Ποσοστά επιβίωσης ασθενών με βαριά CoViD στην Α' ΜΕΘ του "Γ. Παπανικολάου"

Σχεδόν ένας στους δύο ασθενείς με βαριά COVID που νοσηλεύτηκε στην Α' ΜΕΘ του νοσοκομείου "Γ. Παπανικολάου" της Θεσσαλονίκης κατά τα δύο πρώτα χρόνια της πανδημίας επιβίωσε, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μεγάλης προοπτικής μελέτης που πραγματοποίησαν οι εντατικολόγοι της Μονάδας και δημοσιεύτηκε στο Nature. Παρά τις αντίξοες συνθήκες και τη πρωτοφανή πίεση, που σε ορισμένες περιόδους ξεπερνούσε τις δυνατότητες του συστήματος, η θνητότητα στη ΜΕΘ ήταν παρόμοια με αυτή που είχαν μεγάλες ΜΕΘ διεθνώς για βαρέως πάσχοντες διασωληνωμένους ασθενείς COVID-19.

Η μελέτη ανέλυσε την θνητότητα και επιβίωση συνολικά, αλλά και χωριστά για κάθε ένα από τα τέσσερα επιδημικά κύματα, καθώς και για τις τέσσερις κύριες παραλλαγές του ιού (Άλφα, Βήτα, Δέλτα και Όμικρον). Εξέτασε την επίπτωση των φαρμακευτικών σκευασμάτων στην έκβαση, καθώς και τον ρόλο ανεξάρτητων προγνωστικών δεικτών θνησιμότητας, όπως ηλικία, φύλο, συννοσηρότητες, δυσλειτουργίες οργάνων κ.ά. 

Ο πνευμονολόγος – εντατικολόγος της Α ΜΕΘ, Ευάγγελος Καϊμακάμης (φωτογραφία), μιλάει στο iatronet.gr για τα ευρήματα της μελέτης, τα βασικά της συμπεράσματα και τα διδάγματα της επόμενης μέρας.

Η μελέτη

Τη μελέτη συνυπογράφουν η συντονίστρια διευθύντρια της Μονάδας, Αθηνά Λαβρεντίεβα, η πρώην διευθύντρια Μίλλυ Μπιτζάνη και οι εντατικολόγοι Ευάγγελος Καϊμακάμης και Βασίλειος Βουτσάς. Βασίστηκε στη συλλογή δεδομένων 375 ενήλικων ασθενών που νοσηλεύτηκαν στην Α ΜΕΘ του "Γ. Παπανικολάου", δυναμικότητας 18 κλινών, από τον Απρίλιο του 2020 ως και τον Φεβρουάριο του 2022. Όλοι οι ασθενείς διασωληνώθηκαν λόγω οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας και υποβλήθηκαν σε επεμβατικό μηχανικό αερισμό.

Οι 239 από τους 375 ασθενείς (ποσοστό 63,7%) ήταν άνδρες. Η μέση ηλικία τους ήταν τα 64,1 έτη και η μέση διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ οι 18 ημέρες. Μόνο 5 ασθενείς (1,3%) ήταν πλήρως εμβολιασμένοι κατά την εισαγωγή τους στη ΜΕΘ.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας νοσηλεύτηκαν 44 άτομα. Στο δεύτερο κύμα νοσηλεύτηκαν 104, 87 στο τρίτο και 140 στο τέταρτο. Σε ό,τι αφορά τις παραλλαγές του ιού SARS-CoV2, 122 επηρεάστηκαν από την Άλφα, 165 από τη Βήτα, 78 από τη Δέλτα και 10 από την Όμικρον.

Αποτελέσματα

Οι 186 από τους ασθενείς επέζησαν (ποσοστό επιβίωσης 49,6%), ενώ η επιβίωση 28 ημερών έφτασε στο 46,9%.

Τα ποσοστά επιβίωσης εντός της ΜΕΘ ήταν 54,9% για την παραλλαγή Άλφα, 50,3% για τη Βήτα, 39,7% για τη Δέλτα και 50% για την Όμικρον.

Σημαντικές διαφορές καταγράφηκαν μεταξύ των διαφορετικών επιδημικών κυμάτων. Συγκεκριμένα, επιβίωσαν το 61,4% των ασθενών που νοσηλεύτηκαν στο πρώτο κύμα, το 50,96% στο δεύτερο, το 62% στο τρίτο και μόλις το 37,1% στο τέταρτο.

"Η παραλλαγή Δέλτα είναι και τη μεγαλύτερη θνητότητα, αλλά η διαφορά δεν κρίνεται ως στατιστικά σημαντική. Άσχετα από την λοιμογόνο δύναμη των διάφορων στελεχών, ήταν τέτοια η εισροή των περιστατικών στις ΜΕΘ που έτσι κι αλλιώς είχαν υπερνικήσει την δυνατότητα του συστήματος Υγείας να δέχεται ασθενείς", επισημαίνει ο κ. Καϊμακάμης, αποδίδοντας σε αυτό το γεγονός τη μεγάλη θνητότητα στο 4^ο κύμα: "Είχαμε πολύ μεγαλύτερη εισροή περιστατικών σε αυτό το κύμα και η επιβάρυνση ήταν μεγαλύτερη. Αυτό έχει καταδειχθεί και από μελέτες διεθνώς ότι επηρεάζει τη θνητότητα".

Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην επιβίωση ανάμεσα στα δύο φύλα (επιβίωση 28 ημερών 46,4% στους άνδρες, έναντι 47,8% στις γυναίκες).

Φάρμακα και ανεξάρτητοι δείκτες επιβίωσης

Οι ασθενείς που έλαβαν ρεμδεσιβίρη είχαν μικρότερη παραμονή στη ΜΕΘ (4,74 έναντι 5,84 ημερών) και καλύτερα ποσοστά επιβίωσης, τόσο στη ΜΕΘ (62,5% έναντι 41,15%) όσο και στην επιβίωση 28 ημερών. Αντιθέτως, χρήση της ειδικής θεραπείας με Tocilizumab ή T-lymph therapy δεν φάνηκε να επηρεάζει την έκβαση.

Ασθενείς με οξεία νεφρική βλάβη (AKI), στεφανιαία νόσο, εντερική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια και βαρότραυμα είχαν χειρότερη έκβαση στη ΜΕΘ, με παρόμοια επίπτωση και στην επιβίωση 28 ημερών.

Γενικά, οι ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες που συσχετίστηκαν με την έκβαση ήταν:

• Για την επιβίωση τη ΜΕΘ: Το επιδημικό κύμα, η SOFA1 (σκορ που δείχνει την ανεπάρκεια οργάνων) κατά την ημέρα εισαγωγής, η χρήση ρεμδεσιβίρης, η οξεία νεφρική βλάβη (ΑΚΙ), η εντερική ανεπάρκεια, η σηψαιμία, η διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ και τα λευκά αιμοσφαίρια (WBC).
• Για την επιβίωση των 28 ημερών: Η διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ, η SOFA, τα WBC, το κύμα, η νεφρική βλάβη και η εντερική ανεπάρκεια. Η ρεμδεσιβίρη, ο υπερθυρεοειδισμός και η ανάπτυξη βαροτραύματος (ρήξη πνεύμονα από τις υψηλές θετικές πιέσεις στον αναπνευστήρα) ήταν κοντά στη στατιστική σημαντικότητα. Πενήντα ασθενείς (13,3%) ανέπτυξαν βαρότραυμα κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στη ΜΕΘ.

Ένα εντυπωσιακό εύρημα είναι πως οι καπνιστές είχαν καλύτερα αποτελέσματα στην επιβίωση, αν και η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική. «Διεθνώς οι ερμηνείες που έχουν δοθεί διεθνώς σχετίζονται με το ότι οι καπνιστές έχουν τους πνεύμονές τους ήδη σε βλάβη και έχουν προσαρμοστεί κατά κάποιο τρόπο στην χειρότερη κατάσταση του αναπνευστικού και δεν έτσι δεν δέχονται το σοβαρό σοκ που υφίσταται ένας υγιής πνεύμονας από τον ιό», εξηγεί ο εντατικολόγος.

Συμπεράσματα

Αυτή ήταν η πρώτη μεγάλη μελέτη σε πληθυσμό βαρέως πασχόντων ασθενών στη Βόρεια Ελλάδα, με καταγραφή των περιστατικών σε πραγματικό χρόνο, και με κάλυψη όλων των βασικών κυμάτων, καθώς και των βασικών παραλλαγών του κορωνοϊού.

Όπως επισημαίνει ο κ. Καϊμακάμης, "το φαινομενικά απογοητευτικό ποσοστό επιβίωσης είναι στην πραγματικότητα ένα από τα καλύτερα που έχουν καταγραφεί παγκοσμίως για βαρέως πάσχοντες διασωληνωμένους ασθενείς".

Τα ευρήματα που αφορούν την φαρμακευτική παρέμβαση και τους παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση είναι σημαντικά για τη μελλοντική αντιμετώπιση αντίστοιχων περιστατικών.

Σύμφωνα με τον εντατικολόγο, τα αποτελέσματα αναδεικνύουν, επίσης, την αξία του εμβολιασμού: "Και σήμερα έχουμε ακόμα περιστατικά με βαρύ ARDS, είτε από κορωνοϊό είτε από γρίπη. Η μεγάλη διαφορά είναι στον αριθμό τους", τονίζει, καταλήγοντας: "Ο ευρύς εμβολιασμός και η φυσική ανοσία από τη νόσηση κάνει πολύ σπάνια τα περιστατικά που καταλήγουν στη ΜΕΘ. Αυτό τονίζει την αξία του εμβολίου που άλλαξε τη ζωή μας".