγων, δηλαδή της μεμβράνης του εγκεφάλου", εξηγεί ο νευρολόγος, προσθέτοντας: "Φαίνεται ότι αυτά τα φάρμακα, μακροπρόθεσμα, μειώνουν την πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, και μέσω της απώλειας σωματικού βάρους. Αυτός ίσως είναι ένας μηχανισμός που εξηγεί το ότι βελτιώνονται και οι ημικρανίες".

Εμπειρική γνώση και μελλοντική έρευνα

Ελλείψει πολλών και μεγάλων μελετών για το θέμα, η γνώση προς το παρόν είναι κυρίως εμπειρική και προέρχεται από τις αναφορές των ασθενών. "Βλέπω και στους δικούς μου ασθενείς που χάνουν κιλά με αυτά τα σκευάσματα, ότι έχουν ορατή βελτίωση στην ημικρανία, η οποία οδηγεί κατ’ αρχάς στη μείωση της λήψης φαρμάκων της οξείας φάσης, δηλαδή επί πόνου. Μακροπρόθεσμα, ανάλογα με την πορεία του ασθενούς μπορούμε να μειώσουμε τη δοσολογία και στα προληπτικά φάρμακα", σημειώνει ο κ. Δερμιτζάκης, διευκρινίζοντας πως σε ένα βαθμό το ίδιο συμβαίνει και με κάθε ασθενή που κατεβάζει σημαντικά τον Δείκτη Μάζας Σώματος, ανεξάρτητα από τη λήψη αυτών των σκευασμάτων.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας ερευνητών GRASP (Greek Research Alliance for the Study of headache and Pain), υπάρχει η σκέψη για τη ερευνητική επιβεβαίωση αυτών των ευρημάτων, με συγκεκριμένες μετρήσεις πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη λήψη των αγωνιστών GLP-1, σε συνεργασία νευρολόγων με παθολόγους και διαβητολόγους.

Μικροβίωμα και ημικρανίες

Εκτός από την απώλεια βάρους και τη μειωμένη ενδοκρανιακή πίεση, οι πολλά υποσχόμενες ενέσιμες θεραπείες φαίνεται ότι συμβάλλουν στη μείωση των ημικρανιών και μέσω του άξονα εντέρου - εγκεφάλου.

"Είναι γνωστή η μεγάλη συσχέτιση του μικροβιώματος του εντέρου με τις ημικρανίες και γενικά με τις ασθένειες του εγκεφάλου, ακόμη και με συναισθηματικές διαταραχές. Συγκεκριμένα στην ημικρανία, η μεσογειακή δίαιτα, μέσω του συγκεκριμένου μικροβιώματος που προκαλεί, βοηθάει και μέσω αυτής της οδού στη μείωση των ημικρανικών κρίσεων", εξηγεί ο κ. Δερμιτζάκης.

Όπως επισημάνθηκε στο συνέδριο, η ποιότητα της διατροφής, η κανονικότητα των γευμάτων και η παχυσαρκία επηρεάζουν την ευαισθησία του μικροβιώματος. Οι βασικές συστάσεις για την πλειονότητα των ασθενών, συνοψίζονται στο τρίπτυχο:

  • Κανονικά γεύματα, αποφυγή μακράς νηστείας.
  • Διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, ελάχιστα επεξεργασμένες (Μεσογειακή/DASH), επαρκές μαγνήσιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
  • Διαχείριση βάρους και μεταβολικού κινδύνου όταν χρειάζεται.

Οι δύο παρουσιάσεις της συμμαχίας GRASP

Η ερευνητική συμμαχία νευρολόγων GRASP, που εκτός από τον Μ. Δερμιτζάκη εκπροσωπήθηκε στη Λισαβόνα από τους Ανδρέα Αργυρίου (Πάτρα), Δημήτριο Ρίκο (Λάρισα), Παναγιώτη Σολδάτο (Καλαμάτα) και Μιχάλη Βικελή (Αθήνα), παρουσίασε στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Κεφαλαλγίας:

  • Τα αποτελέσματα της πρώτης πολυκεντρικής μελέτης για την χορήγηση του ενδοφλέβιου μονοκλωνικού αντισώματος για την ημικρανία eptinezumab, σε πραγματικό πληθυσμό 100 ασθενών στην Ελλάδα. Έδειξαν μείωση των ημικρανικών κρίσεων τουλάχιστον κατά 50% με αυτή να φτάνει στο 75% για σχεδόν τους μισούς εξ αυτών.
  • Μελέτη που αναδεικνύει πως η υποχρεωτική διακοπή των anti-CGRP θεραπειών μετά από 2 χρόνια χορήγησης οδηγεί σε υποτροπή έναν μεγάλο αριθμό ασθενών, με αύξηση της συχνότητας των ημικρανικών κρίσεων. Οι νευρολόγοι ζητούν από τον ΕΟΠΥΥ τη δυνατότητα συνέχισης της αγωγής και μετά τους 24 μήνες, εξατομικευμένα, με βάση το προφίλ και τις ανάγκες του κάθε ασθενή.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Magic Diabetes Bus: Μαγεία και ενημέρωση για τον διαβήτη για 6η χρονιά
Πανευρωπαϊκή πρωτιά του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών σε ερευνητική θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη
Εμβοές: Διατροφικό συμπλήρωμα τις μειώνει σημαντικά